Sumienie, jak wskazują dotychczasowe rozważania, jest rzeczywistością dość złożoną. Można jednak spojrzeć na zagadnienie sumienia bardzo prosto - jest ono faktycznie i przede wszystkim poszukiwaniem prawdy. Prawdy o czynach i prawdy o osobie ludzkiej (ta druga prawda jest właśnie czytelna w świetle czynów - mówimy: ktoś jest uczciwy, to znaczy widzimy, że jego czyny odznaczają się uczciwością).
Sumienie szukające prawdy czyni to, podążając za naturalnym dynamizmem człowieka (transcendowaniem w kierunku prawdy). Jest zarazem całkowicie podporządkowane prawdzie. Wyraża się to w nakazie, imperatywie wewnętrznym sumienia, obowiązku nakładanym przez nie - by poszukiwać prawdy.
W takiej perspektywie błąd jest czymś przypadkowym i nienaturalnym, przeciwnym wręcz naturze ludzkiej. Jeśli jest, to dlatego, że natura osoby ludzkiej jest ograniczona. Trzeba tutaj przypomnieć o zróżnicowanych postaciach ignorancji, jak również o lenistwie, a z perspektywy teologicznej patrząc - o grzechu.
Tak więc trzeba ostatecznie powiedzieć, że sumienie jest - w najgłębszej swojej warstwie - nośnikiem prawdy. Stąd też wyłania się powinność, że nawet zza błędu trzeba wydobyć i rozpoznać iskrę sumienia, czyli synderezę. Oznacza to, inaczej mówiąc, konieczność akceptacji samego siebie, ale wraz z uznaniem możliwości błędu. Tak więc radykalnie akcentowane posłuszeństwo sumieniu prowadzi do prawdy. Nie oznacza to akceptacji błędu jako drogi ku prawdzie, ale dostrzeżenie, że ponad siłą błędu istnieje siła światła synderezy.
W przestrzeni tej refleksji kryje się fundamentalnie ważna zasada wolności sumienia.