Logo Przewdonik Katolicki

Słowniczek pojęć etycznych: Próba systematyzacji koncepcji wartości

ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TCHR
Fot.

Pomimo tego, że nasz świat jest światem ładu hierarchicznego, a nasze myślenie myśleniem preferencyjnym istnieje zasadnicza trudność w refleksji nad światem wartości. Jest nią brak jednej filozofii wartości, a nawet jednej koncepcji ustalającej problemy niezmiennie ważne dla każdej filozoficznej teorii wartości. Brak jest wspólnej, powszechnie uznanej definicji wartości....

Pomimo tego, że nasz świat jest światem ładu hierarchicznego, a nasze myślenie – myśleniem preferencyjnym – istnieje zasadnicza trudność w refleksji nad światem wartości. Jest nią brak jednej filozofii wartości, a nawet jednej koncepcji ustalającej problemy niezmiennie ważne dla każdej filozoficznej teorii wartości. Brak jest wspólnej, powszechnie uznanej definicji wartości. Istniejące różnice dotyczą możliwości zdefiniowania wartości, tak by określenia takie były dostatecznie ogólne i jednocześnie wystarczająco instruktywne. Zdefiniowanie wartości jest zasadniczo wręcz niemożliwe; wynika to z tego, że pojęcie wartości jest każdorazowo modyfikowane z uwagi na teorię wartości.

Mimo powyższych trudności istnieje wiele prób definiowania wartości. Przykładowo można tutaj podać następujące określenia. Wartość zatem polega na przełamaniu obojętności podmiotu wobec przedmiotu, co umożliwia dostrzeżenie doniosłości i wagi przedmiotu. Wedle niektórych jest tym, czego poszukujemy i co kochamy; to takie dobro, kiedy odnosząca się do niego miłość jest uzasadniona i słuszna. Wartość to to, co należy do istoty bytu i staje się inspiratorem działania; to byt doskonalący podmiot, który jest przyczyną działania; wreszcie – to taki byt, który będąc niezależnym od przeżyć człowieka, staje się powodem odczuć podmiotu. Oznacza dobro szczególnie przydatne dla podmiotu. Można ją określić jako obiektywną doskonałość, która stanowi cel czyjegoś dążenia.

Desygnatami wartości są m.in.: dobro, użyteczność, piękno, tragiczność, wdzięk, szlachetność, trafność, prawdziwość, pewność. Wiele z tych desygnatów stanowi przedmiot odrębnych nauk: etyki, estetyki, teorii poznania, ekonomii.

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki