Kilka dokumentów Soboru Watykańskiego II, w tym również Konstytucja dogmatyczna o Kościele, wypowiadając się o podstawowej komórce życia społecznego, jaką jest rodzina, określiły ją terminem: Ecclesia domestica (Kościół Domowy). W ten sposób ojcowie soborowi nawiązali do tradycji pierwszych wieków chrześcijaństwa, ponieważ wówczas wiara nie była przyjmowana poprzez pojedyncze osoby, ale przez całe rodziny. Potwierdzeniem tego mogą być opisy nawróceń zawarte w Dziejach Apostolskich, np. nawrócenie Kryspusa (Dz 18, 8). To właśnie dom rodzinny pierwszych wyznawców Jezusa Chrystusa stawał się miejscem modlitwy, śpiewu psalmów, a zwłaszcza miejscem sprawowania Eucharystii. Ponadto oprócz wiary przekazywano w nim również zasady moralne. Dzieci i młodzież wzrastające w takiej rodzinie posiadały zapewnioną formację szeroko rozumianą.
Po Soborze Watykańskim II bardzo często używa się sformułowania „liturgia Kościoła Domowego”. Czym właściwie ona jest? Do jej elementów możemy zaliczyć pewne praktyki religijne celebrowane przez rodzinę, między innymi: wspólną modlitwę, czytanie Pisma Świętego, ubieranie choinki i budowanie żłóbka, śpiewanie kolęd w okresie Bożego Narodzenia i innych pieśni kościelnych w poszczególnych okresach roku liturgicznego, wychowawcze pogadanki z dziećmi o tematyce religijnej, dekorowanie okien w emblematy eucharystyczne na uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej, przygotowanie do wizyty duszpasterskiej i wiele innych. Ona w swej naturze posiada podstawowe zadania: po pierwsze ma przygotować wszystkich członków rodziny, od najmłodszego do najstarszego, do świadomego, rozumnego i owocnego uczestnictwa w liturgii, po drugie ma również być jej przedłużeniem i uzupełnieniem zarazem.
WIELKI CZWARTEK
Wielki Czwartek jest dniem, w którym smutek przeplata się z radością. Z jednej strony zbliżająca się męka i śmierć Chrystusa przywołuje smutek, a z drugiej strony Kościół wyraża radość i wdzięczność Chrystusowi za ustanowienie sakramentów Eucharystii i kapłaństwa. W ramach wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej następuje zawiązanie wspólnoty odkupionej rodziny dzieci Bożych. Zgodnie z najdawniejszą tradycją kościoła Wielki Czwartek powinien być przeżywany w każdej wspólnocie jako dzień pojednania. Powinno się ono dokonać najpierw w łonie każdej rodziny, aby mogła ona przeżywać w Eucharystii tego wieczoru swoją pełną jedność. Wielki Czwartek jest najstosowniejszym dniem rodzinnej Komunii św.
Przeżycie Wielkiego Czwartku jako dnia pojednania i miłości społecznej znajduje swój wyraz w rodzinnej agapie, która może zostać przygotowana na podobieństwo wieczerzy wigilijnej. Wielki Czwartek przypomina ostatnią wieczerzę – ostatni posiłek Jezusa z apostołami przed śmiercią. Ta pamiątka zasługuje, aby ją uczcić w rodzinie. Po powrocie z uroczystej Mszy Wieczerzy Pańskiej rodzina gromadzi się przy stole nakrytym białym obrusem ze świecami. Ojciec bierze do rąk Pismo Święte i czyta opis ustanowienia Eucharystii (Mt 26, 26–29) lub tekst mowy pożegnalnej Jezusa (J 17, 1–26).
Po tej modlitwie można rozpocząć uroczystą wieczerzę rodzinną. Ojciec rodziny może w tym dniu usługiwać do stołu. Posiłek może być poprzedzony przez obrzęd „mandatum”, polegający na umyciu rąk. Jest ono bardziej praktyczne od umywania nóg nie tylko dlatego, że nie nastręcza trudności z odzieżą, ale zdaje się bardziej stosowne, ponieważ każdy może w nim uczestniczyć bez względu na płeć, jak i na wiek. Takie doświadczenie dla dziecka będzie bardzo mocnym przeżyciem religijnym, które pozostanie na długo w jego pamięci. Warto również pamiętać, aby najmłodsi członkowie rodziny zajmowali centralne miejsce w czasie agapy. One wtedy mogą zadawać pytania o inny charakter tego wieczornego spotkania, a rodzice mogą wówczas krótko opowiedzieć o wyjściu Izraelitów z Egiptu, nawiązując do nowej Paschy, ustanowionej przez Chrystusa. Spożywanie potraw może być urozmaicone śpiewem znanych pieśni religijnych. Radość i rozmowa przeplatane modlitwą i śpiewem mogą stać się pożytecznym doświadczeniem liturgii domowej, w którym radość nadprzyrodzona miesza się z ziemską. Wieczerza rodzinna może się zakończyć odczytaniem modlitwy arcykapłańskiej Chrystusa (J 17, 1–26).
