Okazją do przypomnienia papieskich słów była prezentacja z cyklu Verba Sacra pt. „Homilie wielkopolskie Jana Pawła II”, która odbyła się w katedrze u progu Wielkiego Tygodnia. – Projekt Verba Sacra – Słowa Święte – powstał jako odpowiedź na apel Jana Pawła II, aby uczcić Wielki Jubileusz Chrześcijaństwa. W jego ramach wybitni polscy aktorzy recytowali fragmenty Pisma Świętego. Cały projekt miał zakończyć się w grudniu 2000 r., a trwa do dzisiaj – zauważył inicjator i reżyser tego przedsięwzięcia Przemysław Basiński. Nawiązując z kolei do słów papieskich, przyznał, że zmieniły one Polskę, Europę i świat. – Jesteśmy ich dłużnikami, a przede wszystkim dziedzicami. To one uświadamiają nam otrzymane łaski i pytają o to, co zrobiliśmy z darem wiary, nadziei i miłości, z darem wolności – mówił Basiński.
Potrzeba nam nowej Pięćdziesiątnicy
Wprowadzający w tematykę wielkopolskich homilii Jana Pawła II abp Stanisław Gądecki, zaznaczył natomiast, że jak wyliczył w ciągu wszystkich pielgrzymek papieskich do Polski, usłyszeliśmy przynajmniej 257 homilii papieża, z tego 11 wypowiedzianych w Wielkopolsce. Były to homilie wygłoszone w 1979 r. w Gnieźnie, w 1983 r. w Poznaniu, w 1997 r. w Gnieźnie, Poznaniu i Kaliszu oraz w 1999 r. w Licheniu. – Do wielkopolskiego „nurtu” homilii można by zaliczyć także fragment wypowiedziany w 2002 r. na Błoniach w Krakowie podczas Mszy św. beatyfikacjnej siostry serafitki Sancji Szymkowiak. Do tego dochodzą jeszcze dwa krótkie przemówienia papieskie skierowane do młodzieży zgromadzonej na Polach Lednickich – stwierdził abp Gądecki. Przyznał też, że dla niego taka najprostsza synteza głównej myśli Ojca Świętego zamyka się w słowie Pięćdziesiątnica, oznaczającym dzień zesłania Ducha Świętego. – Ona rozpoczęła całość tego myślenia, które było pielgrzymką dziejów i rozpoczęło się od Pięćdziesiątnicy wieczernika jerozolimskiego, od rozpoczęcia dzieła ewangelizacji świata podczas rozesłania uczniów. Następnie jest Pięćdziesiątnica, która miała miejsce w tym czasie, gdy Polska przyjmowała chrzest i wreszcie Pięćdziesiątnica naszych czasów, czyli trzeciego tysiąclecia, która dotyczy nas bezpośrednio i którą można nazwać także Pięćdziesiątnicą nowej ewangelizacji – wyjaśniał arcybiskup. – Nigdy nie padło z ust Ojca Świętego określenie „trzecia Pięćdziesiątnica”, a jednak, gdy słyszymy słowa o nowej ewangelizacji, wiemy, że jest ona jej synonimem. Wiemy, że nasz czas potrzebuje nowej Pięćdziesiątnicy – przekonywał abp Gądecki, przywołując słowa wypowiedziane przez Jana Pawła II w 1997 r. w Gnieźnie:
Przygotujmy nową wiosnę Kościoła
„U progu trzeciego tysiąclecia świadectwo św. Wojciecha jest wciąż obecne w Kościele i wydaje wciąż nowe owoce. Winniśmy jego dzieło ewangelizacji podjąć z nową mocą. Tym, którzy zapomnieli o Chrystusie i Jego nauce, pomóżmy odkryć Go na nowo. Stanie się tak wtedy, kiedy zastępy wiernych świadków Ewangelii znów zaczną przemierzać nasz kontynent; gdy dzieła architektury, literatury i sztuki będą w sposób porywający dla współczesnego człowieka ukazywać Tego, który jest wczoraj, dziś, ten sam na wieki; gdy w sprawowanej przez Kościół liturgii ujrzą piękno oddawania Bogu chwały; gdy dostrzegą w naszym życiu świadectwo chrześcijańskiej miłości, miłosierdzia i świętości. Umiłowani bracia i siostry, w jak niezwykłej godzinie dziejów przyszło nam żyć! Jak ważkie zadania powierzył nam Chrystus! On wzywa każdego z nas, abyśmy przygotowywali nową wiosnę Kościoła”.
