Logo Przewdonik Katolicki

Dlaczego wolontariat?

Bogna Białecka, psycholog
fot. Piotr Molecki/East News

Dla wielu uczniów to nudny, ale prosty sposób zdobycia lepszej oceny z zachowania w szkole, kojarzący się głównie z pomocą osobom starszym. Warto jednak sobie uświadomić, że wolontariat to jedna z najbardziej wartościowych, ciekawych i rozwijających aktywności.

Być może wydaje nam się, że nie mamy czasu na zaangażowanie się w wolontariat. Mamy zbyt wiele zajęć, zbyt wiele własnych zmartwień. Dzieci czują się przeładowane nauką i obowiązkami. Jednak warto rozważyć zalety wolontariatu, gdyż dzięki niemu nie tylko zmieniamy świat na lepsze, lecz pomagamy samym sobie. Pamiętajmy, że pomaganie innym ma wiele twarzy, a opieka nad starszymi osobami to tylko jedna z możliwości. Wolontariat może obejmować opiekę nad zwierzętami, tworzenie wyrobów artystycznych na aukcje charytatywne, pomoc w organizacji ważnych wydarzeń społecznych, koncertów, a nawet… spełnianie marzeń.
Pomagając innym, pomagasz sobie. Dlatego właśnie zebrałam najczęściej wymieniane zalety wolontariatu.
 
Poprawia relacje z ludźmi
Znana anegdota opowiada o chłopcu, który chodził po plaży pełnej wyrzuconych na brzeg ryb i wrzucał je do wody. Ryb były tysiące i było oczywiste, że wysiłki chłopca dużo nie zmienią. Podszedł do niego starszy pan i zapytał: „Po co to robisz, przecież ich są tysiące, wszystkich nie ocalisz, jakie to ma znaczenie?”, na co chłopiec odparł, że to ma znaczenie, dla tych konkretnych rybek, które trafią z powrotem do wody.
Anegdota ta ujmuje sedno wolontariatu. Choć działania nasze nie muszą być spektakularne, systematycznie zwiększamy ilość dobra w świecie. Jednak możliwa jest też duża, pozytywna zmiana. Zmieniamy otaczające nas społeczeństwo na lepsze, nawet jeśli odbywa się to na niewielką skalę. W większości organizacji charytatywnych działa się wspólnotowo. To skoordynowane działania całej grupy pozwalają na znaczącą zmianę. Taka wspólna praca zbliża ludzi i ich integruje. Znajdujemy nowych przyjaciół, na których też wiemy, że będziemy mogli liczyć w trudnych chwilach. Dowodzą tego, pomagając bezinteresownie.
Praca w zespole podnosi i rozwija nasze kompetencje społeczne, stajemy się lepsi w relacjach interpersonalnych, a poznawanie nowych ludzi o wspólnym celu poszerza nasze horyzonty. Gdy działamy we wspólnym, altruistycznym celu, nie ma miejsca na bezsensowną rywalizację i każdy ze swoim unikatowym zestawem cech osobowości może odnaleźć swoje miejsce w drużynie. Ekstrawertyk może zagadywać ludzi podczas festynu, zapraszając do loterii wspierającej finansowo organizację, introwertyk może być tym, kto pracuje na zapleczu i przygotowuje fanty do loterii. Dobrze zorganizowane działania charytatywne pozwalają dostrzec indywidualne zdolności i wykorzystać je dla dobra wspólnego.
Wolontariat może być też sposobem budowania, rozwijania i naprawiania więzi rodzinnych. Wielokrotnie zdarza się, że rodziny przeżywające problemy po zaangażowaniu rodzinnie w działalność charytatywną odkryły, że są w stanie harmonijnie współpracować. Oderwanie od ciągłego przepracowywania wewnętrznych problemów po to, by pomagać innym, może zbliżyć na przykład skonfliktowaną teściową i synową.
Każda (również dobrze funkcjonująca) rodzina zyskuje dzięki wspólnemu zaangażowaniu w wolontariat. Dzieci mają okazję doświadczyć radości płynącej z pomagania innym i zobaczyć, jaką radość przynosi to ich rodzicom.
Wolontariat może pomóc człowiekowi oderwać się od własnych problemów i niejako mimochodem je przepracować. Podczas debaty dotyczącej okresu nauki zdalnej usłyszałam ciekawą wypowiedź nastolatka, który stwierdził, że tym, co pomagało się zmobilizować do pracy, była chęć pomocy kolegom i koleżankom, którzy jeszcze gorzej radzili sobie z lockdownem i zdalną nauką. Praca charytatywna uczy nas zatem troszczenia się o innych i może pomóc zmotywować do działania w trudnych chwilach, gdy mamy ochotę się poddać.
 
