O roli zaangażowanego ojca w jakość życia dziecka, gdy dorośnie, mówi się w ostatnich latach bardzo wiele. Widok mężczyzny pchającego wózek, odprowadzającego dziecko do przedszkola czy bawiącego się z nim na placu zabaw w Polsce był rzadkością jeszcze 30 lat temu, a dziś jest w zasadzie normą. Ciągle jednak nie brakuje problemów do rozwiązania i sytuacji do poprawienia: rosnąca liczba depresji i zaburzeń psychicznych wśród młodzieży, uzależnienie młodych od gier czy social mediów, niedostosowania społeczne wielu nastolatków.
Aby lepiej radzić sobie z wyzwaniami współczesnego świata, wielu rodziców stara się korzystać z zewnętrznego wsparcia, szczególnie warsztatów i szkoleń. Niestety, w grupie tej tradycyjnie dominują kobiety, które częściej są w stanie przyznać przed sobą i innymi, że nie radzą sobie z obowiązkami wychowawczymi.
Nadzieja to plan
Sytuację stara się od 18 lat zmieniać Tato.Net – oddolna inicjatywa Fundacji Cyryla i Metodego, w ramach której w całej Polsce prowadzone są O.K. Tato.Net (Ojcowskie Kluby), a raz do roku odbywa się duża ogólnopolska konferencja Forum Tato.Net. Tym razem jej temat poświęcony jest nadziei, choć rozumianej nieco inaczej niż potoczne znaczenie tego słowa.
– Tata powinien być człowiekiem nadziei, ale nie w rozumieniu uczucia, oczekiwania na zmianę czy prostego optymizmu, tylko w znaczeniu życiowej postawy nastawionej na działanie, podejmowanie wyzwań i stawianie celów – mówi Dariusz Cupiał, pomysłodawca i założyciel Tato.Net.
Wydarzenie w tym roku jest promowane hasłem „Pokaż dziecku sens życia”. Nie chodzi jednak wyłącznie o nasiloną po pandemii epidemię depresji młodzieżowej, lecz nadzieję jako postawę, która pomaga rodzinom mierzyć się z wyzwaniami współczesności.
– Dziś w wielu rodzinach dominuje zamartwianie się problemami: kłopotami dzieci i nastolatków, rosnącymi cenami utrzymania gospodarstwa domowego, trwającą za wschodnią granicą wojną, niosącą niepewność dalszych miesięcy i lat. Tymczasem receptą na to nie jest narzekanie i negatywizm, ale właśnie mocno osadzona w relacjach z bliskimi nadzieja – jako niezłomne poświęcenie dla wyższego dobra – mówi Dariusz Cupiał.
Ojcowie uczą się od siebie
Forum Tato.Net, które zaplanowano stacjonarnie i online w sobotę 5 listopada, ma stać się miejscem, gdzie wymiana doświadczeń między ojcami pomoże otworzyć głowę, wzmocnić dobre postawy, zdiagnozować własne złe nawyki.
Dla Tomasza Wróbla, przedsiębiorcy z Poznania i taty trojga dzieci, który regularnie uczestniczy w tych spotkaniach, najważniejsze jest w nich wzajemna nauka uważności oraz możliwość udziału w pewnej wspólnocie doświadczeń. – Po każdym Forum TatoNet jestem podobnie „naładowany” jak po rekolekcjach Lectio Divina, które odbywam co roku w wakacje. Widząc potężną grupę innych facetów, z których wszyscy są ojcami podobnie jak ja i podobnie jak ja mierzą się z wyzwaniami wychowania dzieci – czuję się podbudowany. Trochę jak po meczu piłki nożnej, na który lubię zabierać syna, tylko że tu cel jest zgoła inny – mówi Tomasz Wróbel.
Wartością jest dla niego przede wszystkim praktyczny wymiar tego spotkania, ponieważ odczytów czy konferencji jest znacznie mniej niż konkretnych warsztatów lub spotkań z żywym człowiekiem. – Posłuchanie, jak inni radzili sobie z wychowaniem dziecka, nawet jeśli poruszali się w tej dziedzinie po omacku, jakie popełniali błędy, czego się nauczyli, co się w nich zmieniło. To bezcenne – podsumowuje Tomasz Wróbel.
W tym roku także nie zabraknie świadectw znanych i nieznanych szerzej opinii publicznej ojców. Organizatorzy zaprosili ich według klucza „bycia człowiekiem nadziei”, czyli niepoddawania się w przeciwnościach, stawiania sobie dobrych celów i dążenia do nich. Będą to m.in. Jan Mela – znany polski podróżnik i paraolimpijczyk z amputowaną lewą nogą i prawą ręką, który w wieku 15 lat zdobył wspólnie z Markiem Kamińskim dwa bieguny Ziemi. Mela jest nie tylko założycielem Fundacji Poza Horyzonty i społecznikiem, ale też prywatnie ojcem trójki dzieci. Ponadto gośćmi dzielącymi się doświadczeniem będą też ojcowie terminalnie chorych dzieci, nieustający w codziennej walce o ich życie i zdrowie; sportowcy czy ojciec rodziny, która rozpadła się, lecz po trudnej walce znów jest razem.
