Majowe wieczory potrafią być piękne. Tak też zapowiada się II „Wieczór kościołów” w Poznaniu. Zresztą sądzę, że żadnych wątpliwości co do tego nie mają ci wszyscy, którzy w tym wydarzeniu uczestniczyli rok temu. Przypomnijmy, że wówczas, udając się na wieczorny spacer po mieście, mieliśmy okazję zapoznać się z przepięknymi barokowymi świątyniami Poznania. W tym roku natomiast jesteśmy zaproszeni na szlak pierwszych kościołów poznańskich.
Śladami joannitów
Naszą wędrówkę rozpoczniemy przy rondzie Śródka na poznańskiej Komandorii. Znajdujący się tu kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego za Murami to, jak zaznacza jego proboszcz ks. prałat Paweł Deskur, druga, po katedrze, najstarsza parafia Poznania. – Z pierwszej romańskiej świątyni zbudowanej, co niezwykłe, z cegły najlepiej zachowały się dwie XII-wieczne kolumny w portalu wejściowym. Są to najstarsze drzwi w Poznaniu, przez które wchodzą młode pary biorące ślub w tym kościele – podkreśla ks. Deskur. Zresztą świątynia jest pełna zabytków gotyckich, ale i późniejszych, do których należy barokowa kaplica maltańska. Tam pochowani są komandorzy Zakonu Kawalerów Maltańskich, z którymi kościół związany jest od 800 lat. Tam znajduje się również cudowny krucyfiks. – Historia głosi, że przed 300 laty figura Ukrzyżowanego roniła krople krwi, a lud modlący się przed nią doznawał szczególnych łask – opowiada ksiądz proboszcz, zachęcając do modlitwy w tym miejscu, także podczas „Wieczoru kościołów”.
U św. Małgorzaty
Dalej nasz szlak wiódł będzie na Śródkę, dawną osadę pamiętającą jeszcze czasy średniowiecza. Zapewne równie długą historię ma znajdujący się tutaj, pośrodku rynku Śródeckiego, kościół pw. św. Małgorzaty. Obecna, gotycka świątynia powstała jednak prawdopodobnie w II poł. XIV w. I chociaż jest dziś jedynie kościołem filialnym parafii katedralnej, stanowi niemniej piękny i ciekawy zabytek. Z gotycką architekturą świątyni dobrze bowiem współgra jej bogate barokowe wyposażenie. Mało kto również wie, że to właśnie tutaj, w 1665 r. powstało pierwsze w Polsce oratorium księży filipinów.
Ze Śródki pójdziemy na zachód Ostrówkiem, dziś ulicą, a dawniej najmniejszym miasteczkiem w Polsce, aby przez most bp. Jordana dostać się na Ostrów Tumski.
Co kryje katedra?
W końcu staniemy przed najstarszą katedrą na ziemiach polskich, a jednocześnie, co podkreśla jej proboszcz ks. kan. Ireneusz Szwarc, jedyną świątynią na terenie Poznania, którą nawiedził Jan Paweł II. Było to podczas jego II Pielgrzymki do Polski, 20 czerwca 1983 r. Ta pierwsza siedziba biskupia w Polsce powstała w 968 r., miała burzliwą historię. Wielokrotnie zmieniała swój wygląd, niszczona i odbudowywana – ostatni raz po II wojnie światowej w latach 1948–1956. Jednak jej podziemia skrywają pozostałości starszych świątyń i fragmenty chrzcielnicy z 966 r. oraz grobowce pierwszych władców Polski. Niezwykle interesujący jest również późnogotycki ołtarz znajdujący się w prezbiterium, jak i otaczające nawy kościoła liczne kaplice. M.in. te właśnie katedralne zabytki oraz cenną relikwię Męki Pańskiej, jaką jest Miecz św. Piotra, będzie można zobaczyć i posłuchać o ich historii, podczas „Wieczoru kościołów”.
Nie tylko zwiedzanie
Jak wyjaśnia bp Marek Jędraszewski, jeden z pomysłodawców zorganizowania w Poznaniu „Wieczoru kościołów”, inicjatywa ta nawiązuje do odbywającej się już w naszym mieście „Nocy Muzeów”. Jednak oprócz możliwości zwiedzania kościołów i uczestnictwa w prelekcjach tematycznych ten poznański wieczór stanowi również okazję do spotkania z Bogiem na modlitwie. Ja ze swojej strony gorąco zapraszam w sobotę 28 maja na wyprawę szlakiem najstarszych kościołów Poznania. Jestem przekonany, że będzie to niezapomniany wieczór.
Kościół pw. św. Jana Jerozolimskiego za Murami (Komandoria; przy rondzie Śródka)
godz. 17–17:15 – koncert pt. Ave Maryja w wykonaniu: Maria Dorożał – sopran, Joanna Talarkiewicz – mezzosopran, Bartosz Wawrzyniak – organy
godz. 17:15–17.30 – prelekcja Macieja Heydla pt. „Działalność Zakonu Kawalerów Maltańskich”
godz. 17.30–17:45 – prelekcja proboszcza parafii ks. prałata dr. Pawła Deskura pt. „Historia krzyża maltańskiego”
godz. 18 – Nabożeństwo majowe
Kościół pw. św. Małgorzaty (Śródka)
godz. 19 – Nieszpory (śpiewa Mateusz Cofta)
godz. 19.30 – prelekcja dr. hab. Jacka Kowalskiego pt. „Historyk sztuki o kościele św. Małgorzaty”
godz. 21 – Apel Jasnogórski
Katedra (Ostrów Tumski)
godz. 18 – Msza św.
godz. 19, 20, 21 i 22 – prelekcje:
– prezbiterium: „Działalność Psałterzystów w katedrze” (ks. dr Mariusz Białkowski) oraz śpiewy gregoriańskie
– podziemia katedry: „Misja bp. Jordana – chrzcielnica i groby władców Polski w podziemiach katedry” (prof. dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, dr Artur Różański)
godz. 19:30, 20:30 i 21:30 – tematyczne zwiedzanie katedry:
– Złota Kaplica (oprowadza dr Andrzej Kusztelski); zbiórka grupy w Złotej Kaplicy
– „Poznański Krzyż, Monstrancja ARKA i kielich Tolibowskiego” (oprowadza Renata Sobczak-Jaskulska); zbiórka grupy w kaplicy Najświętszego Sakramentu
– „Miecz św. Piotra” (oprowadza Janusz Pazder); zbiórka grupy w kaplicy Szołdrskich
– „Gotycka katedra” (oprowadza prof. dr hab. Jarosław Jarzewicz); zbiórka grupy w nawie głównej katedry
godz. 22:30 – Msza św. pod przewodnictwem abp. Stanisława Gądeckiego z oprawą muzyczną w wykonaniu Poznańskiego Chóru Katedralnego pod dyr. ks. Szymona Daszkiewicza
W ramach II „Wieczoru kościołów” 28 maja odbędą się również:
godz. 13–17 – impreza towarzysząca na Śródce pod hasłem: „Tropem Historii na Trakcie Królewsko-Cesarskim – «Śródeckie genius loci»”, podczas której przewidziane są: gra uliczna, warsztaty dla dzieci, średniowieczny targ, wycieczki po Śródce i Śródecki Uniwersytet Alternatywny,
godz. 16 – prelekcja prof. dr hab. Hanny Kóčka-Krenz pt. „Kaplica księżnej Dobrawy” w Muzeum Archidiecezjalnym (Ostrów Tumski, ul. Lubrańskiego 1).
Uwaga! Kościoły pw. św. Jana Jerozolimskiego oraz św. Małgorzaty będą czynne w godz.17–22.