Kościoły drewniane są bardziej zagrożone pod względem pożarowym niż inne obiekty. Często są to bezcenne dobra kultury narodowej. Tym bardziej cieszy przyznana archidiecezji poznańskiej dotacja unijna, zatwierdzona w oficjalnej umowie podpisanej 2 sierpnia przez metropolitę poznańskiego ks. abp. Stanisława Gądeckiego i wojewodę wielkopolskiego Andrzeja Nowakowskiego. Uzyskane pieniądze pozwolą wyposażyć 58 unikatowych i zabytkowych drewnianych kościołów na terenie archidiecezji poznańskiej oraz w granicach województwa wielkopolskiego w systemy sygnalizacji pożarowej i przeciwwłamaniowej.
Tylko archidiecezja poznańska
- Zdajemy sobie sprawę z tego, że Kościół katolicki w Polsce dysponuje obecnie największym dorobkiem kulturowo-materialnym, który sięga samych początków państwowości polskiej i polskiego chrześcijaństwa - stwierdził ks. abp Stanisław Gądecki, podkreślając zarazem, że Kościół nie jest w stanie sprostać wymaganiom i zaleceniom konserwatorskim dotyczącym zabytków sakralnych bez pomocy podmiotów świeckich. Metropolita poznański wyraził też wdzięczność marszałkowi woj. wielkopolskiego i wojewodzie za zrozumienie sytuacji i poparcie projektów dotyczących ochrony i renowacji zabytków sakralnych. - Trzeba stwierdzić, że największą ilość i najwyższą wartość historyczną wśród wszystkich zabytków w Wielkopolsce mają obiekty sakralne, które stanowią 80 procent wszystkich zabytków - przyznał marszałek województwa. Ekonom archidiecezji poznańskiej ks. Henryk Nowak, który wraz z zespołem fachowców przygotowywał projekt, zwrócił uwagę na fakt, że żadna z parafii, w których położone są drewniane kościoły, nie byłaby w stanie sama pokryć kosztów ich zabezpieczenia przeciwpożarowego i przeciwwłamaniowego, stąd wspólny wniosek o dofinansowanie z funduszy unijnych, zgłoszony przez archidiecezję. Jak podkreśla marszałek Stefan Mikołajczak, wszystkie projekty przedstawione przez archidiecezję w ocenie ekspertów Urzędu Wojewódzkiego oraz Regionalnego Komitetu Sterującego były znakomicie opracowane pod względem formalno-prawnym i merytorycznym. - To jest sukces archidiecezji i księdza arcybiskupa, a my się dopisujemy, mówiąc, że to jest sukces Wielkopolski - podkreślił Stefan Mikołajczak. Bo, jak się okazuje, wyłącznie archidiecezja poznańska przygotowała wnioski o pozyskanie unijnych środków strukturalnych, a projekty powstały z inicjatywy ks. abp. Stanisława Gądeckiego, który dwa lata temu zgłosił takie zapotrzebowanie marszałkowi województwa wielkopolskiego.
Kościoły dla turystów
Dzięki wprowadzeniu systemów sygnalizacji pożarów, włamań i napadów zabytkowe kościoły o cennym wyposażeniu i licznych walorach architektonicznych będą mogły być otwarte dla zwiedzających. Dotychczas było to niemożliwe ze względu na zbyt duże ryzyko, że zostaną zniszczone lub okradzione. Przyczyni się to do podniesienia atrakcyjności turystycznej regionu.
Dotacja z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przyznana przez Urząd Wojewódzki pokrywa 75 proc. kosztów ogólnych. Pozostałe 25 proc. kosztów pokrywa archidiecezja (parafie). Zgodnie z umową archidiecezja jako beneficjent musi najpierw zainwestować własne środki finansowe, wykazać, że coś zrobiła oraz przedstawić do rozliczenia rachunki za wykonane prace i dopiero na tej podstawie zwracane są pieniądze z puli przyznanej dotacji.
Jak wyjaśnia wojewódzki wielkopolski konserwator zabytków Aleksander Starzyński, wszystkie kościoły zostały zakwalifikowane do zabezpieczenia systemami alarmowymi, ponieważ wszystkie są drewniane i najbardziej narażone na zniszczenie w pożarze, jak również na włamania. - To są obiekty różnej wielkości, ale każdy jest swoistą perełką, jak choćby te położone najbliżej Poznania - w Siekierkach, Rogalinie, Buczu, Domachowie czy Jeżewie - dodaje ks. Henryk Nowak. Kościoły objęte projektem zostaną podłączone do stacji monitoringu - złożony z wysokiej klasy urządzeń system sygnalizacji będzie natychmiast identyfikować zdarzenie (pożar, włamanie, napad) oraz informować o nim odpowiednie służby (straż pożarna, policja).
Zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwwłamaniowe to bardzo ważny, ale zaledwie pierwszy krok w zakresie ochrony drewnianych kościołów. Większość z nich wymaga bowiem gruntownych i kosztownych prac renowacyjno-konserwatorskich, na które również nie stać poszczególnych parafii ani archidiecezji. Dotychczas przyznane środki pokrywają tylko cząstkę potrzeb, bowiem remontu wymaga co najmniej 1000 spośród około 1500 w większości zabytkowych kościołów w 399 parafiach archidiecezji poznańskiej.