Spotkałem się z określeniem „małżeństwo niedopełnione”. Czy to znaczy, że zawarte nieważnie, czy raczej ważnie, ale niedopełnione?
Jan
Zasadę podstawową podaje kan. 1141 KPK: „Małżeństwo zawarte ważnie i dopełnione nie może być rozwiązane żadną ludzką władzą i z żadnej przyczyny, oprócz śmierci”. Małżeństwo jest dopełnione, jeżeli zostało ważnie zawarte, a następnie dopełnione przez małżonków aktem małżeńskim zmierzającym do zrodzenia potomstwa, przy czym akt małżeński musi być dokonany w sposób ludzki, czyli świadomie i dobrowolnie. Poza tym prawo domniemywa, że małżonkowie dopełnili swoje małżeństwo, jeśli po zawarciu małżeństwa mieszkali razem (por. kan. 1061 § 1-2 KPK). Takie małżeństwo jest absolutnie nierozerwalne. Zdarza się jednak, że małżeństwo nie zostaje dopełnione w znaczeniu wyżej przedstawionym. I takie właśnie małżeństwo zawarte przez strony ochrzczone lub przez stronę ochrzczoną i nieochrzczoną, może być rozwiązane przez papieża na podstawie słusznej przyczyny, na wniosek obu stron lub jednej z nich, nawet przy sprzeciwie drugiej (por. kan. 1142 i 1697 KPK). Prośba o dyspensę papieską od małżeństwa niedopełnionego kierowana jest do Ojca Świętego. Składa się ją na ręce biskupa diecezjalnego stałego lub tymczasowego miejsca pobytu małżonka proszącego. W prośbie małżonek dokładnie opisuje stan faktyczny sprawy i podaje przyczyny, które go skłoniły do ubiegania się o dyspensę. Po zebraniu materiału dowodowego w diecezji, sprawa zostaje przedstawiona Stolicy Apostolskiej. W momencie, w którym biskup Rzymu wyrazi swoją wolę co do udzielenia dyspensy, małżeństwo zostaje rozwiązane, choćby reskrypt dyspensy miał inną datę wystawienia. Jest to jedna z nielicznych sytuacji, kiedy małżeństwo ważnie zawarte może zostać rozwiązane mocą papieskiego autorytetu.