Sodalicja Mariańska jest stowarzyszeniem kościelnym. W języku łacińskim sodalis oznacza towarzysza, przyjaciela. Przymiotnik „mariańska” dopowiada, że chodzi o związek przyjaciół szerzących kult Maryi. Sodalicja Mariańska w swej istocie jest szkołą duchowości opartej na autentyzmie życia chrześcijańskiego Matki Najświętszej.
Całkowite osobiste oddanie się Najświętszej Maryi Pannie sodalisi uznają za najwyższą formę Jej czci. Ów akt zyskał w XX w. wielką popularność i aprobatę Kościoła. Pierwsza Sodalicja Mariańska powstała w rzymskim Kolegium Jezuitów w 1563 r. Młodzi ludzie zrzeszeni w kongregacji postanowili, że przez miłość do Panny Najświętszej i wierną Jej służbę będą dążyć do wybitnej cnoty chrześcijańskiej, aby jako dobrze zorganizowany hufiec Maryi szerzyć królestwo Jej Syna na ziemi. Zamierzali łączyć studia z pobożnością chrześcijańską.
Papież Pius XII mówił o Sodalicji Mariańskiej, że kształci typ doskonałego katolika, który odpowiada potrzebom czasów. Wśród sodalisów była młodzież, szlachta, mieszczanie, hetmani i królowie (Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarnecki, Zygmunt III Waza, Jan III Sobieski). Sodalisami byli: Andrzej Bobola, Urszula Ledóchowska, kard. Stefan Wyszyński, Jan Paweł II. Podczas zaborów sodalicje musiały działać w ukryciu, zaczęły się odradzać w drugiej połowie XIX w. Powstawały sodalicje różnych stanów i zawodów, m.in. panien, panów, nauczycieli, urzędniczek, służących. Niestety, w 1949 r. komuniści sprawujący władzę w Polsce wydali dekret nakazujący rejestrację stowarzyszeń religijnych wraz z podaniem spisu ich członków. W tej sytuacji Episkopat Polski musiał zawiesić działalność Sodalicji Mariańskich. Po II Soborze Watykańskim sodalicje przekształcono w Światową Wspólnotę Życia Chrześcijańskiego. W roku 1980 prymas Polski kard. Stefan Wyszyński reaktywował Sodalicję Mariańską w pierwotnych jej założeniach.
*
We Włocławku sodalicje zakładała m.in. Jadwiga Walter, przełożona generalna Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi. W 1926 r. powstała sodalicja uczennic, później pań mieszczanek, kolejna pań ziemianek i dla panów ziemian. Wszystkie spotykały się w domu zakonnym przy ul. Orlej. Jadwiga Walter urządzała dla dziewcząt wieczorki, wycieczki krajoznawcze, rekolekcje, pielgrzymki do sanktuariów. Spotkania odbywały się raz w miesiącu: podczas Eucharystii sodaliski przystępowały do Komunii św., po czym słuchały referatu (tematyka: życie wewnętrzne i obowiązki sodaliski). Przez dziewięć lat posługę duchowego opiekuna dziewcząt pełnił ks. Stefan Biskupski, następnie funkcję tę pełnił ks. Zygmunt Lankiewicz, a w 1934 r. opiekę przejął ks. Władysław Mirski. Do sodalicji dorosłych należało ok. 40 osób, w wieku 25–40 lat. Moderatorem Sodalicji Pań Ziemianek był ks. prałat Henryk Kaczorowski. O sodalicji chłopców – uczniów Gimnazjum im. ks. Jana Długosza – wiadomo, że powstała w 1932 r. i istniała do września 1939 r. Wznowiła działalność tuż po wojnie i funkcjonowała do 1948 r.
Według ks. Stanisława Mrozka SJ, autora książki Dlaczego z Maryją przez życie?, Matka Boża jest najpiękniejszym pomysłem Boga i darem zaspokajającym potrzeby serca spragnionego miłości, a Sodalicja Mariańska – szkołą gigantów ducha. Wspominam o tym w związku z odnowieniem idei Sodalicji Mariańskiej w ZSK im. ks. Jana Długosza we Włocławku, gdzie jestem katechetką. Od 4 marca w szkole działa Maryjna Wspólnota Młodych nawiązująca do idei SM. W modlitwie proszę Boga, aby członkowie tej wspólnoty starali się odczytywać znaki czasu, z zapałem „wypływali na głębię”, żyjąc duchowością maryjną i z wiarą kształtując swe życie na wzór Chrystusa.