Ostatniej zimy niemal co piąty Polak wskazywał na niewystarczające możliwości ogrzania mieszkania lub nawet jego brak. Ten sam problem dotyczy parafii, które często przez całą zimę pozostają niewystarczająco ciepłe, a koszty ogrzewania i tak pochłaniają ogromne fundusze. Tę sytuację spróbuje zmienić program „Ciepły Dom – Ciepły Kościół” uruchomiony właśnie przez Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska. Inicjatywa nie jest skupiona wyłącznie na celu, jakim jest zapewnienie ogrzewania. Chodzi także o promowanie solidarnych wspólnot parafialnych, które zadbają o ciepło zarówno w domach, jak i w parafiach, a także wesprą tych, którym grozi ubóstwo energetyczne.
Wojna w Ukrainie, kryzys energetyczny i próby zatrzymania coraz wyraźniej widocznych zmian klimatu powodują gwałtowne drożenie paliw: węgla, gazu, ropy, a nawet drewna, które do tej pory były podstawą ogrzewania znacznej części domów w Polsce i źródłem energii elektrycznej. – Dla wielu z nas ogrzewanie domu i opłacenie rachunków to coraz większy problem. Osoby z naszego otoczenia, zwłaszcza samotne kobiety, są szczególnie narażone na ubóstwo energetyczne – mówi Mariusz Zatylny ze Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska. – To samo dotyczy wielu parafii, które borykają się z dużymi kosztami ogrzewania, co nie przekłada się na zapewnienie właściwej temperatury w kościołach i pomieszczeniach parafialnych. Dlatego zachęcamy do tworzenia parafialnych zespołów solidarności energetycznej, aby wspólnie sprostać wyzwaniom związanym z koniecznością wprowadzenia zmian.
W czym problem?
Większość budynków w Polsce to tzw. wampiry energetyczne, które wciąż trzeba ogrzewać, a i tak nie jest w nich wystarczająco ciepło. Ciepło ucieka przez ściany, podłogi, nieocieplony dach, okna, drzwi zewnętrzne i wentylację. Pomieszczenia są niedogrzane, a na ścianach powstaje pleśń. W konsekwencji źle ogrzewane i zabezpieczone budynki szybko niszczeją i tracą na wartości. Jeśli mają nadal nam służyć, należy mądrze w nie zainwestować.
Niewłaściwy sposób ogrzewania to nie tylko problem ekonomiczny. Wykorzystywanie złej jakości opału powoduje poważne konsekwencje w postaci zanieczyszczonego powietrza. Na stronach Europejskiej Agencji Środowiska pojawiło się narzędzie, dzięki któremu sprawdzić można jakość powietrza w europejskich miastach. Zestawienie dotyczy zanieczyszczenia groźnymi dla zdrowia i życia ludzi drobnymi pyłami PM2,5 w latach 2021–2022. W gronie 20 miast, które w rankingu wypadły najgorzej, aż 12 znajduje się w Polsce. Są to: Nowy Sącz, Piotrków Trybunalski, Łomża, Żory, Kraków, Gliwice, Zgierz, Tarnów, Katowice, Częstochowa, Bielsko-Biała oraz Kalisz. – Drogą wyjścia z kryzysu jest droga do przodu, w kierunku efektywności energetycznej i neutralności klimatycznej – przekonuje Mariusz Zatylny.
Audyt i termomodernizacja
Według rządowej strategii renowacji 7,5 mln budynków w Polsce wymaga termomodernizacji. Termomodernizacja częściowa lub kompleksowa polega na poprawie wentylacji, ociepleniu ścian, stropów, podłóg oraz wymianie zużytej stolarki, a także usprawnieniu systemu ogrzewania. W ten sposób można zużywać kilkadziesiąt procent mniej energii na ogrzewanie. Jest coraz więcej ogólnopolskich i gminnych programów, z których można otrzymać dotacje, pozwalające w znacznym stopniu sfinansować tego typu inwestycję
Aby prawidłowo przeprowadzić termomodernizację, czyli nie narazić się na niepotrzebne koszty i właściwie zaplanować wszystkie prace, najlepiej w każdym mieszkaniu i w każdym domu przeprowadzić audyt energetyczny. – Audytor analizuje nieruchomość, wykazując, w których miejscach ucieka ciepło z lokalu i jak temu zapobiec. Analizuje też wentylację oraz instalacje grzewcze i sprawność systemu ogrzewania. Proponuje rozwiązania techniczne, zakresy i etapy niezbędnych prac – wyjaśnia Mariusz Zatylny.
Parafie
Jednak nie dla wszystkich sprawa jest tak oczywista. Już sama perspektywa konieczności wprowadzenia zmian, przeprowadzenia niezbędnych remontów, nie mówiąc już o kosztach takiej inwestycji, jest wyzwaniem, które wiele osób wręcz przeraża. Właśnie takim osobom chce pomóc Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska. – Przede wszystkim chcemy dawać nadzieję, że można. Chcemy łączyć zasoby i ludzi: parafian, którzy mają wiedzę, kompetencje i doświadczenie, z tymi, którzy potrzebują wsparcia i pomocy w podjęciu konkretnych działań w celu poprawy swojej sytuacji związanej z kosztami energii i ogrzewania – mówi Mariusz Zatylny.
Sposobem na realizację tych celów jest stworzenie parafialnych zespołów solidarności energetycznej, które najlepiej mogą rozpoznać potrzeby w swojej wspólnocie i środowisku, a także znaleźć ludzi chętnych do wsparcia innych. – Z naszej strony zapewniamy pomoc przy organizacji spotkań, dostęp do aktualnych informacji, tworzenie i upowszechnianie dobrych praktyk, szkolenia i wsparcie merytoryczne – wylicza Mariusz Zatylny. – Podpowiemy, jak oszczędzać energię oraz jak korzystać z dostępnych dotacji na remonty i termomodernizację, zarówno mieszkań i domów parafian, jak i budynków należących do parafii. Zachęcamy do aktywności odpowiadającej na potrzeby ludzi i środowiska w sposób zgodny z naszą wiarą i nauczaniem Kościoła.
Dostępne dotacje
Ogólnopolskie:
Ciepłe mieszkanie (lokal własnościowy),
Czyste powietrze (domy jednorodzinne własnościowe),
Ulga termomodernizacyjna (odliczenie od dochodów lub przychodów),
Mój prąd (panele PV, pompy ciepła, magazyny energii),
Moje ciepło (nowe budynki jednorodzinne).
Gminne:
Dofinansowanie do wymiany pieca na paliwo stałe na nowoczesne rozwiązanie ekologiczne (o szczegóły możliwości pozyskania dotacji zapytaj w swojej gminie w punkcie konsultacyjnym).
Dla parafii i budynków kościelnych szukamy indywidualnych rozwiązań.
Program „Ciepły Dom – Ciepły Kościół” oferuje specjalistyczne doradztwo.
Kontakt: cieplydom@laudatosimovement.org