Mikołaj Boccasini - sto dziewięćdziesiąty biskup Rzymu - władał Kościołem zaledwie przez siedem i pół miesiąca. Przyszedł na świat ok. 1246 r. w Treviso, jako syn ubogiego notariusza. Po śmierci ojca przygarnął go wuj, proboszcz w Treviso. Później kształcił się u dominikanów, w klasztorze których matka była praczką. Miał czternaście lat, kiedy sam wstąpił do nowicjatu.
Po ukończeniu studiów był lektorem, m.in. w Mediolanie, Wenecji i Genui, prowadził wykłady z teologii oraz pisał komentarze biblijne. Dzięki wybitnym zaletom ducha oraz intelektu powierzono mu godność przeora, w 1286 r. - prowincjała w Lombardii, a wreszcie - generała dominikanów. Papież Bonifacy VIII wyniósł go do godności biskupa Ostii, a następnie powołał do grona kardynałów. Miał w nim wiernego stronnika, o czym przekonał się w Angani, podczas napadu Wilhelma Nogareta - doradcy i kanclerza króla Filipa IV Pięknego - oraz wpływowego Siary Collony, który spoliczkował papieża żelazną rękawicą. Podczas konfliktu z dworem francuskim i potężnym włoskim rodem Collonów był więc kardynał Mikołaj podporą papieża, który zlecał mu trudne misje dyplomatyczne. W 1301 r. został legatem papieskim na Dalmację, Kroację, Polskę i Węgry.
21 października 1303 r., po niespodziewanej śmierci papieża Bonifacego VIII, został jednogłośnie wybrany na jego następcę. Benedykt XI, bo takie imię przyjął, podjął wówczas starania o poprawę stosunków z panującymi, odwołując klątwy rzucone przez swego poprzednika m. in. na Filipa, monarchę Francuzów. Nie uległ jednak żądaniom króla, aby zwołać sobór, podczas którego Bonifacy VIII miałby pośmiertnie zostać uznany za heretyka. Doszło wówczas w Rzymie do zaciekłych sporów, a potem rozruchów. Benedykt XI usunął się wtedy do Perugii, gdzie w 1304 r. zmarł na ostrą dezynterię. Pochowano go w kościele Św. Dominika, a kult zaaprobował w 1736 r. Klemens XII.