Żyła intensywnie i z uśmiechem na ustach. Wychowanie i nauczanie było dla niej sposobem kształtowania młodego człowieka, by żył godnie i w pełni się zrealizował.

Gwar wzburzonych głosów, roześmiane oczy, niezamykające się usta, przekrzykiwania. Trwa zebranie samorządu uczniowskiego w szkole Sióstr Urszulanek SJK w Pniewach. Wśród bieżących spraw, takich jak przygotowania do Dni Otwartych Szkoły czy wizyta uczniów z Niemiec w ramach unijnego projektu "Młodzież", pojawia się niespodziewane zadanie. Kilkunastu reprezentantów i reprezentantek społeczności uczniowskiej ma przemyśleć, w jaki sposób pozyskać dla szkoły swoich młodszych kolegów z gimnazjum. Wśród salw śmiechu padają hasła: "Szkoła inna niż wszystkie", "Szkoła dla wszystkich, ale czy wszyscy dla szkoły?", i wreszcie dowcipny wierszyk: "Jeśli lubisz kolor szary, my zrobimy czary-mary. Znajdziesz się w krainie życia, gdzie nie ma palenia i picia".

Zaangażowanie szarych

Po słownej rozgrzewce uczniowie pracują w grupach: jedna z nich opracowuje kwestionariusz osobowy kandydata do szkoły, druga wymyśla pytania i notuje skrzętnie uwagi dotyczące rozmów kwalifikacyjnych z kandydatami, trzecia i czwarta biedzą się nad sformułowaniem krótkiej charakterystyki szkoły. Dyskutując zawzięcie, piszą o ciepłym klimacie szkoły, uroczystościach cementujących całą społeczność, takich jak wigilia szkolna czy spotkanie wielkanocne, podkreślają zaangażowanie "szarych" (sióstr urszulanek) oraz nauczycieli świeckich w uczniowskie problemy szkolne i osobiste. Najwięcej emocji budzi pytanie o stosunek uczniów do założycielki szkoły - św. Urszuli Ledóchowskiej, bo jak tu mówić o świętej, unikając cukierkowatych czy rutynowych określeń.

Podróż w przeszłość

Historia szkoły sięga 1920 roku, a jej misją, według myśli założycielki, było wychowywanie dziewcząt na dobre żony, matki i Polki. Kultywowane tradycje patriotyczne miały budować w uczennicach miłość do Ojczyzny i Kościoła oraz uwrażliwiać na ludzi potrzebujących. Placówka założona przez św. Urszulę prowadziła swoją działalność do wybuchu wojny w 1939 r., a potem od 1945 do roku 1962, kiedy to została odebrana siostrom urszulankom przez ówczesne władze państwowe. Po dwudziestu siedmiu latach, w 1989 roku, zgromadzenie odzyskało budynki szkolne i placówka edukacyjna wznowiła swoją działalność.
Szkoła przez wszystkie lata kładła nacisk zarówno na kształcenie, jak i na wychowanie, wykorzystując możliwość indywidualnego podejścia do każdego wychowanka, tworząc klimat bezwarunkowej wzajemnej akceptacji oraz radości na co dzień, co prowadzi uczniów do samodzielnej pracy nad własnym charakterem. Założycielka szkoły pozostawiła siostrom nauczycielkom i wychowawczyniom system wychowawczy, który zawiera założenia, zasady, cele i metody aktualne do dziś. System ten opiera się na wartościach chrześcijańskich oraz na podstawach psychologii rozwojowej.

Święta na trudne czasy

Julia Ledóchowska urodziła się 17 kwietnia 1865 roku w Loosdorf, w Austrii. W 1883 roku rodzina przeniosła się do Lipnicy Murowanej, niedaleko Krakowa. Trzy lata później Julia wstąpiła do klasztoru Urszulanek w Krakowie. Tu, już jako Urszula, zajęła się przede wszystkim pracą pedagogiczną. W 1907 roku na prośbę papieża Piusa X wraz z dwiema siostrami wyjechała do Petersburga, aby objąć kierownictwo internatu dla dziewcząt przy polskim Gimnazjum św. Katarzyny. W 1920 roku petersburska wspólnota urszulanek wróciła do wolnej Polski i osiedliła się w Pniewach koło Poznania. Matka Urszula Ledóchowska zmarła w Rzymie 29 maja 1939 roku. Jan Paweł II beatyfikował ją w Poznaniu 20 czerwca 1983 roku. W 1989 roku przeniesiono ciało bł. Urszuli z Rzymu do Pniew i złożono w kaplicy domu macierzystego. 18 maja 2003 roku Papież ogłosił ją świętą.

