Czołowe miejsce wśród ruchów i stowarzyszeń katolickich działających na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej zajmuje Towarzystwo Czytelni Ludowych.
To powstałe u schyłku XIX wieku stowarzyszenie edukacyjno-oświatowe przez prawie 60 lat było ważnym środowiskiem formacji patriotyczno-społecznej i religijnej na terenie zaboru pruskiego, a następnie w latach międzywojennych w odrodzonej już II Rzeczypospolitej. Reaktywowane w 1994 roku, po przymusowej przerwie w działalności w okresie okupacji i komunizmu, skupia obecnie w swoich szeregach około 300 członków, zrzeszonych w 16 kołach terenowych. Jednym z najprężniej działających oddziałów TCL-u jest koło im. bł. Edmunda Bojanowskiego przy parafii pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława we Wrześni.
Powołane do życia w czasach kulturkampfu i związanej z nim germanizacji Polaków mieszkających na terenie zaboru pruskiego, Towarzystwo Czytelni Ludowych stawiało sobie za cel krzewienie polskości poprzez propagowanie czytelnictwa. Praktyczną formą realizacji tego zadania było zakładanie bibliotek i czytelni oraz organizowanie prelekcji i odczytów dla mieszkańców wsi oraz małych miast i miasteczek. Jednym z pierwszych miejsc na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej, gdzie inicjatywa ta została bardzo szybko podjęta, była Września. Już w latach 1880-1905 utworzono w powiecie wrzesińskim aż 17 bibliotek. W niepodległej Polsce TCL nie zaprzestało swej działalności, ale jeszcze bardziej ją rozwinęło. Wraz z wybuchem II wojny światowej Towarzystwo musiało zaprzestać swojej działalności, a w 1950 roku zostało ostatecznie zlikwidowane przez władze komunistyczne.
Wśród 5000 woluminów
Po latach przymusowej przerwy, Towarzystwo Czytelni Ludowych reaktywowano dopiero w 1994 roku, a w rok później swoją działalność zainaugurowało także koło we Wrześni. Siedziba tego oddziału mieści się przy ul. Szkolnej 12, w budynku należącym do parafii farnej. Do wrzesińskiego koła należy 30 osób. Jego prezesem jest od 11 lat Stefania Czarnecka, a opiekunem ks. kan. dr Kazimierz Głów, proboszcz parafii farnej. Główną płaszczyzną działalności oddziału TCL we Wrześni jest prowadzenie biblioteki i czytelni. – W naszej bibliotece posiadamy ponad 5000 książek, głównie o tematyce religijnej, choć nie brak i świeckich pozycji – mówi Stefania Czarnecka. – Prenumerujemy kilka tytułów prasy katolickiej i możemy się poszczycić aż 50 albumami, ukazującymi życie i posługę Jana Pawła II. Biblioteka i czytelnia czynne są w każde popołudnie, oprócz środy i niedzieli.
Inną ważną formą działalności TCL-u jest prowadzenie bezpłatnych korepetycji. – Są to zajęcia dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, głównie z matematyki, języka polskiego oraz języków obcych – tłumaczy Ewa Lenartowicz, sekretarz wrzesińskiego TCL-u. – Młodzież odwiedza nas w ciągu całego roku szkolnego, szczególnie zaś przed sprawdzianami i końcem semestrów – dodaje z uśmiechem.
„Cóś dla ludzi”
Przy ul. Szkolnej 12 odbywają się również wykłady i prelekcje. Uczniowie miejscowych szkół oraz tutejsi artyści bardzo często zapraszani są do udziału w konkursach oraz przeglądach swojej twórczości. Szczególnie ciekawą formą promocji sztuki jest działający w ramach TCL-u Klub Promocji Twórczości Różnej „Cóś innego”, którego opiekunem jest Leszek Burzyński. – Klub Promocji to nowa inicjatywa, której celem jest wyszukiwanie artystów pracujących i mieszkających w naszym regionie i umożliwienie im prezentacji swojego artystycznego dorobku – tłumaczy Leszek Burzyński. – Naszą grupę tworzą graficy, malarze, rzeźbiarze… wszyscy ci, którzy tworzą. Organizujemy plenery, wystawy oraz włączamy się w różne imprezy o charakterze miejskim lub parafialnym.
TCL we Wrześni to również organizator słynnych w regionie pielgrzymko-wycieczek. Każdego roku odwiedzają sanktuaria maryjne na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej i całej Polski. Wyjeżdżają również na pokazy filmów o tematyce religijnej oraz na przedstawiania do Teatru Wielkiego w Poznaniu.
Jak podkreślają członkowie oddziału TCL-u we Wrześni, praca społeczna nie może być postrzegana przez pryzmat osobistych wyrzeczeń i obowiązków. – To przede wszystkim radość wspólnego działania i świadomość bycia potrzebnym – mówi Krystyna Jędraszewska, która od początku związana jest z wrzesińskim oddziałem. – Liczba osób korzystających z naszych bibliotecznych zasobów oraz uczestnicząca w organizowanych konkursach i spotkaniach wymownie świadczy o potrzebie istnienia naszego oddziału, którego działalność wykracza poza granice Wrześni.