W codziennym życiu rodzice często nie zastanawiają się nad tak oczywistymi sprawami jak odpowiedzialność za dziecko czy sprawowanie władzy rodzicielskiej.Dopiero gdy pojawią się problemy tej natury, wówczas zwracają się o pomoc prawną.
W myśl przepisów kodeksu rodzinnego dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą obojga rodziców. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. W sytuacji, gdy sąd ustala ojcostwo, może przyznać ojcu władzę rodzicielską, ale nie musi. Jeżeli ojciec dziecka nie posiada władzy rodzicielskiej, przysługuje ona wyłącznie matce. Może się też zdarzyć, że żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska. Wówczas sąd ustanawia dla dziecka opiekę.
Władza rodzicielska
W kodeksie rodzinnym rodzice mogą znaleźć też odpowiedź na pytanie o zakres władzy rodzicielskiej. Władza ta powinna być przede wszystkim wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice powinni wychowywać dziecko i kierować nim oraz troszczyć się o jego fizyczny i duchowy rozwój. Należy też pamiętać, że rodzice są ustawowymi przedstawicielami dziecka. Oznacza to, że mają obowiązek reprezentowania dziecka w istotnych sprawach, również przed sądem, oraz obowiązek sprawowania z należytą starannością zarządu majątkiem dziecka.
Zarządzanie majątkiem dziecka
Zarząd majątkiem dziecka nie obejmuje jednak czynności przekraczających zwykły zarząd oraz zarobków dziecka i przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice bez zezwolenia sądu opiekuńczego nie mogą dokonywać więc żadnych wymienionych wyżej czynności, gdyż mogliby narazić się na zarzut złego gospodarowania majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej może również dotyczyć tylko jednego z rodziców.
Jeżeli ustanie przyczyna, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, wówczas sąd opiekuńczy władzę tę przywróci. Jak widać, sprawowanie władzy rodzicielskiej może ulegać pewnym ograniczeniom, w szczególności gdy narażone jest dobro dziecka.