Naruszanie dóbr osobistych człowieka oraz udostępnianie danych osobowych jest dziś coraz częstsze i dotyczy nie tylko polityków czy też dziennikarzy, ale również każdego obywatela. Czytelnicy pytają o podstawowe prawa w tym zakresie.
Jakie przepisy gwarantują nam ochronę naszych dóbr osobistych?
– Na podstawie Konstytucji RP oraz prawa cywilnego każdemu człowiekowi przysługują takie dobra osobiste, jak: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Dobra te są objęte ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach, to jest np. w prawie karnym, administracyjnym, autorskim, wynalazczym. Ponadto ochronie podlegają także wszystkie uprawnienia związane z określonymi dobrami, jak choćby prawo do pochówku i kultywowaniA pamięci zmarłych, a także poufne dane dotyczące zdrowia oraz dane osobowe.
Jaka jest różnica pomiędzy naruszeniem dobrego imienia a krytyką?
– Cześć, dobre imię, dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego. Według orzeczeń Sądu Najwyższego, naruszenie czci może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym, naruszające dobre imię danej osoby i mogące ją narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że krytyka jest dozwolona, jeżeli zostaje podjęta w interesie społecznym, ogólnym i jest rzeczowa oraz rzetelna. Nie ma takiego charakteru krytyka w celu dokuczenia innej osobie i jej szykanowania.
Jakie środki prawne przysługują osobom pokrzywdzonym?
– Osoba pokrzywdzona może żądać od osoby, która dopuściła się naruszenia jej dóbr osobistych, aby złożyła oświadczenie o określonej treści. Ponadto pokrzywdzony może domagać się zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych prawa cywilnego. Właściwymi do rozpoznawania spraw związanych z naruszeniem dóbr osobistych są sądy okręgowe.