To prawdziwe święto kina dla dzieci i młodzieży – odbywający się w Poznaniu Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza pod nazwą „Ale Kino!” w ostatnich latach stał się najważniejszym w kraju forum dla twórców filmów przeznaczonych dla najmłodszych widzów.
Jest jednym z najstarszych festiwali filmowych w Polsce i wypracował dzięki temu własną, specyficzną formułę. Co roku przez kilka festiwalowych dni od rana do wieczora trwa wielkie spotkanie reżyserów, producentów filmowych, organizatorów festiwali dziecięcych, pedagogów i oczywiście widowni: dzieci i młodzieży. To spotkanie ma nie tylko służyć planom biznesowym i dyskusjom merytorycznym, ale także edukacji filmowej najmłodszych. Prawda jest bowiem smutna – kinowa edukacja w Polsce jest właściwie żadna.
Kinowa edukacja od lat
Dzieci skazane są bowiem na filmy niewielkiej wartości, które wprowadzane są do wielkich multipleksowych kin tylko po to, żeby przynieść zyski. Rzadkością są szkolne wyjścia do kin studyjnych, które od czasu do czasu proponują ofertę ambitniejszą. Poznańska młodzież jest pod tym względem uprzywilejowana – grudniowy tydzień można wykorzystać bardzo dobrze. Jednak wiadomo, że dzieci same do kina nie przyjdą i dlatego podczas festiwalu tak ważne są organizowane debaty z udziałem nie tylko producentów i dystrybutorów z całego świata, ale przede wszystkim z nauczycielami, pedagogami i animatorami kultury.Ta festiwalowa przygoda z kinem dla młodego widza ma swoje początki w latach 60. Na początku były to przeglądy krajowych produkcji dla dzieci odbywające się co dwa, a później co cztery lata w czasie zimowych ferii. W połowie lat 90. festiwal przeszedł wielką reorganizację – stał się festiwalem międzynarodowym na wysokim poziomie. Do 2006 r. odbywał się w czerwcu, od kilku lat – w grudniu. Co roku filmy oglądane są przez ponad 10 tys. widzów, a głównym organizatorem jest Centrum Sztuki Dziecka. Rok temu festiwal otrzymał Nagrodę Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii „międzynarodowe wydarzenie filmowe”, a jeszcze wcześniej był laureatem nagrody PISF w kategorii „edukacja młodego widza”. W 2010 r. impreza zadbała o widza spoza Poznania – festiwal wyruszył do małych miejscowości, gdzie dzieci nie mają zupełnie szansy na spotkanie z dobrym, ambitnym kinem. – Jednym z naszych celów jest inicjacja filmowa dzieci i młodzieży. Już od pierwszych kontaktów z wielkim ekranem widz powinien napotkać filmy atrakcyjne estetycznie, ale również przygotowane z myślą o percepcyjnych możliwościach jego wieku – mówi Jerzy Moszkowicz, dyrektor festiwalu „Ale Kino!”, związany z tą imprezą od wielu lat . – Dlatego filmy pokazywane podczas festiwalu są starannie dobierane w kategoriach wiekowych. Program ustawiony jest nie tylko tematycznie, ale także wiekowo. To prawdopodobnie jedyne miejsce, gdzie można zobaczyć filmy z tak różnych kultur, to podróż przez świat i gatunki filmowe. Misją „Ale Kino!” jest promowanie wartościowego kina światowego dla dzieci i młodzieży, edukacja filmowa oraz tworzenie forum dyskusji młodych widzów, twórców i pedagogów” – dodaje Jerzy Moszkowicz.
113 seansów
W tym roku głównym bohaterem festiwalu są Bolek i Lolek, którzy obchodzą właśnie swoje 50. urodziny. Z tego powodu zostali laureatami tegorocznych Platynowych Koziołków. 1 grudnia festiwal rozczponie się pokazem Wielkiej podróży Bolka i Lolka, w kolejnych dniach młodzi widzowie zobaczą tych samych bohaterów w debuitowym występie – filmie pt. Kusza z roku 1963. W programie znaleźć można zresztą kilka filmów sprzed półwiecza, a pretekstem do ich prezentacji jest rocznica pierwszego w Poznaniu Przeglądu Filmów Animowanych, który odbył się dokładnie 50 lat temu. Jednak największe zainteresowanie wzbudzają filmy zgłoszone do konkursu. W tym roku na festiwal zgłoszono rekordową liczbę filmów. Pełnych metraży napłynęło 240, a krótkich – ponad 400. Propozycje filmowe zgłoszono z różnych części świata, w tym z miejsc, które bardzo rzadko goszczą na ekranach: Gruzji, Tunezji, Mołdawii, Kuby czy Egiptu. Ostatecznie w programie ujęto niemal 150 filmów na 113 seansach. Nagrodą festiwalu są Złote Koziołki, a filmy konkurują ze sobą podzielone na cztery kategorie: dwie to filmy przeznaczone dla dzieci – krótkometrażowe i pełnometrażowe oraz analogicznie dla młodzieży – też filmy krótkometrażowe i pełnometrażowe. Oprócz „dorosłego” jury, swoją nagrodę „Marcinka” przyznaje Jury Dziecięce, a nagrodę „Marcina” Jury Młodych. Dla wielu najciekawiej prezentują się długometrażowe filmy aktorskie dla młodzieży, jak na przykład Rozkwitające o zbyt wczesnym wkraczaniu w dorosłość dwóch przyjaciółek żyjących w Gruzji pamiętnego roku 1992, czy najnowszy obraz Bertolucciego Ja i ty o nastolatku poznającym rodzinne tajemnice, dzięki którym paradoksalnie nabiera odwagi. Wśród filmów dla widzów wczesnoszkolnych dominują za to ciepłe opowieści z elementami przygodowymi. W konkursie filmów krótkometrażowych przeważają filmy animowane, tworzone w różnych technikach i w różnych zakątkach świata. Z pewnością interesujące dla pewnej grupy będą cztery filmy obracające się wokół tego samego tematu – piłki nożnej. Poza tym festiwal to niezwykła okazja, żeby zobaczyć filmy, które nie trafią do szerokiej dystrybucji, mimo swoich walorów artystycznych i poznawczych. Wiele z tych ambitnych produkcji w interesujący sposób ukazuje świat dzieci i młodzieży, pozwala na przybliżenie młodej widowni innych kultur czy nieznanych im zjawisk społecznych. Pojawią się więc filmy zauważone na innych festiwalach europejskich, ale także polskie premiery. Warto wiedzieć, że kino dla najmłodszych ma także inne niż reklamowe, bardziej wartościowe oblicze.