„Truskawki w Milanówku na widelczyku srebrnym drżące/ O cichym zmierzchu sprzyjające związkowi dusz i ciał” – napisał Wojciech Młynarski, a śpiewała Hanna Banaszak. O właściwościach odżywczych i zdrowotnych truskawek pisałem przed rokiem, więc powtórzę jedynie, że są one prawdziwą bombą mineralną i witaminową. Te aromatyczne i orzeźwiające owoce narodziły się tak naprawdę w Wersalu. Bretoński oficer marynarki Freizer, którego nazwisko tłumaczono jako „pan Truskawka”, sprowadził do Europy poziomki z Chile. A potem francuski botanik Antoine Nicolas Duchesne skrzyżował dla króla Ludwika XIV poziomkę chilijską z wirginijską. Smakoszem tych aromatycznych owoców był również Ludwik XV. O ile jednak Król Słońce zajadał się nimi jedynie latem, wbrew zaleceniom medyka – ponieważ często dokuczała mu niestrawność – to jego prawnuk delektował się ich smakiem i aromatem przez cały rok, bo w okresie jego rządów uprawiano już truskawki w ocieplanych szklarniach.
Wiadomo, że nasze truskawki są najsmaczniejsze na świecie. Aktualnie w Polsce zarejestrowanych jest 49 odmian, a najbardziej ceniona jest kaszëbske malëna, czyli truskawka kaszubska, której nazwa w 2009 r. została zarejestrowana rozporządzeniem Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Spośród blisko 2 tys. odmian znanych na świecie warto zwrócić uwagę na wyhodowaną w Holandii truskawkę ananasową (pineberry), która pozornie wygląda jakby była niedojrzała. Jest bowiem biała – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz – a zdobią ją tylko czerwone kropki.
Najczęstszym błędem popełnianym przy oczyszczaniu truskawek jest moczenie ich oraz usuwanie szypułek przed umyciem, bo owoce tracą wówczas witaminy i wiele ze swego charakterystycznego smaku. Jeśli mamy nadmiar truskawek, możemy je z powodzeniem zamrozić. Wystarczy wypłukać je w zimnej wodzie – ale bardzo krótko, by zbytnio nie nasiąkły – i przesypać na durszlak do osączenia. Następnie usuwamy z truskawek szypułki i napełniamy owocami woreczki plastikowe do 1/3 pojemności. Woreczki zawiązujemy i wkładamy do zamrażalnika. Po kilku godzinach woreczki wyjmujemy, potrząsamy nimi po to, by wszystkie owoce pozostały oddzielone i ponownie wkładamy do zamrażalnika. Nazajutrz czynność powtarzamy. Kolejnego dnia truskawki przekładamy do nowych woreczków i napełniamy je do 3/4 pojemności.
Kurczak miodowo-cytrynowy w truskawkach
składniki:
kilka podudzi, udek i skrzydełek kurczaka
25 dag świeżych truskawek
miód, 2 cytryny
3 ząbki czosnku, 1/2 szklanki białego, wytrawnego wina
olej, masło
kilka gałązek rozmarynu
sól, pieprz
Ząbki czosnku przepuszczamy przez praskę albo miażdżymy i rozcieramy. Do miseczki wkładamy 3 łyżki miękkiego masła, dodajemy 3 łyżki miodu i roztarty czosnek. Igiełki z jednej gałązki drobno siekamy, wrzucamy do miseczki, doprawiamy solą oraz pieprzem i wszystkie składniki mieszamy. Cytryny szorujemy: jedną kroimy w plastry, a z drugiej wyciskamy sok. Podudzia, udka i skrzydełka myjemy oraz osuszamy, a potem nacieramy sporządzoną pastą. Układamy je na blaszce z piekarnika, skrapiamy sokiem z cytryny i pieczemy przez ok. 45 minut, najpierw w temperaturze 200 stopni C, a po kwadransie obkładamy je plasterkami cytryny i obniżamy temperaturę do 180 stopni C. W czasie pieczenia kawałki kurczaka odwracamy na drugą stronę, by się równomiernie upiekły, i podlewamy winem. Truskawki myjemy, osączamy na durszlaku, usuwamy szypułki i przekrawamy na połówki. Kilka minut przed wyjęciem z piekarnika kawałki kurczaka obkładamy częścią truskawek i skrapiamy resztą wina. Po wyjęciu przekładamy na półmisek, dekorujemy gałązkami rozmarynu i resztą truskawek.
Chłodnik truskawkowy
składniki:
1/2 kg dojrzałych truskawek
po 3 łyżki miodu i soku z cytryny
kubek jogurt greckiego, ser feta
listki świeżej mięty
korzeń imbiru
Truskawki płuczemy pod bieżącą wodą, osączamy na durszlaku i usuwamy szypułki. Owoce kroimy na małe kawałki i wsypujemy do garnka z wodą. Ile wody wlewamy? To zależy jak bardzo gęsty ma być chłodnik, od 1/2 l do litra. Kawałek imbiru obieramy i ścieramy na drobnych oczkach tarki; do chłodnika wystarczy nam łyżeczka. Cytrynę szorujemy, wyciskamy sok i wlewamy go do garnka z truskawkami; dodajemy także imbir oraz miód. Wszystkie składniki mieszamy i zagotowujemy, a potem miksujemy – najlepiej za pomocą blendera – i przecieramy przez sito. Po przestygnięciu garnek wstawiamy do lodówki i mocno schładzamy. Chłodnik podajemy w miseczkach z niewielkimi kawałkami sera feta, kleksami jogurtu i listkami mięty.
Mus truskawkowy
składniki:
1/2 kg świeżych truskawek
4 łyżki cukru pudru
3 łyżeczki żelatyny
szklanka śmietanki kremówki
Truskawki myjemy, odrywamy szypułki, kilka odkładamy do dekoracji, a pozostałe miksujemy. Wsypujemy cukier puder i ponownie miksujemy. W rondelku zagotowujemy 1/3 szklanki wody i rozpuszczamy w niej żelatynę, a następnie mieszamy ją z truskawkami. Kremówkę ubijamy na sztywną pianę, również mieszamy ją z truskawkami i napełniamy pucharki. Mus schładzamy w lodówce, a przed podaniem dekorujemy pozostałymi truskawkami i listkami mięty.