Słowniczek pojęć etycznych - Sytuacja etyczna
ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TCHR
Fot.
Sytuacja etyczna obejmuje cały kompleks składników zewnętrznych jak i wewnętrznych, które określają aktualny i konkretny stan duchowy podmiotu działania moralnego. Wśród tych składników można wyróżnić: układ biopsychiczny z wrodzonymi lub nabytymi dyspozycjami, poziom kulturalny, wolność, wpływ otoczenia społecznego, sytuację aktualnie historyczną wraz ze współczynnikami...
Sytuacja etyczna obejmuje cały kompleks składników zewnętrznych jak i wewnętrznych, które określają aktualny i konkretny stan duchowy podmiotu działania moralnego. Wśród tych składników można wyróżnić: układ biopsychiczny z wrodzonymi lub nabytymi dyspozycjami, poziom kulturalny, wolność, wpływ otoczenia społecznego, sytuację aktualnie historyczną wraz ze współczynnikami wolnymi i koniecznymi. Można stwierdzić, że pojęcie "sytuacja" oznacza w indywidualnym, niepowtarzalnym, określonym przestrzenią i czasem istnieniu ludzkim pewien szczególny, zaistniały tu i teraz moment w jego własnym i tylko sobie właściwym wyrazie. W takim momencie człowiek przez swą decyzję przyjmuje tu i teraz całą złożoną rzeczywistość tej sytuacji.
Głębsza analiza sytuacji pozwala odkryć w niej szereg elementów, które rzutują na ukształtowanie się decyzji moralnych. Są to elementy bezsprzecznie realne, zarówno takie, które mają charakter ogólny, jak i takie, które wymykają się normom ogólnym w bezpośrednich ocenach.
Dowartościowanie sytuacji etycznej prowokuje do wyakcentowania niepowtarzalności i jednorazowości każdego człowieka - podmiotu działania moralnego. Nie kwestionując tych kategorii, należy wszakże dostrzec ciągłość i powiązanie wielu poszczególnych działań, co wynika z faktu stałej istoty działającego podmiotu.
Dominującym elementem płaszczyzny sytuacji etycznej w jej ogólnym wymiarze, podlegającym ogólnym normom i naznaczonym odpowiedzialnością za swe działania moralne, jest istota ludzka, a zatem osoba odczytana w jej racjonalnej naturze.