* * *
Wybrane homilie wielkopolskie Jana Pawła II podczas Verba Sacra zaprezentowała wybitna polska aktorka Halina Łabonarska. My przypominamy poniżej fragmenty papieskich przemówień wygłoszonych w archidiecezji poznańskiej i diecezji kaliskiej.
Rok 1983
Tu zaczęły się dzieje narodu, państwa i Kościoła
Z homilii wygłoszonej w czasie Mszy św. beatyfikacyjnej Matki Urszuli Ledóchowskiej na Łęgach Dębińskich w Poznaniu (20 czerwca):
„«Ty jesteś Mesjasz (Chrystus), Syn Boga żywego!» (Mt 16, 16). Powtórzyłem to wyznanie Szymona Piotra w dniu 22 października 1978 roku, kiedy z niezbadanych wyroków Bożej opatrzności wypadło mi rozpocząć posługiwanie na Piotrowej Stolicy w Rzymie. Dziś je powtarzam tu, w Poznaniu, w miejscu, w którym wyznanie to najdawniej było wypowiadane na ziemiach piastowskich, po chrzcie Mieszka w 966 roku. (...) Wielka jest moja radość, że mogę dzisiaj przybyć do grodu Przemysława, pielgrzymując do Polski na ojczysty jubileusz Pani Jasnogórskiej. Wielka jest moja radość, że mogę tutaj przybyć i wspólnie z wami, drodzy bracia i siostry, dziedzice milenijnej przeszłości narodu i Kościoła, powtórzyć Piotrowe wyznanie. Przybywałem tutaj po wielokroć, zwłaszcza w okresie pasterzowania metropolity poznańskiego śp. Antoniego Baraniaka, którego pasterskie męstwo, wielką pokorę i Bogu znane zasługi otaczamy zawsze głęboką czcią. Cieszę się, że mogę stanąć na tym miejscu, pośrodku najstarszej z ziem piastowskich, gdzie przed tysiącem z górą lat zaczęły się dzieje narodu, państwa i Kościoła”.
Bądźcie bardziej dla wszystkich
Z przemówienia do kapłanów w katedrze w Poznaniu (20 czerwca):
„Drodzy moi bracia w kapłaństwie z archidiecezji poznańskiej, z rodzin zakonnych; bracia i siostry także z innych sąsiednich diecezji. (...) Proszę, ażebyście zawsze byli godni tej czci, którą nas, kapłanów, obdarza sam Chrystus. Żebyście byli Mu bezgranicznie wdzięczni za dar kapłaństwa i żebyście tę wdzięczność spłacali całym swoim życiem. Niech to życie będzie błogosławione w duchu ośmiu błogosławieństw – to jest synteza powołania chrześcijańskiego, powołania ewangelicznego. Niech to życie będzie owocne tą szczególną owocnością, do jakiej powołani jesteście, rezygnując z życia rodzinnego, osobistego, po to, ażeby tym bardziej być dla wszystkich”.
Rok 1997
Budujcie cywilizację miłości!
Z homilii skierowanej do młodzieży w czasie liturgii słowa na pl. Adama Mickiewicza w Poznaniu (3 czerwca):
„Drodzy chłopcy i dziewczęta, podążajcie z entuzjazmem swych młodych serc za Chrystusem. Tylko On może uciszyć lęk człowieka. Patrzcie na Jezusa głębią waszych serc i umysłów! On jest waszym nieodłącznym przyjacielem. (...) «Jako chrześcijanie jesteście wezwani do świadczenia o wierze i nadziei, aby ludzie – jak napisał św. Paweł – nie byli bez nadziei ani Boga na tym świecie», lecz «uczyli się Chrystusa» – naszej nadziei (por. Ef 2, 12; 4, 20). (...) Mocna wiara, z której rodzi się bezgraniczna nadzieja, cnota tak bardzo dziś potrzebna, uwalnia człowieka od lęku i daje siłę duchową do przetrwania wszystkich burz życiowych. Nie lękajcie się Chrystusa! Zaufajcie Mu do końca! On jedyny «ma słowa życia wiecznego» (por. J 6, 68). Chrystus nigdy nie zawodzi. (...)
