Słowniczek pojęć etycznych - Zdobywanie praktycznej pewności sumienia ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TCHR Fot. Ogólną zasadą kierującą ludzkim działaniem jest stwierdzenie, że nie wolno niczego czynić, mając sumienie wątpliwe co do moralności czynu. Ujmując to od strony pozytywnej, należy stwierdzić, że właściwą regułą czynów ludzkich jest wyłącznie sumienie pewne i możliwie sumienie prawdziwe. Praktyczną pewność sumienia można uzyskać dwojaką drogą: bezpośrednią lub pośrednią. W... Ogólną zasadą kierującą ludzkim działaniem jest stwierdzenie, że nie wolno niczego czynić, mając sumienie wątpliwe co do moralności czynu. Ujmując to od strony pozytywnej, należy stwierdzić, że właściwą regułą czynów ludzkich jest wyłącznie sumienie pewne i możliwie sumienie prawdziwe. Praktyczną pewność sumienia można uzyskać dwojaką drogą: bezpośrednią lub pośrednią. W metodzie bezpośredniej zaleca się poradę u kompetentnej osoby, osobiste i własne przestudiowanie lub samodzielne przeanalizowanie elementów tworzących ludzki czyn. W wypadku takiej analizy trzeba przestrzegać następujących zasad: należy zachować hierarchię wartości, wybór powinien zmierzać w kierunku wartości łatwiej ulegającej naruszeniu, nie wolno iść po linii najmniejszego oporu i w kierunku ułatwień życiowych. Metoda pośrednia wykorzystuje tzw. zasady refleksyjne. Pierwsza z tych zasad głosi, że prawo wątpliwe nie obowiązuje. Druga mówi, że w wątpliwościach należy opowiadać się za tym, za kim stoi domniemane prawo, ale kolejna dodaje, że należy domniemywać niewinności oskarżonego. Kolejne zasady głoszą, że trzeba sądzić zgodnie z tym, co zazwyczaj się zdarza, że lepsza jest sytuacja posiadającego rzecz zakwestionowaną, a także że nie należy powiększać obowiązku narzuconego przez prawo. Łatwo zauważyć, że są to zasady zdroworozsądkowe, ale i zarazem takie, które stają po stronie bardziej sumienia niż samej tylko litery prawa.