Nie zdajemy sobie sprawy, jakie skarby kryją tajemnicze zakamarki polskich bibliotek. Zwiedzając wystawę „Siedem grzechów głównych” w Zamku Królewskim w Warszawie, można się przekonać o wartości polskich kolekcji i – przy okazji – zrobić rachunek sumienia. Pomocą będzie sztuka wielkich artystów – grafiki m.in. Rembrandta, Dürera i Rubensa.
W Zamku zgromadzono najpiękniejsze grafiki, a co ciekawe, wszystkie należą do polskich kolekcji. Rzadko są pokazywane publicznie, zwykle dostęp do nich mają tylko pracownicy bibliotek i naukowcy. To jednak nie złośliwość każe zamykać ryciny w ciemnościach, by nie oglądały zbyt często światła dziennego, ale głęboka troska. I tak jest cudem, że przetrwały wojenną zawieruchę. Dziś trzeba o nie dbać szczególnie. W końcu wykonane są na papierze, a ten nie jest trwały...
Skarby w Gabinecie Rycin
Wystawa „Siedem grzechów głównych” przygotowana została we współpracy z Biblioteką Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie – to właśnie z jej Gabinetu Rycin pochodzą prezentowane w Zamku unikatowe kolekcje wielkich mistrzów. Gabinet Rycin PAU powstał w 1935 roku dzięki stworzeniu przez Polską Akademię Umiejętności jednej z najcenniejszych wówczas w Polsce kolekcji liczącej 60 tys. pozycji. Od początku pracownicy starali się organizować wystawy swoich zbiorów, do wybuchu II wojny światowej odbywały się one dwa razy w roku: wiosną i jesienią, a prezentowano dzieła takich wybitnych twórców jak Rembrandt, Rubens czy Bartolozzi.
Wiele z tych prac jest niemal bezcennych, zresztą specjaliści, których obowiązuje statut ICOM (międzynarodowe stowarzyszenie muzeów), nie mogą nawet zdradzić ich materialnej wartości. Zwykły człowiek nigdy nie będzie miał okazji zobaczyć tych grafik „na żywo”, nawet naukowcom najpierw proponuje się obejrzenie fotografii lub mikrofilmów. Ryciny muszą być bowiem przechowywane w odpowiedniej wilgotności powietrza, temperaturze i raczej w półmroku. Okazja, jaką stwarza wystawa w Zamku Królewskim, szybko się nie powtórzy – warto więc z niej skorzystać.
Tajemnicze słowo: saligia
„Saligia” to słowo używane w średniowieczu na wspólne określenie wszystkich grzechów głównych, utworzone z pierwszych liter ich łacińskich nazw: pycha (superbia), chciwość (avaritia), nieczystość (luxuria), zazdrość (invidia), łakomstwo (gula), gniew (ira) i lenistwo (acedia). Według tego klucza podzielona jest cała wystawa, a jej pierwszą część tworzą grafiki przedstawiające grzech pierworodny.
W salach Zamku Królewskiego zgromadzono 125 niezwykle cennych rycin wykonanych pomiędzy XV a XIX wiekiem, które mogą zaskoczyć odbiorcę współczesnej grafiki dokładnością wykonania, ilością szczegółów, ale także poważnym podejściem do tematu. Zobaczyć można miedzioryty Dürera i Lucasa van Leyden, kompozycje według Pietera Bruegla Starszego, wydane w słynnej antwerpskiej oficynie Hieronima Cocka, XVII-wieczne grafiki z efektownymi kompozycjami według Rubensa, Jacoba Jordaensa, Dawida Teniersa i Rembrandta oraz akwoforty konkurentów tego ostatniego. Poza tym na wystawie znajduje się kilka mało znanych rarytasów graficznych z dawnych wieków. Ekspozycja trwa do 14 maja, jednak warto na taką artystyczną i duchową ucztę poświęcić czas Wielkiego Tygodnia.
Wykłady (wstęp wolny) towarzyszące wystawie:
19.04. godz. 17 – prof. Jerzy Miziołek „O grzechach Arystotelesa i Wergiliusza, czyli o mędrcach wodzonych na pokuszenie i chrześcijańskich przykładach cnót”
10.05. godz. 17 – ks. prof. Waldemar Chrostowski „7 grzechów głównych w tradycji mądrościowej biblijnego Izraela”