Logo Przewdonik Katolicki

Wychowawcy z powołania

OJCOWIE PIJARZY

Jesteśmy zakonem kleryckim założonym w XVII w. przez św. Józefa Kalasancjusza i poświęcamy się wychowaniu dzieci i młodzieży, zwłaszcza biednych, czemu oddajemy się na mocy czwartego, specjalnego ślubu.

Nasza pełna nazwa to: Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych. Potocznie używa się natomiast określenia Zakon Szkół Pobożnych lub po prostu pijarzy, od słowa „piae”, czyli „pobożny” wywodzącego się z łacińskiej nazwy Scholae Piae – Szkoły Pobożne. Jesteśmy zakonem kleryków, ponieważ jako kapłani mamy być wychowawcami, do tego regularnych, gdyż nasz sposób życia Ewangelią jest opisany w Regule, oraz ubogich, bo jesteśmy posłani do ubogich i sami przez ubogie życie uczymy się bycia dobrymi wychowawcami. Naszą patronką i wzorem wychowawcy jest Maryja, a prowadzone przez nas szkoły pobożne mają uczyć pobożności, czyli spełniania swoich obowiązków wobec Boga, rodziców i Ojczyzny. Tak tłumaczy się nazwę naszego zakonu.
 
Pierwsza szkoła powszechna
Św. Józef Kalasancjusz urodził się w Peralta de la Sal, w Hiszpanii, w 1557 r. Dziewięć lat po przyjęciu święceń kapłańskich wyjechał do Rzymu, aby zdobyć beneficjum kościelne. Diametralnie jednak zmienił swoje plany, gdy w ubogiej dzielnicy zetknął się ze smutnym losem dzieci pozbawionych możliwości uczenia się, a przez to zepchniętych na społeczny margines. Kierowany Bożym natchnieniem zdecydował, że nie wróci do Hiszpanii, ale zajmie się nimi. W 1597 r. w zakrystii kościoła św. Doroty na Zatybrzu otworzył więc pierwszą w Europie bezpłatną szkołę powszechną, dostępną nawet dla najbiedniejszych. To była prawdziwa rewolucja społeczna, a sensem życia św. Józefa stało się wychowywanie i nauczanie. Cel wychowawczy tej szkoły został ujęty w haśle: „pobożność i nauka”, które dzisiaj moglibyśmy odczytać jako „wiara i kultura”. W centrum idei wychowawczej Kalasancjusza stał szacunek wobec osoby każdego dziecka, w którym widział obraz Chrystusa. Swemu dziełu nadał nazwę Szkoły Pobożne, gdyż zanim zabrał się do uczenia czytania, pisania i rachowania, zaczął mówić uczniom o Chrystusie, odpowiadając na potrzeby materialne i duchowe dzieci i młodzieży. W 1617 r. przywdział habit zakonny i obłóczył pierwszych czternastu współbraci. W ten sposób powstał Zakon Szkół Pobożnych, dzięki któremu jego dzieło wychowawcze może być kontynuowane i rozwijane. Już w 1621 r. założyciel napisał: „Nasze posługiwanie jest niezastąpione i prawdopodobnie podstawowe dla reformy Kościoła i społeczeństwa”.
Kalasancjusz zmarł w Rzymie 25 sierpnia 1648 r. Już dwa lata przed jego śmiercią istniało 37 Szkół Pobożnych, w których nauczało 490 zakonników. Został uznany świętym w 1767r., a papież Pius XII w 1948 r. ogłosił go patronem wszystkich chrześcijańskich szkół powszechnych. Natomiast Jan Paweł II potwierdził, że św. Józef Kalasancjusz wziął za wzór Chrystusa i oprócz wiedzy starał się przekazać młodym także mądrość Ewangelii, ucząc ich zachwytu nad dziełami Bożej miłości.
 
