Propozycje zmian zostały przedstawione podczas XII Ogólnopolskiego Zjazdu Dużych Rodzin, który od 31 maja do 2 czerwca obradował w Tomaszowie Mazowieckim. Uczestniczyło w nim ponad 130 rodzin z całej Polski. Hasło Zjazdu – „Miłość, szczęście, bezpieczeństwo – Rodzina To Ma” – miało na celu podkreślenie, że to właśnie w rodzinie można odnaleźć najważniejsze wartości i zaspokoić najbardziej podstawowe potrzeby niezbędne do rozwoju i zapewnienia dobrostanu zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
– Rodziny, zwłaszcza te duże, to prawdziwy uniwersytet miłości. Tu się najwięcej uczymy. To nie jest łatwe, ale to bardzo ważne – powiedziała Joanna Krupska, prezes Rady Krajowej ZDR Trzy Plus. – Gromadzimy się podczas zjazdów po to, aby wzajemnie się wspierać i promować kulturę rodziny, która jest źródłem naszej tożsamości.
Dekada z kartą
Związek Dużych Rodzin Trzy Plus ma na swoim koncie sporo inicjatyw mających na celu poprawę sytuacji rodzin oraz promowanie rodzicielstwa. Najbardziej znanym przykładem jest Karta Dużej Rodziny, której jubileusz wprowadzenia świętowano podczas zjazdu. Ustawa o KDR została uchwalona dokładnie 10 lat temu głosami wszystkich posłów ówczesnego sejmu. Od tego momentu rozpoczął się swojego rodzaju ogólnopolski ruch. Rodziny chciały, aby karty były wprowadzane w ich miastach i gminach i w związku z tym organizowały się, zakładały koła i wychodziły z takimi postulatami do władz lokalnych. Można zatem powiedzieć, że wprowadzenie KDR wiązało się z budowaniem struktur ZDR Trzy Plus. Obecnie w Polsce działa już 113 kół tej pozarządowej organizacji.
– Inspirowaliśmy rząd, by stworzyć systemowe rozwiązanie wspierające duże rodziny i tak się stało. Przez 10 lat karta nie zmieniła się, nie zmieniło się nawet logo. To jeden stały, prospołeczny program, który wspiera duże rodziny i, mamy nadzieję, zachęca do tego, żeby być dużą rodziną, czy choćby do tego, żeby nie bać się rodziny – powiedziała Anita Marczułajtis-Łodzińska, rzeczniczka ZDR Trzy Plus.
KDR to ewenement na skalę europejską, gdyż w żadnym innym programie nie udało się zgromadzić tak dużej liczby zainteresowanych podmiotów. Obecnie karta jest honorowana przez ponad 13 tys. partnerów w przeszło 30 tys. miejscach w całej Polsce. Uczestnikami są zarówno instytucje publiczne, jak i firmy jednoosobowe, przez mikro i małe przedsiębiorstwa, aż po największych graczy na rynku. Spora ich część to przedsiębiorstwa rodzinne, często prowadzone także przez rodziny wielodzietne. Po zawarciu umowy dane firmy oraz informacje o rodzaju udzielanej zniżki można znaleźć na wielu stronach internetowych oraz w aplikacjach na telefony. Sama firma ma też prawo posługiwać się znakiem KDR (np. w postaci naklejek „Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny”). KDR jest także przykładem na trwałość projektu, który działa bez względu na zmiany polityczne w kraju.
Nowe postulaty
Podczas zjazdu pojawiły się nowe postulaty. Zdaniem uczestników, choć w Polsce jest już wdrożonych wiele narzędzi polityki rodzinnej, to nadal narasta problem demograficzny, co musi skłaniać do wspólnej refleksji i podejmowana konkretnych działań na rzecz zmiany tej sytuacji.
