Kult Matki Boskiej Częstochowskiej

Niełatwo jest wskazać wszystkie przejawy bogatego kultu, jakim otaczano przez wieki Cudowny Wizerunek. Można do nich zaliczyć: zwyczaj pokazywania obrazu pielgrzymom podczas nabożeństw, ozdabianie go kosztownościami, nakładanie koron, sukienek. Inną formę kultu Maryi Jasnogórskiej ukazują liczne pozycje w literaturze, malarstwie, które akcentują Jej nadprzyrodzoną obecność i działanie w życiu naszego narodu.

Wyrazem czci są liczne modlitwy i pieśni poświęcone Matce Bożej Częstochowskiej. Kult Jasnogórskiej Pani pod koniec XIX w. uzyskał postać kultu liturgicznego. To wówczas tytułem Matki Bożej Częstochowskiej zostały nazwane pierwsze kościoły. Ważny jest fakt ustanowienia w 1904 r. przez Stolicę Świętą liturgicznego święta Matki Boskiej Częstochowskiej. Od 1956 r. jest ono obchodzone w całej Polsce w dniu 26 sierpnia. Od 1946 r. bardzo żywe jest nabożeństwo do Matki Boskiej Częstochowskiej, gdyż Episkopat Polski podjął szereg inicjatyw duszpasterskich skupionych wokół Jasnej Góry. Wyjątkowa rola w pogłębianiu kultu Matki Bożej Częstochowskiej przypada Prymasowi Tysiąclecia kard. Stefanowi Wyszyńskiemu. Inicjatywy te były i są podejmowane w skali całego kraju i oddziałują na życie rozsianej po świecie Polonii. Należą do nich przede wszystkim: Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego, peregrynacja Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, Wielka Nowenna (prowadzona w latach 1957-1965 poprzedzała Jubileusz Tysiąclecia Chrztu Polski, uroczyste jej rozpoczęcie miało miejsce na Jasnej Górze 3 maja 1957 r.), czuwania soborowe, Milenijny Akt Oddania Polski (dokonany na Jasnej Górze 3 maja 1966 r.), sześciolecie wdzięczności przed Jubileuszem 600-lecia Jasnej Góry.

Koronacja Pani narodu
Wyrazem czci Matki Bożej jest w Kościele zwyczaj koronowania Jej wizerunków. Poprzez wieki Cudowny Wizerunek Jasnogórski zdobiono koronami, płaszczami, na które nakładano najcenniejsze klejnoty, pamiątki, znaki żołnierskiej służby.

Za panowania Augusta II w dniu 8 września 1717 r. biskup chełmski Krzysztof Jan Szembek w imieniu przedstawiciela Stolicy Apostolskiej nuncjusza Hieronima Grimaldi, w asyście biskupa wileńskiego Konstantego Kazimierza Brzostowskiego w obecności 200 tys. wiernych dokonał na Jasnej Górze pierwszej poza Rzymem i pierwszej w Rzeczypospolitej koronacji Cudownego Obrazu – wizerunku Matki Bożej Jasnogórskiej. Złote diademy dla Maryi i Dzieciątka Jezus pobłogosławił papież Klemens XI, a sam obrzęd przypominał koronację królów Polski, dopełniał niejako akt króla Jana Kazimierza z 1 kwietnia 1656 r.

W październiku 1909 r. papieskie korony, perłowa suknia i wota Matki Bożej zostały zagrabione. Papież Pius X ofiarował nowe korony i wyznaczył na koronatora biskupa kujawsko-kaliskiego Stanisława Zdzitowieckiego. Uroczystości rekoronacyjne odbyły się 22 maja 1910 r. Uczestniczyło w niej około 500 tys. wiernych. Biskup Zdzitowiecki przypomniał wówczas słowa, wypowiedziane podczas pierwszej koronacji w 1717 r.: „Spełniło się życzenie narodu, który pożądał widzieć swą Panią w koronie swojej”.

„Te Deum”
W 1926 r. polskie kobiety uczciły Bogarodzicę insygniami królewskiej władzy nad narodem – jabłkiem i berłem. Podczas uroczystości milenijnych w 1966 r. sługa Boży kard. Stefan Wyszyński założył na obraz Królowej złote korony – wotum dziękczynne narodu. Do treści królewskich ślubów powróciła Polska w dniu 3 maja 1966 r. W ramach milenijnego „Te Deum” narodu polskiego obecni na Jasnej Górze przedstawiciele wszystkich stanów pod przewodnictwem Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego powtórzyli, jak to niegdyś przysięgał Jan Kazimierz, że Maryja, czczona w swym Jasnogórskim Obrazie, jest Panią i Królową Polski.