Gdy papież Franciszek pisał swoją encyklikę, świat był nieco bardziej uporządkowany. Od tego czasu wybuchły kolejne wojny, a globalizacja weszła w okres silnej rywalizacji pomiędzy państwami, które jeszcze przed dekadą siadały do negocjowania zmian, a nie udowadniania, kto jest potężniejszy i kto może więcej. Dlatego tym bardziej należy przypominać najważniejsze przesłanie Franciszkowej encykliki: „Usłyszcie wołanie Ziemi i krzyk ubogich”.
Sprawiedliwe zmiany
– Mimo że papieże się zmieniają, katolicka nauka społeczna jest niezmienna – podkreśla Magdalena Kadziak, prezeska Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska (ŚRKŚ). – Dlatego też wezwanie do wdrażania w życie postulatów zawartych w encyklice Laudato si’ jest dziś bardziej aktualne niż kiedykolwiek.
W swojej encyklice papież Franciszek cytował Jana Pawła II: „(...) Jednakże równocześnie zauważył, że «zbyt mało wagi przywiązuje się do ochrony warunków moralnych prawdziwej ‘ekologii ludzkiej’». Zniszczenie środowiska ludzkiego jest sprawą bardzo poważną nie tylko dlatego, że Bóg powierzył człowiekowi świat, ale także dlatego, że samo ludzkie życie jest darem, który trzeba chronić przed różnymi formami degradacji. Wszelka troska i dążenie do polepszenia świata wymaga dogłębnych «zmian stylów życia, modeli produkcji i konsumpcji, utrwalonych struktur władzy, na których opierają się dziś społeczeństwa»”.
– Franciszek denerwował się, kiedy encyklikę Laudato si’ nazywano zieloną encykliką. Mówił, że to jest społeczna encyklika – dodaje Mateusz Piotrowski ze ŚRKŚ. – Tak, jak powiedział Franciszek, wszystko jest ze sobą połączone, czyli nie da się rozwiązać problemów zmian klimatu, sprowadzając je do kwestii technicznych – czy paliwa kopalne mają zastąpić wiatraki, czy może jakieś inne urządzenia. To jest przede wszystkim kwestia społeczna i dlatego problem musi zostać rozwiązany sprawiedliwie, a najsłabsi mieszkańcy ziemi muszą być w tym procesie zmian chronieni. O tym społeczna nauka Kościoła zawsze przypominała i to się nie zmieniło.
Najmocniej cierpią najbiedniejsi
Zaangażowani w ochronę środowiska i poprawę sytuacji najuboższych są przekonani, że odejście Franciszka nie oznacza odejścia od przesłania encykliki Laudato si’.
– Nowy papież nie pozostawia co do tego wątpliwości – kontynuuje Mateusz Piotrowski. – Leon XIV, jeszcze jako kardynał, bardzo wyraźnie wypowiadał się we wszystkich kwestiach społecznych dotyczących ochrony środowiska, które są zawarte w Laudato si’. Przez wiele lat był także misjonarzem i z bliska widział, z czym się zmagają mieszkańcy ubogich krajów – jakim wyzwaniem jest zapewnienie dostępu do wody, jakie są skutki katastrof klimatycznych dla ludzi i przyrody, które spowodował niekontrolowany rozwój przemysłu, za co najwyższą cenę płacą najbiedniejsi, a pamiętajmy, że właśnie oni stanowią większość wiernych Kościoła. Dlatego też ten nacisk na kwestie związane z ochroną przyrody, ochroną klimatu będzie nadal silny, bo bez względu na to, czy ktoś jest kardynałem bardziej konserwatywnym czy progresywnym, to widzi, że najmocniej cierpią wierni z najbiedniejszych krajów, a tam już w tej chwili jest przyszłość Kościoła, i to wyraźnie widać w wypowiedziach i działaniach obecnego papieża. Dlatego jestem przekonany, że będzie on kontynuował tę linię nauczania Kościoła, która nie zaczęła się przecież od Franciszka, ale bardzo głośno mówił o niej Benedykt XVI, a jeszcze wcześniej Jan Paweł II.
