Parki narodowe kojarzą się nam zazwyczaj z zamkniętymi przed oczami ciekawskich enklawami. Co więcej, owe skojarzenia to zwykle Tatry i Bałtyk, a tymczasem jest ich w Polsce znacznie więcej, bo aż 23 perełki przyrodnicze na terenie całego kraju. W czasie tegorocznych wakacji postaramy się przybliżyć kilka z nich, zwłaszcza tych najmniej znanych, a szczególnie godnych polecenia. Zaczynamy naszą wędrówkę po Polsce od najmłodszego parku narodowego, jakim jest Ujście Warty - działalność rozpoczął 1 lipca 2001 roku, czyli obchodzi właśnie swoje drugie urodziny.
Położony w historycznej delcie ujścia Warty do Odry, na terenie województwa lubuskiego powstał w miejscu istniejącego od 1977 roku rezerwatu przyrody Słońsk oraz części Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Rozciąga się on na powierzchni 8038 ha. Ze względu na szczególne znaczenie tego terenu, zwłaszcza dla ptaków wodnych i błotnych, Słońsk w 1984 roku objęty został konwencją Ramsar, której celem jest ochrona terenów podmokłych, ważnych jako siedlisko życiowe ptaków.
Królowa parku
Jest nią oczywiście Warta, która dzieli go na część południową, czyli rezerwat Słońsk, oraz północną - tzw. Polder Północny. To tutaj gromadzona jest masa wód powodziowych. Poziom wody w tej części podnosi się zwykle późną jesienią i najwyższy jest wiosną.
Roślinność jest bardzo zróżnicowana. Występuje tutaj ponad 400 gatunków roślin naczyniowych (ok. 30 proc. flory całej Krainy Wielkopolsko-Kujawskiej). W parku roślinność leśna o charakterze łęgowym jest w zaniku, a rozpowszechnione są zbiorowiska naturalne. Na tle innych odcinków rzeki Warty, szata roślinna parku wyróżnia się wysokim poziomem naturalności i unikatowym charakterem. To tutaj zobaczymy bardzo rzadkie, zagrożone wyginięciem rośliny naczyniowe.
Ptasia kolebka
"Ujście Warty" jest jednym z najważniejszych terenów lęgowych ptaków wodnych i błotnych w Polsce. Żyje tutaj 245 gatunków ptaków m.in.: perkozów, kaczek, chruścieli, ptaków siewkowych. Dla wielu gatunków ptaków park to jedno z ważniejszych miejsc lęgowych w Polsce. Aż 26 gatunków ptaków gniazdujących w parku należy, według międzynarodowej klasyfikacji, do zagrożonych wyginięciem jak np.: wodniczka, derkacz, rycyk, żuraw, bąk, bączek, czy też występująca tutaj dość pospolicie rybitwa czarna. Również poza sezonem rozrodczym bardzo licznie pierzą się na tym terenie kaczki - krzyżówki, cyraneczki, a także gęsi gęgawy, łabędzie nieme, łyski. Jesienią park jest miejscem koncentracji ptaków wodnych i błotnych - głównie gęsi zbożowej i białoczelnej. Liczba nocujących gęsi dochodzi do 200 tysięcy (!) osobników. W okresie zimowym to największe zimowisko w Polsce łabędzia krzykliwego i bielika. Ochronę ptaków utrudnia norka amerykańska, a także pojawianie się szopa pracza, przybywającego z zachodu. W parku występują 34 gatunki ssaków. Spośród tych, które znajdują się w Polskiej Czerwonej Księdze wymienić należy wydrę i bobra europejskiego.
Odpoczynek i edukacja
W Chyrzynie odwiedzić możemy Centrum Edukacji Przyrodniczej. Prowadzone są tutaj regularne zajęcia terenowe i laboratoryjne dla młodzieży szkolnej i akademickiej. W ramach edukacji przyrodniczej organizowane są m.in. pokazy slajdów, wycieczki, zajęcia tematyczne jednodniowe, jak również kilkudniowe warsztaty ekologiczne, obozy ornitologiczne, ćwiczenia terenowe dla studentów. Również w Witnicy możemy zwiedzić salkę edukacyjną.
Terenem parku przebiega kilka szlaków pieszych i rowerowych, a także dwie ścieżki przyrodnicze: "Ptasim szlakiem", prowadząca przez najatrakcyjniejsze tereny byłego rezerwatu Słońsk oraz "Przyrodniczy Ogród Zmysłów" przy dyrekcji parku. Teren parku udostępniono także, w wyznaczonych miejscach, dla amatorskiego połowu ryb.
Park posiada także małe zaplecze hotelowe - pokoje oraz schronisko dla około 30 osób, wraz z zapleczem sanitarnym i gastronomicznym.