Bądźcie w tym świecie nosicielami wiary i nadziei chrześcijańskiej, żyjąc miłością na co dzień. Bądźcie wiernymi świadkami Chrystusa Zmartwychwstałego, nie cofajcie się nigdy przed przeszkodami, które piętrzą się na ścieżkach waszego życia. Liczę na was. Na wasz młodzieńczy zapał i oddanie Chrystusowi. Znałem młodzież polską. Nie zawiodłem się nigdy na niej. Świat was potrzebuje. Potrzebuje was Kościół. Przyszłość Polski zależy od was. Budujcie i umacniajcie na polskiej ziemi «cywilizację miłości»: w życiu osobistym, społecznym, politycznym, w szkołach, uniwersytetach, parafiach, w ogniskach rodzinnych, które kiedyś utworzycie. Nie żałujcie na ten cel młodzieńczego entuzjazmu, wysiłku ani ofiary. «A Bóg [dawca] nadziei, niech wam udzieli pełni radości i pokoju w wierze, abyście przez moc Ducha Świętego byli bogaci w nadzieję» (Rz 15, 13)”.
Bądźcie solidarni z życiem!
Z homilii wygłoszonej podczas Mszy św. przed sanktuarium św. Józefa w Kaliszu (4 czerwca):
„Miarą cywilizacji – miarą uniwersalną, ponadczasową, obejmującą wszystkie kultury – jest jej stosunek do życia. Cywilizacja, która odrzuca bezbronnych, zasługuje na miano barbarzyńskiej. Choćby nawet miała wielkie osiągnięcia gospodarcze, techniczne, artystyczne oraz naukowe. (...) Tu, w Kaliszu, gdzie święty Józef, ten wielki obrońca i troskliwy opiekun życia Jezusa, jest czczony w szczególny sposób, pragnę przypomnieć wam słowa Matki Teresy z Kalkuty, skierowane do uczestników Międzynarodowej Konferencji ONZ na temat Zaludnienia i Rozwoju, jaka miała miejsce w Kairze w 1994 roku: «(...) Wiele razy powtarzam – i jestem tego pewna – że największym niebezpieczeństwem zagrażającym pokojowi jest dzisiaj aborcja. Jeżeli matce wolno zabić własne dziecko, cóż może powstrzymać ciebie i mnie, byśmy się nawzajem nie pozabijali? (...)».
Umiłowani Bracia i Siostry, bądźcie solidarni z życiem. Wołanie to kieruję do wszystkich moich rodaków bez względu na przekonania religijne. Do wszystkich ludzi, nie wyłączając nikogo. Z tego miejsca jeszcze raz powtarzam to, co powiedziałem w październiku ubiegłego roku: «naród, który zabija własne dzieci, jest narodem bez przyszłości». Wierzcie, że nie było mi łatwo to powiedzieć. Nie było mi łatwo powiedzieć to z myślą o moim narodzie, bo ja pragnę dla niego przyszłości, wspaniałej przyszłości. Potrzebna jest więc powszechna mobilizacja sumień i wspólny wysiłek etyczny, aby wprowadzić w czyn wielką strategię obrony życia. Dzisiaj świat stał się areną bitwy o życie. Trwa walka między cywilizacją życia a cywilizacją śmierci. Dlatego tak ważne jest budowanie «kultury życia»: tworzenie dzieł i wzorców kulturowych, które będą podkreślały wielkość i godność ludzkiego życia; zakładanie instytucji naukowych i oświatowych, które będą promowały prawdziwą wizję osoby ludzkiej, życia małżeńskiego i rodzinnego; tworzenie środowisk wcielających w praktykę codziennego życia miłość miłosierną, którą Bóg obdarza każdego człowieka, zwłaszcza cierpiącego, słabego i ubogiego, nie narodzonego”.
Wokół kanonizacji bł. Jana Pawła II
27 kwietnia
Poznań
godz. 15.00 – Msza św. dziękczynna za kanonizację w Archidiecezjalnym Sanktuarium Miłosierdzia Bożego (os. Sobieskiego) pod przewodnictwem bp. Grzegorza Balcerka, w obecności Krzyża Światowych Dni Młodzieży
godz. 21.00 – dziękczynne czuwanie modlitewne pod Krzyżem Papieskim z 1983 r. na Łęgach Dębińskich w obecności relikwii św. Jana Pawła II i św. Matki Urszuli Ledóchowskiej
Kalisz
godz. 12.00 – Msza św. w Diecezjalnym Sanktuarium Miłosierdzia Bożego (ul. Asnyka) pod przewodnictwem biskupa seniora Stanisława Napierały
29 kwietnia
Poznań
godz. 18.00 – otwarcie wystawy znaczków pocztowych związanych z Janem Pawłem II (w tym tych najnowszych, związanych z kanonizacją) ze zbiorów Marii i Dionizego Danielewiczów w Muzeum Archidiecezjalnym (Ostrów Tumski, ul. Lubrańskiego). Wystawa potrwa do 16 maja. Szczegóły na www.muzeum.poznan.pl.