Dobrą rzeczą jest, gdy rodzina poczuwa się do złożenia daru ołtarza dla potrzebujących w ramach Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej.
WIELKI PIĄTEK
Wielki Piątek jest wspomnieniem śmierci Chrystusa Pana. Jest on przeżywany w smutku i zadumie. Z tego powodu w tym dniu nie jest sprawowana Przenajświętsza Ofiara Mszy Świętej. W tym dniu w świątyniach oddaje się hołd Krzyżowi świętemu. Wypadałoby, aby tego dnia również w domach rodzinnych Krzyż był przedmiotem szczególnej czci. Podczas modlitwy wieczornej Krzyż z rodzinnego pokoju mógłby być zdjęty ze ściany, odkurzony i umyty i następnie położony z godnością na poduszce. Po krótkiej modlitwie, w której przypomina się mękę Pana Jezusa, wszyscy członkowie rodziny mogą ucałować stopy Ukrzyżowanego. Można wspólnie odśpiewać znane pieśni pasyjne. Po adoracji domowej zawiesza się Krzyż na dawne miejsce.
WIELKA SOBOTA
Wielka Sobota w tradycji Kościoła już od pierwszych wieków była i jest dniem smutku i żałoby po śmierci Jezusa Chrystusa, który w tym czasie spoczywał w grobie. Zgodnie z tradycją tego dnia przed południem przynosimy do świątyni do poświęcenia pokarmy wielkanocne. Dobrze byłoby, aby cała rodzina uczestniczyła w tym obrzędzie. Jest to również doskonała okazja do wspólnej rodzinnej modlitwy przed Panem Jezusem obecnym w Najświętszym Sakramencie w grobie Pańskim.
NOC ZMARTWYCHWSTANIA
W wieczornej celebracji liturgii Wigilii Paschalnej uczestniczy cała rodzina ze świecami. Po powrocie ze świątyni, przy wieczerzy rodzinnej, można zaintonować pieśń wielkanocną, która wprowadzi wszystkich członków rodziny w uroczysty nastrój.
Jeśli nie wszyscy członkowie rodziny biorą udział w parafialnej liturgii Wigilii Paschalnej, wówczas w ramach rodzinnego obrzędu wieczorem zostaje zapalony paschał rodzinny – uprzednio przystrojony przez dzieci. Zapala ją ojciec rodziny ze słowami „Światło Chrystusa”, a wszyscy odpowiadają: „Bogu niech będą dzięki”. W dalszej kolejności ktoś z rodziców lub starsze dziecko odczytuje fragment Księgi Wyjścia (rozdziały 11, 12 i 13) o wyjściu Izraelitów z Egiptu. Czytanie to może być przeplatane śpiewem psalmów dziękczynnych i adoracyjnych. Następnie można odnowić przyrzeczenia chrzcielne.
NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA
Rano, po procesji rezurekcyjnej (o ile nie było jej w sobotni wieczór) lub po centralnej Mszy św., w której rodzina bierze wspólny udział, odbywa się agapa świąteczna, tzw. święcone. Na stole powinna znajdować się piękna paschalna świeca, którą – podobnie jak miało to miejsce w sobotni wieczór – zapala ojciec rodziny. Następnie śpiewa się pieśń wielkanocną mówiącą o zmartwychwstaniu Jezusa. Modlitwę przed posiłkiem można ułożyć z modlitw przewidzianych do błogosławienia pokarmów wielkanocnych. Odmawia ją ojciec rodziny. Oto przykładowa forma: „Wszechmogący wieczny Boże, Twojej dobroci zawdzięczamy ten posiłek. Prosimy Ciebie, abyś raczył go pobłogosławić, nas zaś uczynił godnymi Twojego miłosierdzia. Przez Chrystusa Pana Naszego. Amen”.
Na stole znajdują się przede wszystkim potrawy poświęcone w Wielką Sobotę. Święcone jest symbolem życia. Podczas posiłku dzieci zadają pytania: Dlaczego ten poranek jest inny od pozostałych? Dlaczego dzisiaj jemy święcone jajka i inne potrawy? W odpowiedzi rodzice opowiadają o symbolice nowego życia, które swoim zmartwychwstaniem wysłużył nam Jezus Chrystus.
Spożywanie pokarmów może być przeplatane śpiewem pieśni wielkanocnych, psalmów dziękczynnych, poezja i prozą tematycznie związaną ze zmartwychwstaniem Pana. Na zakończenie świątecznej agapy można odczytać fragment Ewangelii o ukazaniu się Jezusa apostołom po zmartwychwstaniu (Łk 24, 36–43).