Wspólnota pijarska
Zakon pijarów aktualnie posiada ponad 200 domów i liczy około 1300 zakonników pracujących na wszystkich pięciu kontynentach, w państwach o różnym stopniu rozwoju, odmiennych ustrojach i orientacjach politycznych. W Europie pijarzy przez długie lata istnieli również „ukryci” w krajach, gdzie zakon nie był dopuszczony jako instytucja, m.in. w Czechosłowacji, Rumunii i ZSRR. W ostatnim czasie zmniejsza się liczba zakonników, którzy pracują w Europie na rzecz tych, którzy wychodzą ku regionom najuboższym.
Wszyscy pijarzy są wychowawcami z powołania, działając w obrębie czterech obszarów: szkoły, parafie, misje i działalność młodzieżowa. Posiadają nadto „dzieła specjalne”, np.: ośrodki dla głuchoniemych, instytuty formacji wychowawców, wydawnictwa, przytułki dla młodzieży z marginesu. Jesteśmy posłani przede wszystkim do najmłodszych, do ubogich i do zaniedbanych materialnie, moralnie, umysłowo czy kulturalnie. Posługujemy jednak również wśród dorosłych, m.in. poprzez szkoły dla analfabetów, szkoły wieczorowe, szkoły dla rodziców czy duszpasterstwo parafialne.
Jednym z charakterystycznych rysów duchowości św. Józefa Kalasancjusza, przekazanej zresztą pijarom, jest głęboka pobożność i cześć do Najświętszej Maryi Panny. Także całe zapoczątkowane przez siebie dzieło od samego początku istnienia oddał pod specjalną opiekę i pośrednictwo Maryi, a Jej imię umieścił w nazwie zakonu. Święty przyjął też Maryję za patronkę swego życia zakonnego, nazywając siebie Józefem od Matki Bożej.
Wspólnota pijarska, która ma być wspólnotą wychowawczą, obejmuje oprócz zakonników, współpracowników świeckich, dzieci i młodzież, z którymi pracujemy lub pracowaliśmy, a także ich rodziców. Nasza duchowość praktykowana jest również przez świeckich w ramach drogi formacyjno-modlitewnej, jaką jest Pijarska Wspólnota Wiary. W Polsce wspólnoty takie działają oficjalnie od 2009 r. i z czasem będą mogły przekształcić się w Bractwa Szkół Pobożnych.
 
Zasłużeni dla Polski
Pijarzy przybyli do Warszawy w 1642 r., jeszcze za życia Kalasancjusza, na zaproszenie króla Władysława IV. Zresztą nasza prowincja należy do najstarszych po italskiej. Już w tym samym roku drugą szkołę pijarską w Polsce ufundował wojewoda krakowski Jerzy Lubomirski. Później powstawały kolejne domy zgromadzenia, które największy rozkwit przeżywało w naszym kraju w XVIII w., a pijarskie szkoły elementarne cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Istniało wtedy w sumie około 40 kolegiów, podzielonych wówczas na prowincję polską i litewską. Do najwybitniejszych pijarów tego okresu należy niewątpliwie postać ks. Stanisława Konarskiego, zasłużonego dla rozwoju polskiej edukacji. Założone przez niego w 1740 r. w Warszawie Collegium Nobilium – elitarna szkoła dla synów magnackich, przyszłych rządców kraju – wobec upadku Akademii Krakowskiej, było jedną z najlepszych polskich szkół wyższych. On też stworzył podstawy do powstania w Polsce Komisji Edukacji Narodowej – pierwszego w świecie ministerstwa szkolnictwa. Za zasługi oddane Rzeczypospolitej ks. Konarski otrzymał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wybity dla niego medal „Sapere auso” (Temu, który odważył się być mądrym), a 15 innych pijarów otrzymało medale „Merentibus” (Zasłużonym).
Pracę pijarów przerwały rozbiory, a kolegia podzieliły losy ojczyzny. Szkoły pijarskie zostały zamknięte po powstaniu listopadowym, a domy zakonne zlikwidowano po powstaniu styczniowym. Wielu pijarów zesłano też na Sybir. Proces odnowy polskiej prowincji zapoczątkowany w odrodzonej Polsce przerwała II wojna światowa. Nie sprzyjały mu również rządy komunistów. Niezależnie jednak od utrudnień stwarzanych przez władze komunistyczne, polscy pijarzy prowadzili w okresie powojennym Prywatne Liceum Ogólnokształcące w Krakowie wraz z internatem, kierowali pracą duszpasterską w kilkunastu parafiach na terenie Polski i za granicą oraz prowadzili działalność publicystyczno-naukową i kaznodziejsko-rekolekcyjną.
Obecnie posiadamy w naszym kraju szkoły w Krakowie, Warszawie, Łowiczu, Elblągu, Katowicach i Bolesławcu. Również w Poznaniu od 2005 r. prowadzimy zespół szkół, w skład którego wchodzą dziś: oddział przedszkolny, szkoła podstawowa, gimnazjum i liceum ogólnokształcące. W sumie kształci się tam prawie 800 uczniów, którym chcemy, zgodnie z pedagogią wypracowaną przez św. Józefa Kalasancjusza, przekazać nie tylko wiedzę, ale też wychować ich na dobrych ludzi.



 
Zakon Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych (SP)
 
Zgromadzenie w sieci: www.pijarzy.pl
 
Kuria prowincjalna
ul. Pijarska 2
31–015 Kraków
tel. 12 422 17 24
e-mail: kuria@pijarzy.pl
 
Zespół Szkół Zakonu Pijarów im. św. Józefa Kalasancjusza
os. Jana III Sobieskiego 114
60–688 Poznań
tel. 61 823 40 41
e-mail: poznan@pijarzy.pl
www.poznan.pijarzy.pl
 
 

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki