Woda reguluje temperaturę ciała, uczestniczy w procesach oddychania, umożliwia transport i przyswajanie substancji odżywczych oraz przemianę pożywienia w energię, usuwa zbędne produkty przemiany materii, chroni ważne dla życia narządy i amortyzuje stawy. Nawet niewielkie odwodnienie może być groźne. Najpierw stajemy się ospali, mamy trudności z koncentracją. Potem mogą się pojawiać mdłości, bóle głowy, podwyższone tętno i uczucie chronicznego zmęczenia. Ponieważ więcej krwi przepływa przez skórę, a mniej przez narządy wewnętrzne ich czynność ulega osłabieniu. Bez pożywienia można przeżyć nawet kilka tygodni, bez wody zaledwie kilka dni.
H2O to jest to!
– Dzieci, ze względu na większe uwodnienie ustroju oraz mniej dojrzałe mechanizmy oszczędzania wody, są bardziej narażone na odwodnienie niż dorośli. Dlatego już od samego początku należy je uczyć zaspokajania pragnienia dobrą wodą źródlaną, a nie różnego typu słodzonymi napojami sprzyjającymi otyłości oraz rozwojowi próchnicy – mówi dr Maria Kotowska z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Zapotrzebowanie na wodę zależy od wielu czynników, takich jak: wiek i masa ciała, warunki klimatyczne, stan zdrowia czy aktywność fizyczna. U niemowląt w pierwszej połowie roku dobowe zapotrzebowanie na wodę wynosi ok. 700 ml; w drugiej połowie ok. 800 ml. Dzieci w wieku od 1 do 3 lat potrzebują 1300 ml wody dziennie; dzieci w wieku od 4 do 6 lat – 1700 ml. Dzieci w wieku od 7do 9 lat powinny już wypijać 1900 ml na dobę. U starszych dzieci, tj. od ok. 10. roku życia ilość spożywanej wody zależy od płci. Chłopcy (10– 12 lat) powinni pić dziennie 2400 ml wody, a dziewczynki 2100 ml. Chłopcy pomiędzy 13. a 15. rokiem życia – ok. 3000 ml wody , a dziewczynki w tym samym wieku ok. 2200 ml dziennie. Starsze dzieci powinny pić nie dużo mniej niż dorośli. Chłopcy w przedziale wiekowym 16–18 lat potrzebują dziennie aż 3300 ml wody, zaś dziewczynki – ok. 2300 ml. Należy pamiętać, że na każdy stopień wzrostu temperatury ciała powyżej 37 konieczne jest zwiększenie podaży wody o 100–150 ml na dobę. Przy wzmożonym wysiłku fizycznym zaleca się przyjmowanie 1 ml wody na 1 kalorię zużytej przez organizm energii. Także upał znacznie zwiększa nasze zapotrzebowanie na wodę, która powinna być systematycznie uzupełniana.
Przykład idzie z góry
Dr Maria Kotowska radzi, by spośród wód mineralnych wybierać raczej te średnio zmineralizowane, by nie zaburzać gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu. Dzieci do szóstego miesiąca życia powinny pić wodę źródlaną, dopiero po ukończeniu 6 miesięcy, możemy włączyć do diety naturalną wodę mineralną. Dzieciom z nadciśnieniem i chorobami nerek zaleca się spożywanie wód niskosodowych, a dla tych z „nadkwaśnością” – wód z dużą zawartością wodorowęglanów.
Należy pamiętać też, że najlepsze wzorce przekazują dzieciom ich rodzice. Codziennie powinniśmy uczyć dziecko prawidłowych nawyków żywieniowych, aby wykształcić je u naszych pociech. Dlatego zaleca się picie wód źródlanych i mineralnych wszystkim osobom w najbliższym otoczeniu malucha – pijmy wodę w obecności dziecka, zabierajmy ją ze sobą na wycieczki, place zabaw i dbajmy o to, by dziecko zawsze miało do niej dostęp. Nie czekajmy na wystąpienie odruchu pragnienia u dziecka podczas gier i zabaw, lecz w trakcie aktywności systematycznie „podsuwajmy” mu butelkę, aby małymi porcjami uzupełniać pojawiające się niedobory.