– Wielkie zadanie, które kolejni papieże stawiają przed nami, niech spotka się z ogromną nadzieją, którą niesie ze sobą Chrystus – dodaje Magdalena Kadziak.
Od parafii do Watykanu
Rok 2025 to w Kościele Rok Jubileuszowy oraz rok odejścia Franciszka i powołania jego następcy, papieża Leona XIV.
– Rok Jubileuszowy zbiegł się z dziesięcioleciem wydania przez papieża Franciszka encykliki Laudato si’. Rok pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”, zupełnie przełomowy, rozpoczynający kolejny pontyfikat papieża, który wybrał imię Leon zupełnie jak rodzony brat św. Franciszka z Asyżu. W tym roku nadziei chcemy w szczególny sposób odpowiedzieć na „wołanie Ziemi i krzyk ubogich”. Jako ruch jesteśmy żywym pomnikiem papieża Franciszka i chcemy dalej nieść przesłanie o trosce o nasz wspólny dom – mówi Magdalena Kadziak.
Ale 2025 to także kolejny rok wojny w Ukrainie, konfliktów w Ziemi Świętej, w Pakistanie oraz narastającej rywalizacji, a nawet wrogości pomiędzy światowymi potęgami gospodarczymi.
– Po 10 latach od ogłoszenia encykliki Laudato si’, podczas VII edycji konferencji „Creatio continua” chcemy sprawdzić, czy i ewentualnie gdzie wymaga ona aktualizacji wobec obecnych problemów – mówi Mateusz Piotrowski, jeden z organizatorów konferencji. – Chcemy spojrzeć na te problemy z dużym realizmem, ale jednocześnie w duchu nadziei, która nie jest z tego świata i która przemienia ten świat. Nawet w obliczu problemów współczesnego świata – wojen, zagrożeń wynikających z technokracji i narastającej rywalizacji bloków geopolitycznych – wierzymy, że wiara daje perspektywę rozwiązań. Myślę, że to będzie bardzo ważny aspekt tegorocznej konferencji.
Organizatorami konferencji „Creatio continua” są Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska oraz Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydarzenie to przyciąga najtęższe umysły chrześcijańskiego świata – teologów, naukowców, ekspertów, ale także praktyków, którzy wdrażają rozwiązania służące zarówno przyrodzie, jak i dbające o interes zwykłych ludzi.
– Laudato si’ to nie jest wyłącznie dokument społeczno-ekologiczny, to jest bardzo duchowa medytacja mocno zakorzeniona w źródłach chrześcijańskich, dlatego też każda konferencja ma również moment głębszej refleksji i spojrzenia na problemy z perspektywy nauki Chrystusa, z perspektywy tego, co najwięksi teolodzy i mistycy – tacy jak np. św. Franciszek z Asyżu – mieli na ten temat do powiedzenia i w jakie doświadczenie chcieli nas wprowadzić – mówi Mateusz Piotrowski. – Dlatego też obecna edycja konferencji nie będzie wyłącznie miejscem akademickich dyskusji, ale także miejscem wymiany poglądów i doświadczeń praktyków oraz przedstawicieli wspólnot – od poziomu parafii do Watykanu.
---
Laudato si’ 2.0: Proroctwo Franciszka dla świata?
VII edycja konferencji „Creatio continua” odbędzie się 14 czerwca w Domu Arcybiskupów Warszawskich przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie. Początek o godz. 9.00. Zapraszają na nią organizatorzy oraz arcybiskup warszawski ks. Adrian Galbas OSC. Liczba miejsc ograniczona, konieczna jest rejestracja. Partnerem merytorycznym jest ,,Więź”. Konferencja „Creatio continua” chce budować integralną ekologię, łączącą nas ponownie ze stworzeniem, innymi ludźmi i Bogiem.