Szef zespołu ekspertów ZDR Trzy Plus prof. Marek Kośny z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu podkreślił, że żadne narzędzia nie wystarczą, gdy nie będzie w nas gotowości do poświęcenia i dzielenia się, również w wymiarze społecznym. Ekspert wyraził nadzieję na wdrożenie prorodzinnej zmiany podatkowej w Polsce. – Chodzi o wprowadzenie ilorazu podatkowego do rozliczeń PIT. To rozwiązanie uzależnia poziom obciążeń podatkowych od struktury gospodarstwa domowego. Teraz podatnik ma to samo obciążenie niezależnie od tego, czy jest to osoba samotna bez rodziny, czy ma na utrzymaniu niepracującego małżonka i troje dzieci – tłumaczył prof. Marek Kośny. Według niego to fundamentalna niesprawiedliwość, która tylko częściowo jest łagodzona poprzez ulgę na dziecko i przez możliwość preferencyjnego opodatkowania rodzica z czwórką i większą liczbą dzieci. Tymczasem w Polsce nie ma rozwiązania systemowego uwzględniającego wysokość podatku od liczby osób w gospodarstwie domowym, a system nie dostrzega rodzin z mniejszą liczbą dzieci. Dlatego należy wprowadzić systemowe rozwiązanie podobne do istniejącego obecnie wspólnego opodatkowania małżonków.
Kolejny z ekspertów ZDR Trzy Plus prof. Łukasz Hardt z Uniwersytetu Warszawskiego zwrócił uwagę na konieczność prowadzenia kompleksowej polityki rodzinnej, która powinna obejmować także uwzględnienie wysiłku kobiet włożonego w wychowanie dzieci przy ustalaniu emerytury. To jeden z powodów sytuacji, w której kobiety odkładają niższe składki i mają później niższe emerytury. Dlatego też Związek postuluje taką zmianę w systemie emerytalnym, aby był w nim uwzględniony ponoszony trud wychowania kolejnego pokolenia, od liczebności którego zależy m.in. kondycja polskiego systemu emerytalnego.
Ponad podziałami
Uczestnicy zjazdu byli zgodni co do tego, że w zasadzie jedynym koniecznym i wystarczającym środowiskiem, jakiego człowiek potrzebuje, jest rodzina. Z drugiej strony funkcjonowanie w dużych rodzinach uczy budowania relacji, daje możliwość pomagania innym i stwarza poczucie bezpieczeństwa. Rodziny wielodzietne są tylko częścią społeczeństwa, ale chcą również to społeczeństwo współtworzyć. Chcą, by ich prawa były szanowane, gdyż zapewnienie odpowiednich warunków do zakładania i rozwoju dużych rodzin bezpośrednio przyczynia się do kreowania twórczego i szczęśliwego społeczeństwa. Prezes ZDR Trzy Plus Radosław Waszkiewicz podkreślił, że współczesny świat bardzo potrzebuje świadectwa kochających się mamy i taty, którzy tworząc rodzinę pełną miłości, szacunku i bezpieczeństwa, budują w ten sposób najlepsze środowisko rozwoju dla małych dzieci. Zwrócił uwagę na potrzebę wspólnego działania ponad podziałami politycznymi dla dobra Polski i dla dobra rodziny.
---
Związek Dużych Rodzin „Trzy Plus”
Zrzesza około 5 tys. polskich rodzin. Wpływa na pozytywny obraz dużych rodzin i inicjuje działania zmierzające do sprawiedliwego traktowania rodzin wielodzietnych przez polski system prawny. Przeprowadza badania, przygotowuje raporty i analizy dotyczące potrzeb dużych rodzin w sferze ekonomicznej i społecznej. Współpracuje z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz z samorządami. Prowadzi telefoniczną linię wsparcia dla rodzin wielodzietnych, Akademię Talentów dla zdolnej młodzieży z dużych rodzin czy warsztaty dotyczące komunikacji w rodzinie. Obsługuje Kartę Dużej Rodziny poprzez pozyskiwanie nowych partnerów. Przyznaje także statuetki dla firm, osób i miast przyjaznych dużym rodzinom. Jest członkiem Europejskiej Federacji Dużych Rodzin (ELFAC).
---
Karta Dużej Rodziny
Mogą ją otrzymać rodzice i opiekunowie prawni, którzy mają lub kiedykolwiek mieli na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. O jej wydaniu nie decyduje dochód rodziny. Kartę z limitem czasowym może też otrzymać każde dziecko w takiej rodzinie, o ile nie ukończyło 18. roku życia bądź 25. – jeśli kontynuuje naukę. KDR posiada 4 mln Polaków. Partnerzy KDR zazwyczaj udzielają sięgającego 10 proc. rabatu na swoje produkty lub usługi, choć bywa, że zniżki są wyższe. Aby otrzymać KDR, należy złożyć wniosek w gminie w miejscu zamieszkania lub elektronicznie za pośrednictwem Platformy Informacyjno-Usługowej Emp@tia. Lista partnerów jest dostępna na stronie: https://empatia.mpips.gov.pl/web/piu/kdr