Szansa na pracę

Z Joanną Woźnicą, pedagogiem Caritas Archidiecezji Poznańskiej i współprowadzącą warsztaty w ramach projektu „Indywidualne Ścieżki Kariery Zawodowej szansą dla Osób Niepełnosprawnych”, rozmawia Błażej Tobolski

Projekt dotyczący osób niepełnosprawnych realizowany jest przez archidiecezjalną Caritas od października ubiegłego roku. Czy można pokusić się już o jakąś jego ocenę?
– W warsztatach wzięło dotychczas udział 40 osób niepełnosprawnych. Projekt będzie prowadzony do stycznia 2008 r. i w tym czasie chcemy, aby z naszej oferty skorzystało ok. 160 osób. Myślę, że sama forma warsztatów jest dla nich na tyle atrakcyjna, że w ten sposób mogą oderwać się od swojej codzienności. Bardzo często jest to codzienność zamkniętego domu. Mają oni tutaj możliwość kontaktu z innymi osobami, znajdującymi się w podobnej sytuacji życiowej. Chociaż orzeczenie określa całkowitą niezdolność do pracy, to niepełnosprawność nie wyklucza u nich możliwości podjęcia pracy. Mamy tu do czynienia z pewnym paradoksem, ponieważ osoby, które otrzymały takie orzeczenie, są przekonane, że nie mogą pracować. Prowadzi je to do marazmu i bezczynności, do biernego pogodzenia się z taką rzeczywistością. Tymczasem oni mogą pracować, o czym próbujemy je tutaj przekonać. Muszą mieć tylko odpowiednio dostosowane stanowisko pracy i uwierzyć w swoje możliwości.

Jak oceniają warsztaty sami ich uczestnicy?
– Często słyszymy od uczestników warsztatów, że trwają one za krótko. Chcieliby jeszcze wiele się dowiedzieć, mają dużo pytań. Zdają też sobie sprawę, że to dopiero początek szansy, którą zyskali na rozpoczęcie w jakimś stopniu nowego życia, podjęcia pracy, bycia potrzebnymi. Czas tu spędzony nie jest więc dla nich na pewno czasem zmarnowanym.

Podczas warsztatów staramy się stworzyć im różnorodne okazje do otwarcia się na innych ludzi i na swoje potrzeby. Jedną z nich jest codzienne telefoniczne odpowiadanie na oferty pracy zamieszczane w prasie, które odbywa się pod kierunkiem doradcy zawodowego. To świetna praktyczna lekcja przełamywania własnych oporów i kontaktu z pracodawcami.

W czasie jednego z turnusów trzem osobom udało się w ten sposób umówić na rozmowy kwalifikacyjne, z czego jedna zrobiła tak pozytywne wrażenie, że prawdopodobnie zostanie zatrudniona. To naprawdę bardzo ważne doświadczenie dla kogoś, kto dotychczas był przekonany, że praca to coś zupełnie nie dla niego. Dzięki temu osoby niepełnosprawne poznają swoje możliwości i widzą, że rzeczywiście są dla nich oferty pracy.

To dla wielu osób niewątpliwie nowe doświadczenia. Jak odnajdują się w tej innej dla nich, niż dotychczasowa, sytuacji?
– Same warsztaty odbywają się w małych, 5-osobowych grupach. Dzięki temu możemy do każdego podchodzić indywidualnie, poznać go i jego możliwości. Jednym z pierwszych i najważniejszych zadań jest odpowiednie zmotywowanie i zaktywizowanie osoby niepełnosprawnej, która ma zwykle niską samoocenę oraz przełamanie u niej pewnej bariery mentalnej.

Kursanci uczą się również poruszać na nowoczesnym rynku pracy. Mają zajęcia z obsługi komputera, każdy z nich zakłada też własną skrzynkę e-mailową i poznaje zasady jej funkcjonowania. Wielu pracodawców pragnie właśnie w ten sposób kontaktować się z kandydatami na przyszłych pracowników. Tą drogą wysyłają przygotowane wcześniej przez siebie życiorysy i listy motywacyjne. Dla wielu z nas może wydawać się to wszystko proste i naturalne, jednak najpierw trzeba mieć możliwość zdobycia tych umiejętności, a często także oswojenia się z techniką i tym, co ona nam oferuje. Zresztą sztuką jest napisać dobre CV, na podstawie którego pracodawca dokonuje naszej wstępnej oceny. Tego wszystkiego można się u nas nauczyć.

Dziesięciodniowy turnus skończy się jednak i co dalej? Czy jego uczestnicy są pozostawieni samym sobie?
– Nie jesteśmy w stanie zapewnić im wszystkim możliwości zatrudnienia. Jednak po skończonym turnusie jego uczestnicy mają świadomość, że zawsze mogą się z nami skontaktować, przyjść tutaj, jeśli tylko będą potrzebowali pomocy bądź rady. Nie chcemy bowiem, aby – gdy już entuzjazm opadnie – uczestnicy powrócili do swojej codzienności, do dawnego sposobu życia i stracili nadzieję na znalezienie pracy.

Na rynku pracy jest duża konkurencja, ale to nie znaczy, że oni są bez szans. Dlatego ważne jest również uświadamianie pracodawców, jakie mają możliwości i jakie płyną korzyści z zatrudniania osób niepełnosprawnych. Po jednym z turnusów zgłosiła się do nas pani, prosząc abyśmy skontaktowali się z pracodawcą, który chciałby ją zatrudnić, i przekazali mu informacje na temat przyjmowania do pracy osób niepełnosprawnych. Niestety, cały czas jeszcze obawiają się zatrudniać takich pracowników. A ten lęk wynika po prostu z niewiedzy na temat przebiegu konkretnej choroby i z różnych stereotypów dotyczących osób niepełnosprawnych. Te postawy zmieniają się dość wolno, ale ewoluują w dobrą stronę. Miejmy nadzieję, że wkrótce będziemy mieli podobną sytuację, jak w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej, gdzie chętnie zatrudnia się osoby niepełnosprawne.