System wychowawczy

Przemiany kulturowe, relatywizacja wartości moralnych, rozkład więzi rodzinnych rodzą dzisiaj w wielu młodych ludziach poczucie niepewności, zagrożenia, zagubienia, które wpływa na styl ich życia, stosunek do nauki i własnej przyszłości. Im bardziej pluralistyczne jest państwo czy społeczeństwo, tym bardziej jednoznaczny i czytelny powinien być światopogląd, w którym wychowywany jest konkretny młody człowiek. To wszystko staje się wyzwaniem dla całego systemu oświaty i wychowania, który w oparciu o program wychowawczy i pedagogiczny, pozwala młodym ludziom osiągnąć dojrzałość psychiczną, moralną, duchową oraz włączyć się w dzieło budowy społeczeństwa. Także szkoła Sióstr Urszulanek, czerpiąc wzorce z chrześcijańskiej wizji człowieka i świata oraz bogatej spuścizny swojej założycielki, widzi swoje szczególne zadanie i miejsce w tak rozumianym procesie kształtowania młodego pokolenia
Matka Urszula Ledóchowska tworzyła swój program wychowawczy całym życiem. Nie opracowała syntetycznych dokumentów ujmujących go w określony system, ale wskazała na jego zasadnicze elementy: cele, zasady, metody i techniki wychowawcze oraz wspólnotę wychowującą. Cele wychowawcze Matka Ledóchowska ujęła dwubiegunowo: "Mamy więc w dziele wychowania dwojakie zadanie: pierwsze - wychowanie dzieci dla Boga, dla ojczyzny niebieskiej, drugie to wychowanie dzieci dla społeczeństwa, dla ojczyzny ziemskiej".

Integralna formacja

Działalność wychowawcza mająca na celu integralną formację człowieka musi więc przenikać całą osobę. System kształtowania młodego pokolenia według Matki Urszuli można przedstawić następująco: wychowanie religijne, które jest oparte na głębokiej wierze w Boga; wychowanie intelektualne, które jest przekazywaniem wiedzy w sposób twórczy, ciekawy i przystosowany do możliwości wychowanków; wychowanie moralne, które jest płaszczyzną mającą korzenie w moralności chrześcijańskiej; wychowanie społeczne, które opiera się na kształtowaniu umiejętności dostrzegania potrzeb społecznych najbliższego środowiska; wychowanie patriotyczne, które uczy miłości do kraju; wychowanie estetyczne, które polega na rozwijaniu wrażliwości wychowanków na piękno w świecie; wychowanie sportowe, na które już w czasach Matki Urszuli składały się obowiązkowe spacery, lekcje tańca, gimnastyka, gry i inne ćwiczenia fizyczne.

Osobisty przykład

Wyżej wymienioną wieloaspektowość działań wychowawczych Matka Ledóchowska oparła na paru fundamentalnych zasadach wychowawczych. Jedną z nich jest stymulacja, czyli ciągłe pobudzanie wychowanków do refleksji nad celem i sensem własnego życia, rozwoju oraz inspirowanie ich do pracy nad sobą. Kolejną zasadą jest zaufanie i wiara w sensowność trudu wychowawczego, niezależnie od spektakularnych osiągnięć. Z tymi zasadami ściśle związane jest stawianie wychowankom wysokich wymagań oraz odpowiedni dobór nauczycieli, uwzględniający ich poziom moralny, nastawienie i kwalifikacje.
Każda z wyżej wymienionych zasad musi być, według Matki Urszuli, dostosowana do konkretnych potrzeb i sytuacji. Klamrą spinającą wszystkie te zasady i warunki dobrego wychowania jest tworzenie odpowiedniej atmosfery wychowawczej, która winna mieć cechy domowego klimatu.
Matka Urszula podkreślała niejednokrotnie w swoich pismach, że skuteczność wszelkich działań wychowawczych zależy przede wszystkim od osobistego przykładu wychowawcy. W ujęciu Matki Ledóchowskiej zasadniczymi rysami przykładu powinna być: pogoda ducha, radość, uśmiech, dobroć, cierpliwość, elastyczność.

Dzisiaj

Szkoła założona przez św. Urszulę funkcjonuje obecnie jako Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych i stwarza absolwentom gimnazjów szansę wyboru między liceum ogólnokształcącym (kierunek humanistyczny i kierunek informatyczno-matematyczny) a technikum gastronomiczno-hotelarskim (kształcącym w dwu zawodach: technika hotelarstwa i technika organizacji usług gastronomicznych).
Ponadto szkoła oferuje dodatkowe zajęcia edukacyjne: fakultety przygotowujące do matury na poziomie rozszerzonym, dodatkowe zajęcia dla uczniów słabszych i szczególnie uzdolnionych, kółka zainteresowań: języków obcych, klub PTTK, klub sportowy, klub filmowy, klub europejski, koło dramatyczne. Dla uczniów, którzy wybrali ścieżkę zawodową, szkoła organizuje zajęcia gwarantujące zdobycie dodatkowych kwalifikacji zawodowych: kurs czeladniczy w zawodzie kucharza, kurs ochrony zdrowia, kurs opiekunów grup młodzieżowych, kurs pilotów wycieczek krajowych, praktyki zawodowe w Polsce i za granicą.

Drzwi nie są zamknięte

Od momentu reaktywowania szkoły opuściło ją trzynaście roczników uczennic, wkrótce dołączą do nich także chłopcy. Absolwentki w swoich wspomnieniach i wypowiedziach podkreślają to, co w szkole było dla nich najbardziej cenne, z czego najbardziej skorzystały.
Jedna z nich napisała: "Kontakt ze szkołą nie kończy się w chwili zdania matury, odwieszenia mundurka szkolnego i wizji studenckiego życia. Wtedy dopiero można wypróbować w praktyce to, co szkoła w nas ugruntowała: ciekawość świata, otwartość na ludzi i kręgosłup moralny, który ratuje z opresji. Dzięki takiemu spojrzeniu każdy dzień jest wyzwaniem i żadne drzwi nie są zamknięte".