Jak zachęcić dziecko do picia wody radzi Małgorzata Steinborn – psycholog, psychoterapeuta
Zachęcaj swoim przykładem
Dziecko w wieku przedszkolnym uczy się przez naśladownictwo. Rodzic jest dla niego modelem, którego zachowania chce naśladować. Głośno opowiadaj dziecku o swoich pozytywnych doznaniach, kiedy pijesz wodę – np. lubisz ją, dodaje ci sił, orzeźwia cię. Dziecko, chcąc poczuć to, co Ty, będzie chciało za Twoim przykładem napić się takiej samej wody i poczuć te same doznania. Piję wodę jak mama i tata.
Pokazuj dziecku konkretne korzyści z picia wody
Dziecko w wieku przedszkolnym myśli za pomocą obrazów. Pamiętaj, aby opisywać dziecku szczegóły – jest to zgodne z kierunkiem jego stopniowego rozwoju myślenia w tym wieku: od konkretu do abstrakcji. Zachęcając do picia wody, opisz dziecku, co dzięki temu zmieni się w jego ciele. Mów konkretnie, prostymi zdaniami, zamiast „będziesz mądrzejszy” – „twoja głowa będzie mądrzejsza”.
Mów o swoich emocjach
Przekaz emocjonalny pochodzący od ?rodzica ma bardzo silny wpływ na zachowanie dziecka i może pozytywnie wpłynąć na utrwalenie nawyku picia wody. Zwracaj się do dziecka przez pryzmat swoich odczuć: „Kocham cię i zależy mi bardzo…”, następnie wyjaśniaj, dlaczego chcesz, aby twoje dziecko piło wodę, na koniec powiedz, jakie emocje to u ciebie wywoła: „Będę się cieszyć…”.
Chwal głośno dziecko za wypicie wody
Dziecko, które słyszy, że jest doceniane i rodzice są z niego dumni, ma wyższe poczucie własnej wartości, świadomość sukcesu, a przez to większą motywację do danego działania. Po wypiciu wody przez dziecko pochwal je bardzo głośno, chwaląc podnieść je wysoko i zawołaj: „Brawo!”.
Uśmiechnij się, gdy pijesz wodę
Optymistyczne nastawienie do picia wody zachęci do niej dziecko. Sposób sprawdza się również u dzieci starszych. Pokaż dziecku, że picie wody sprawia ci radość – uśmiechem, energiczną postawą ciała, radosnym okrzykiem. Patrząc jak ty się cieszysz, będzie miało ochotę zrobić o samo.
Zamień wodę w magiczny napój
Przedszkolaki uwielbiają zabawy z magicznymi czarami. Magiczny napój jest atrakcyjny, ponieważ dziecku kojarzy się ze światem baśni. Śmiech jest dodatkowo bardzo przyjemnym dla dziecka doznaniem. Powiedz dziecku, że woda, którą za chwilę wypijesz, ma niezwykłe właściwości. Każdego, kto ją wypije, wypełnia ogromny śmiech. Po napiciu się wody, śmiej się najgłośniej, jak potrafisz. Zachęć dziecko do spróbowania, o efekt magii możesz być spokojny.
Wprowadź system nagród za picie wody
System nagród jest dla dziecka bardzo motywujący. Ważne, by nagrody były konkretne – nie oceny, kreseczki czy opisy, a realne drobiazgi. Za każdą udaną próbę wypicia wody nagradzaj dziecko jedną niewielką nagrodą, np. naklejką, żetonem, wyciętą z papieru uśmiechniętą buźką. Możecie umówić się, że po tygodniu nagrody się sumują w jedną większą, np. rodzinny wypad do parku rozrywki.
Pozwól dziecku kupić wodę
Dziecko w starszym wieku przedszkolnym potrzebuje samodzielności, ponieważ ona kształtuje jego poczucie wartości. Kiedy pozwolisz dziecku samodzielnie? wybrać butelkę wody, jest większa szansa, że wypije później jej zawartość. Zabierz dziecko na wspólne zakupy. Powiedz, że będzie mogło też kupić sobie butelkę wody i wybrać taką, jaka mu się spodoba.
Niech picie wody będzie rytuałem
Dziecko potrzebuje stałości i przewidywalności. Dzięki rytuałom wie, czego się spodziewać i jak zachowywać. Wtedy czuje się pewniejsze. Chętniej sięgnie po wodę, jeżeli stanie się to stałym elementem dnia, a przy okazji formą zabawy rodzinnej.
Nie zniechęcaj się
Bądź cierpliwy w zachęcaniu dziecka do picia wody. Dziecko musi spróbować wody co najmniej kilka razy, zanim przyzwyczai się do jej smaku i ją polubi. Zaczynaj naukę od małych ilości (nawet kilku łyków).