Rak płuca to najbardziej śmiertelny spośród wszystkich nowotworów na świecie. Aż 90 proc. jego przypadków związanych jest z paleniem tytoniu i narażeniem na dym tytoniowy. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z liczbą wypalanych papierosów w ciągu doby oraz czasem trwania nałogu. Pozostałymi czynnikami są: ekspozycja na azbest i gazy radonu, blizny po wcześniej przebytej chorobie płuc (np. gruźlicy), występowanie raka płuca w rodzinie i przebyte uprzednio leczenie przeciwnowotworowe. Zanieczyszczenie powietrza ma również swój wpływ, chociaż trudno jest przewidzieć, ile przypadków można z nim powiązać.
Występują dwa główne typy raka płuca: drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy. Ten drugi jest częstszy i stanowi blisko 80 proc. wszystkich przypadków.
Rozpoznanie i leczenie chorych na raka płuca może być skomplikowane, ponieważ choroba rozpoznawana jest zazwyczaj w wyższych stopniach zaawansowania oraz może łatwo rozprzestrzeniać się zarówno poprzez układ chłonny (limfatyczny), jak i krwionośny. Obecnie, istnieją trzy podstawowe metody leczenia chorych na raka płuca: leczenie chirurgiczne (operacyjne), napromienianie (radioterapia) i chemioterapia. Operacyjnie leczony może być jedynie wcześnie zdiagnozowany niedrobnokomórkowy rak płuca. Po postawieniu diagnozy lekarz określa zakres lub stadium zaawansowania choroby. Do tego wykorzystuje się różne metody, np. chirurgię, tomografię komputerową (CT), jądrowy rezonans magnetyczny (MRI).
W przypadku niedrobnokomórkowego raka płuca wyróżnia się następujące stadia:
utajone – komórki nowotworowe występują w wycinkach płuc, ale nie można ich wykryć żadnymi metodami obrazującymi lub bronchoskopią;
stadium 0 – guz stwierdza się w ograniczonych miejscach i składa się on z kilku warstw komórek;
stadium I – guz jest ograniczony do płuca i otoczony zdrową tkanką płucną;
stadium II – guz obejmuje węzły chłonne w pobliżu wnęk lub oskrzeli;
stadium III – rak rozprzestrzenił się na ścianę klatki piersiowej, przeponę lub inne narządy czy też naczynia krwionośne w pobliżu płuc bądź na węzły chłonne śródpiersia, węzły znajdujące się po drugiej stronie klatki piersiowej lub szyi. Stadium IIIA oznacza, że nowotwór można leczyć operacyjnie, natomiast stadium IIIB jest to stadium nieoperacyjne;
stadium IV – nowotwór rozprzestrzenił się na inne części ciała.
Medycyna ciągle robi postępy. Nowe kierunki leczenia mają polegać na kojarzeniu standardowej terapii (chemio- i radioterapii) z tzw. leczeniem celowanym (skierowanym przeciwko molekularnym strukturom komórek raka, np. czynnikom wzrostu) co daje więcej korzyści ze względu na odmienne mechanizmy działania. Nic jednak nie zastąpi profilaktyki. Im rak szybciej wykryty, tym większe szanse wyleczenia.
Rozpoznanie raka płuca
Nie ma typowych objawów raka płuca. Najczęściej występują:
– kaszel, który narasta albo nie ustępuje po leczeniu zakażenia układu oddechowego
– ból w klatce piersiowej
– odkrztuszanie krwistej plwociny, krwi
– świszczący oddech, duszność, chrypka
– nawracające i długo się utrzymujące, powyżej 3-4 tygodni mimo leczenia, zapalenie oskrzeli lub płuc
– obrzęk twarzy lub szyi
– brak apetytu, obniżenie masy ciała
– zmęczenie, apatia
Z wymienionych objawów w trakcie choroby może występować jeden lub kilka równocześnie. W miarę narastania choroby zazwyczaj ilość objawów się zwiększa.
Guz uciskający duże naczynia krwionośne w pobliżu płuc może spowodować obrzęk szyi i twarzy. Jeśli guz uciska pewne nerwy, przebiegające w pobliżu płuc, może spowodować ból i osłabienie barków, ramion lub dłoni. Chorzy na raka płuca mogą mieć również objawy, które wydają się niepowiązane z płucami. Jak w przypadku wszystkich nowotworów, rak płuca może wywoływać osłabienie, utratę łaknienia i chudnięcie.
Palisz? Jesteś biernym palaczem? Skończyłeś 40 lat? Oto co powinieneś zrobić:
Krok 1
Umówić się na wizytę u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)
po skierowanie na badania.
Krok 2
Wykonać badania:
• RTG klatki piersiowej w dwóch projekcjach
lub
• Tomografię komputerową
Krok 3
Jeśli wyniki Twoich badań odbiegają od normy poprosić lekarza POZ
o skierowanie do specjalisty:
• Pulmonologa
• Torakochirurga
• Zapamiętaj! Do lekarza onkologa nie musisz mieć skierowania!
Krok 4
Umówić się na wizytę u lekarza specjalisty:
• Wykonać zalecone badania w celu potwierdzenia diagnozy
(badanie mikroskopowe plwociny, wycinków z oskrzeli lub biopsję płuca)
• Wybrać wspólnie z lekarzem odpowiednią formę terapii
Nie pal! Badaj się regularnie! Nie sprowadzaj na siebie raka!
Chcesz wiedzieć więcej? Wejdź na www.rakpluca.org.pl