W bardzo przystępny sposób przedstawia sakrament pokuty pierwszy kanon dotyczący tego zagadnienia zawarty w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Jego treść jest następująca: W sakramencie pokuty, wierni wyznający uprawnionemu szafarzowi grzechy, wyrażają za nie żal i mający postanowienie poprawy, przez rozgrzeszenie udzielone przez tegoż szafarza otrzymują od Boga odpuszczenie grzechów po chrzcie popełnionych i jednocześnie dostępują pojednania z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę (kan. 958 KPK). Ta bogata treść będzie rozwijana i przybliżana czytelnikowi w kolejnych artykułach. W tym jednak miejscu chciałbym zwrócić uwagę, iż sakrament ten, podobnie jak i inne, przede wszystkim jest spotkaniem z Bogiem. To spotkanie z Bogiem ma swój zasadniczy cel, jakim jest odpuszczenie grzechów. Mamy świadomość, że sakramenty spotykamy w Kościele, stąd to odpuszczenie grzechów dokonuje się również w Kościele. Grzesznik, dzięki łasce miłosiernego Boga wchodząc na drogę pokuty, wraca do Ojca, który pierwszy nas umiłował, do Chrystusa, który wydał samego siebie za nas, i do Ducha Świętego, który obficie został na nas wylany.
Dzięki niezbadanej i łaskawej tajemnicy zrządzenia Bożego, ludzie są z sobą połączeni nadprzyrodzoną więzią. W związku z tym, grzech jednego szkodzi zarazem wszystkim, podobnie jak świętość jednego staje się dobrodziejstwem dla pozostałych. Z tej to racji, pokuta niesie z sobą również pojednanie z bliźnimi, którym grzech zawsze wyrządza szkodę.
Powrót do przyjaźni z Bogiem, która na skutek grzechu została utracona, rodzi się z łaski miłosiernego Boga, który troszczy się o zbawienie każdego człowieka. Natomiast sama droga powrotu do Niego, a więc nawrócenie wraz z żalem, zakłada ból, a także odwrócenie się od popełnionych grzechów i mocne postanowienie niegrzeszenia w przyszłości. Nawrócenie obejmuje więc zarówno przeszłość, jak i przyszłość, a jego źródłem jest nadzieja na Boże miłosierdzie (por. KKK nr 1489 i 1490).
Sakrament pokuty prowadzi do bardzo istotnych zmian w życiu nawróconego. Jako duchowe skutki można wyliczyć za Katechizmem Kościoła Katolickiego:
- pojednanie z Bogiem, przez które penitent odzyskuje łaskę;
- pojednanie z Kościołem;
- darowanie kary wiecznej spowodowanej przez grzechy śmiertelne;
- darowanie, przynajmniej częściowe, kar doczesnych, będących skutkiem grzechu;
- pokój i pogoda sumienia oraz pociecha duchowa;
- wzrost sił duchowych do walki, jaką musi prowadzić chrześcijanin.
Sakrament pokuty, będący spotkaniem z miłosiernym Bogiem, który odpuszcza grzechy i jedna z Kościołem, prowadzi tym samym do istotnych przemian duchowych otwierających perspektywę zbawczą nawróconemu chrześcijaninowi.