Kto otrzyma nagrodę Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Poznańskiej zwaną Pierścieniem Mędrców Betlejemskich? Wszystko będzie jasne 4 stycznia 2004 roku, gdy Pierścień nałoży na palec zwycięzcy Arcybiskup Stanisław Gądecki.
Podobnie jak rok temu, kiedy nagroda była wręczana po raz pierwszy, wszystko trzymane jest w ścisłej tajemnicy. "Wszystko", czyli to, co najważniejsze: mimo że członkowie Kapituły przyznającej nagrodę już wybrali laureata po trzygodzinnych obradach, to jednak zobowiązali się do milczenia. Rok temu spośród ośmiu kandydatów wybrano... dwóch: Przemysława Basińskiego, twórcę słynnego już w całej Polsce cyklu "Verba Sacra" oraz kompozytora Wojciecha Kilara.
Historia Pierścienia
Dwa lata temu, przy okazji rozmów opłatkowych, poznańscy twórcy "pod wodzą" swego duszpasterza, ks. Antoniego Klupczyńskiego, wpadli na pomysł corocznego nagradzania artystów, którzy poprzez swoją twórczość niosą przesłanie chrześcijańskie. W ten sposób od zeszłego roku Święto Trzech Króli stało się dla środowiska artystycznego okazją nie tylko do spotkania, ale również do obdarowania i uhonorowania twórcy i jego dzieła symboliczną nagrodą Pierścienia. Trzej Mędrcy ze Wschodu patronują temu przedsięwzięciu, to oni przynoszą dary: złoto, mirrę i kadzidło. Są one symbolem zarazem Obdarowanego i darujących. Złoto - mówi o Narodzonym Panu, uznając, iż wszędzie króluje, ale też wskazuje na ludzką mądrość jako wartość niezniszczalną, której ustępują złote "skarby" tego świata. Mirra - zapowiadała śmierć Chrystusa; stała się też znakiem pamięci o naszej śmierci w Chrystusie, tzn. obdarowaniu nieskończonością. Kadzidło - wydaje miłą woń, którą jest w najznamienitszym sensie sam Chrystus, jak też i ci, którzy z Nim na co dzień przebywają.
W Regulaminie nagrody można przeczytać cytat z Listu Ojca Świętego Jana Pawła II do Artystów: "Artysta bowiem, kiedy tworzy, nie tylko powołuje do życia dzieło, ale poprzez to dzieło jakoś także objawia swoją osobowość". Dzieło sztuki nagrodzonego artysty powinno więc "uszczęśliwiać zarówno tych, co z niego korzystają, jak i samych twórców" (Wł. Tatarkiewicz), ma służyć w kategorii kalokagathia (piękno i dobroć) człowieka.
Symbolika Pierścienia
Autorem wizerunku nagrody jest znany artysta poznański Jerzy Bąk. Szukając najlepszej formy, znalazł podpowiedź w starożytnym chrześcijaństwie.
Koncepcja formy Pierścienia Mędrców Betlejemskich oparta jest na rysunku lilii zawartym w krzyżu o kielichowatym, rozszerzającym się ku końcom ramion kształcie, łączącej w sobie znak ośmioramiennej gwiazdy. Jego dopełnieniem jest forma "opakowania" zrobionego z betonu. Artysta tak opisuje swoje poszukiwania: - Moja koncepcja sygnetu odwołuje się do symboliki krzyża, znaku Chrystusa oraz znaku gwiazdy, który jest zarówno "w piśmie klinowym znakiem Boga", jak i symbolem faktu ukazania się trzem Magom ze Wschodu zjawiska oznajmiającego "nadejście pełni czasu". Święty Ambroży mówi, że "Chrystus jest gwiazdą". Poszukiwanie korzeni "znaku krzyża" zaprowadziło mnie do Armenii, królestwa, które jako pierwsze przyjęło religię chrześcijańską w roku 301. Tutaj odnajdujemy kamienne stele z VII wieku p.n.e. z wykutymi rysunkami krzyżujących się pasów zakończonych, jak mniemam, formą kwiatu. Motyw drzewa - krzyża życia, z którego dolnego ramienia wyrastają liście być może winorośli, odnajdujemy później w sztuce Bizancjum i sztuce Europy średniowiecza. Zaproponowana przeze mnie forma "pierścienia" wraz z "opakowaniem" próbuje łączyć w swej symbolice czas przełomu pogaństwa z czasem współczesnym. Przekonanie, że na betonie mogą wyrosnąć kwiaty, koresponduje z nawoływaniem Ojca Świętego Jana Pawła II do podjęcia trudu nowej ewangelizacji Europy.
Dla kogo Pierścień?
Laureata wyłania Kapituła spośród zaproponowanych kandydatur - mogły je nadsyłać osoby prywatne, organizacje i instytucje. W tym roku Kapituła obradowała w składzie: ks. Antoni Klupczyński, ks. Bogusz Lewandowski (rzecznik prasowy Kurii Poznańskiej), Sergiusz Sterna-Wachowiak, Aleksander Machalica, Tomasz Raczkiewicz, Gwidona Kępińska (Biblioteka Raczyńskich), Andrzej Kurzawski, Jerzy Antkowiak, Ewa Wycichowska, Zbigniew Theus i Andrzej Sikorski.
Skład Kapituły znanych poznańskich twórców skupionych w Duszpasterstwie Środowisk Twórczych zatwierdził sześć kandydatur: Danuta Waberska, malarka, ks. Jan Twardowski, poeta, którego nie trzeba przedstawiać, ks. Waldemar Sondka z Łodzi, któremu udaje się doskonale ewangelizować poprzez teatr, dwaj architekci: prof. Aleksander Grygorowicz i Henryk Marcinkowski, i objawienie ostatnich lat na religijnej scenie muzycznej - Arka Noego. Czwartego stycznia w samo południe spod Katedry Poznańskiej przejdzie karawana Trzech Mędrców Betlejemskich aż do kościoła oo. Karmelitów, gdzie o godzinie 13 rozpocznie się Msza święta, podczas której Arcybiskup Stanisław Gądecki nałoży Pierścień na palec laureatowi. Dzień później o godzinie 18 w Pałacu Działyńskich na Starym Rynku, w Sali Czerwonej odbędzie się wykład "Sacrum i profanum (różnice i współistnienie)" - dwugłos Ewy Wycichowskiej i prof. Władysława Stróżewskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obchody wręczenia nagrody zakończy we wtorek koncert kolęd w wykonaniu Poznańskich Słowików pod dyrekcją prof. Stefana Stuligrosza w kościele oo. Karmelitów.