Poprawia zdrowie psychiczne i fizyczne
Badania naukowe pokazują, że wolontariat pomaga w walce ze stresem, złością, niepokojem i depresją. Kontakt społeczny i praca zespołowa mają silny pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Znacząca relacja z drugą osobą doskonale pomaga w zniwelowaniu skutków stresu. Osobom depresyjnym zaleca się zwłaszcza pracę ze zwierzętami (na przykład w schronisku dla zwierząt), gdyż właśnie ten rodzaj aktywności szczególnie silnie poprawia nastrój ogólny. I łagodzi niepokój.
Dla osób w depresji praca charytatywna jest okazją poszerzenia swojej sieci kontaktów społecznych i uzyskania wsparcia od nowych, zaangażowanych w czynienie dobra osób. Badania prof. Nicholasa Christiakisa pokazują, że osoby depresyjne zwykle mają nieliczne i równie depresyjne kontakty społeczne.
Samo czynienie dobra podnosi poziom hormonów szczęścia, co też (co ciekawe) udowodniono badaniami. Jednak to nie wszystko. Wolontariat poprawia samoocenę.
Podjęcie nowych wyzwań wymaga wyjścia poza swoją strefę komfortu. Nawet jeśli udaje nam się znaleźć miejsce, gdzie jesteśmy akceptowani z całym naszym bagażem osobowości, uzdolnień, ale i wad, nowe zadania zmuszają nas do rozwoju.
Według badań profesora psychologii z uniwersytetu w Minnesocie Marka Snydera wolontariusze rozwijają wiarę w swoje możliwości, poczucie własnej wartości, poprawia się ich ogólny stan psychiczny i poczucie wyższej jakości życia.
Pomaganie innym daje też otuchę w chwilach zwątpienia, gorszego nastroju, co jest cenne zwłaszcza dla nastolatków. Samo spojrzenie w momencie przygnębienia na kartkę z podziękowaniami czy dyplom gratulujący zaangażowania może poprawić humor, gdyż jest namacalnym dowodem na to, że autentycznie jesteśmy zdolni do czynienia dobra, zmieniania świata na lepsze.
Wolontariat daje też poczucie sensu i celu życia. Jest to szczególnie ważne dla nastolatków, z których 75 proc. przeżywało w czasie nauki zdalnej i lockdownu poczucie bezsensu i braku przyszłości (według badań Fundacji Edukacji Zdrowotnej i Psychoterapii z roku 2020).
Na koniec być może zaskakująca informacja. Badania pokazują, że wolontariat poprawia zdrowie fizyczne (zmuszając do większej aktywności fizycznej), redukuje negatywne skutki stresu dla organizmu a co najciekawsze – poprawia zdrowie układu sercowo-naczyniowego, redukując ryzyko chorób serca.
 
Może pomóc w karierze
W większości zawodów od kandydata do pracy wymaga się doświadczenia. Co ma jednak zrobić świeżo upieczony absolwent? Doskonałym miejscem nabywania doświadczenia i rozwijania umiejętności jest właśnie praca charytatywna. Nie tylko stanowi wartościowy punkt w CV, a pozwala na nabycie nowych umiejętności, a zwłaszcza tak bardzo cenionych przez pracodawców umiejętności pracy zespołowej, komunikacji, planowania, rozwiązywania problemów, organizacji pracy, punktualności, wytrwałości i kreatywności.
Wolontariusze często dostają możliwość uczestniczenia w wartościowych szkoleniach i warsztatach rozwijających umiejętności nie tylko przydatne w pracy charytatywnej, lecz zawodowej. Dla przykładu – osoby pracujące wolontariacko w telefonach zaufania otrzymują szkolenia na przykład z pomocy kryzysowej, mediacji itp. Czasem zyskujemy też konkretną wiedzę merytoryczną, jak np. pomagając w organizacji widowiska historycznego.
 
Najważniejsze jest serce
Ważne jest, byśmy pamiętali, że wolontariat może podjąć każdy niezależnie od wieku. Wymaga podpisania umowy, lecz za osobę do 13 roku życia podpisuje ją rodzic lub opiekun prawny. Osoby starsze a niepełnoletnie podpisują umowę samodzielnie, za zgodą rodzica lub opiekuna prawnego. Przy niektórych rodzajach wolontariatu (np. opieka w hospicjum, gdzie spotyka się z osobami umierającymi) konkretna organizacja może wyznaczyć limit wieku, np. przyjmować wolontariuszy dopiero od 16 roku życia. Dlatego warto się w tym zorientować.
W wolontariacie jest najważniejsze serce. To nie jest praca zarobkowa, w której otrzymujemy konkretną gratyfikację finansową, a satysfakcja wynika właśnie z poczucia zmieniania świata na lepsze, pracy wspólnotowej, poczucia bliskości z innymi ludźmi, mającymi podobne cele i wartości jak my. Jak każde wyzwanie i nowość, wdrożenie się do takiej pracy może być trudne, jednak na dłuższą metę przynosi ogromną radość na całe życie.
 
___
JAK ZNALEŹĆ MOŻLIWOŚCI PRACY WOLONTARIACKIEJ?
Możemy być zaskoczeni, jak wiele różnorodnych możliwości nas otacza. Dlatego warto na początek zadać sobie kilka pytań zawężających pole poszukiwań.
Czy chcesz pracować z dorosłymi, osobami starszymi, dziećmi, zwierzętami?
Czy wolisz pracę bezpośrednią czy zdalną?
Czy wolisz pracę samodzielną czy w zespole?
Czy wolisz pracę „za kulisami” czy „na scenie” – czyli czy wolisz pracę organiczną, ukrytą (jak np. przygotowywania paczek dla potrzebujących) czy w kontakcie z ludźmi (np. zanoszenie ludziom tych paczek?
Ile czasu tygodniowo chcesz poświęcić pracy charytatywnej?
Które z twoich umiejętności mogą się przydać, a które chciałbyś rozwinąć?
Jaka sprawa jest najbliższa twojemu sercu i systemowi wartości?
Znajdź coś, co harmonijnie pasuje do twoich zainteresowań, umiejętności oraz systemu wartości.
 
___
Jeśli szukasz innej przestrzeni do działania dla siebie – w swoim mieście, najbliższym otoczeniu – zajrzyj na stronę Ogólnopolskiej Sieci Centrów Wolontariatu
http://wolontariat.org.pl/

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki