„Rafał Malczewski i mit Zakopanego”
Muzeum Narodowe w Warszawie, Wystawa czynna do 25 czerwca
Rafał Malczewski miał dużo wspólnego z Witkacym: obaj byli synami artystów o wyjątkowej osobowości, od której przez całe dorosłe życie próbowali się jednak uwolnić. Obaj związali swoje życie z Zakopanem, współtworząc mit tego miejsca. Tych podobieństw można znaleźć nawet więcej, jak chociażby śmierć pierwszej ukochanej czy też przywdzianie maski lekkoducha i wiecznego żartownisia, zgrywusa. Witkacy prowadził firmę portretową, Malczewski – pejzażową. Siebie jako artystę Witkacy jednak traktował z wielką powagą, Malczewski drwił także z tego. „Pępkiem świata” było dla Malczewskiego Zakopane. Na wystawie przygotowanej przez Muzeum Narodowe w Warszawie we współpracy z Muzeum Tatrzańskim podążamy szlakiem jego obrazów. Ekspozycja podzielona jest na cztery części i prezentuje twórczość Rafała Malczewskiego do 1939 roku, pokazując Zakopane „prawdziwe” i to mitologiczne, dziś powiedzielibyśmy – kultowe, zapełnione przez barwne postaci, wizje i anegdoty.
Pierwsza część (Jacek i Rafał – Rafał i Jacek) poświęcona jest narodzinom Rafała Malczewskiego – artysty i pisarza i jego wzrastaniu pod okiem ojca Jacka. Druga przywołuje zakopiańskie towarzystwo Rafała, niezwykłych ludzi, którzy pozostawili po sobie wiele legend i anegdot, artystów, lekarzy, wydawców, sportowców – wszystkich tych, których można spotkać na kartach „Pępka świata”. W okresie międzywojnia spędzała w Zakopanem czas niemal cała polska elita artystyczna i intelektualna. Tę grupę Malczewski portretował, choć obrazów tych nigdy nie wystawiał, uważając je za prywatny ślad znajomości. Trzecia część (Rafał Malczewski – malarz) pokazuje obrazy artysty, które w dużej części nigdy nie były prezentowane publicznie. O tym malarstwie Witkacy mówił, że jest „hiperrealistyczną” wizją jakiegoś odrębnego, „nieeuklidesowego” świata. Natomiast w czwartej części zgromadzono akwarele (z „firmy pejzażowej”) jego autorstwa, których wprawdzie nie traktował poważnie, ale jednak ich liczba jest znacząca, a poziom dość wysoki.
Wystawie towarzyszy dwutomowa publikacja, która z jednej strony ukazuje mit Zakopanego od strony twórczości Rafała Malczewskiego, z drugiej – przybliża Zakopane w latach międzywojennych.
Wystawa w zmienionej aranżacji pokazywana będzie także w:
Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem – lipiec-październik 2006
Muzeum Narodowym w Krakowie – październik-grudzień 2006
Muzeum Śląskim w Katowicach – styczeń-marzec 2007
Muzeum Narodowym w Szczecinie – kwiecień-czerwiec 2007