– Nadzieja to postawa gotowości do walki, do zmiany, do przezwyciężania trudności. Według jednego z powiedzeń św. Augustyna „Nadzieja” ma dwie piękne córki: „odwagę” i „gniew”, które pomagają wychodzić z trudności i nie zgadzać się na zło. Życia wielu ojców są pełne przykładów takiej postawy, dlatego chcemy je pokazać i może nimi zainspirować – mówi
Dariusz Cupiał.
Otwarci na różnych ojców
Ważnym wymiarem tegorocznego Forum Tato.Net będzie obecność ojców z Ukrainy, zarówno tych przebywających teraz z rodzinami w Polsce, jak i tych pozostających w kraju objętym wojną. Od kilku lat Ojcowskie Kluby Tato.Net są zakładane także w tym kraju, mając obecnie wymiar także konkretnej pomocy.
– Widzimy zapotrzebowanie, więc reagujemy. Dlatego zapisy na Forum są prowadzone również po ukraińsku, w tym języku mamy też stronę internetową, a ojcowie z Ukrainy mogą uczestniczyć w naszym spotkaniu za pomocą transmisji internetowej na żywo tłumaczonej na język ukraiński – mówi Dariusz Cupiał. Zdradza, że przyciągają ukraińskich ojców bez względu na przynależność wyznaniową, bowiem są wśród nich zarówno grekokatolicy, jak i prawosławni.
Ta różnorodność i otwartość są zresztą jednymi ze znaków rozpoznawczych społeczności Tato.Net. Na spotkanie „klubu ojcowskiego” czy na Forum może przyjechać tata niezależnie od wyznawanej wiary czy niewiary, poglądów, narodowości czy sytuacji rodzinnej. Jedyna „cecha”, jaka jest wymagana od uczestnika, to bycie ojcem i pragnienie rozwijania swoich rodzicielskich umiejętności.
Właśnie to pociąga mocno też cytowanego wcześniej Tomasza Wróbla z Poznania. – W odróżnieniu do ruchów czy wspólnot katolickich skierowanych do rodzin, również bardzo wspomagających pracę nad sobą czy rozwój rodzicielstwa, w Tato.Net nikt nie pyta, czy masz ślub z mamą twojego dziecka, czy nie jesteś rozwiedziony albo czy regularnie chodzisz do kościoła. Jedyną kartą wstępu, jaką tu mamy, jest fakt bycia ojcem – i to dla wielu dużo znaczy. Wymieniamy się tu doświadczeniami, uczymy wzajemnie od siebie – mówi Tomasz Wróbel. Przywołuje tu przypadek młodego mężczyzny, który dołączył do prowadzonego przez niego klubu Tato Net w Poznaniu. – Jego dziewczyna nie była nawet wtedy jego żoną, ale już byli w ciąży. Przyszedł do nas, mówiąc, że chce się czegoś od nas dowiedzieć o byciu dobrym ojcem, bo sam nie miał takiego wzorca w domu. Podszedł do swojej nowej roli z wielkim zaangażowaniem – mówi Tomasz Wróbel.
Rodzicielstwo wymaga doszkalania
Społeczność Tato.Net regularnie prowadzi badania wśród ojców dotyczące różnych aspektów czy problemów ich rodzicielstwa. Pod koniec 2020 r. szeroko komentowane były ich wyniki, bowiem wykazały, że pandemia Covid-19 poprawiła w większości przypadków relacje między ojcami i dziećmi, wydłużając znacząco czas spędzany razem. Badania za 2021 r. dotyczyły różnych aspektów rodzicielstwa, m.in. wzorów dla współczesnych ojców, ich oceny relacji ze swoimi dziećmi, sposobów i ilości czasu spędzanego z nimi. Jednym z zastanawiających wniosków badań za 2020 r. jest ciągle niewielka liczba rodziców w Polsce korzystających z różnych form „doszkalania” rodzicielskiego.
– Zaledwie kilka procent korzysta z jakichś warsztatów czy społeczności wsparcia, jakimi jest np. Tato.Net, co nie jest dobre. Tak jak uczymy się zawodu przed podjęciem pracy, tak powinniśmy starać się wzmacniać swoje kompetencje także w tak ważnym wymiarze, jakim jest wychowywanie dzieci. Szczególnie że z obserwacji własnych ojców nie zawsze da się wyciągnąć dobre lekcje – zauważa Dariusz Cupiał.