Księża chrystusowcy są jednym z nielicznych zgromadzeń zakonnych powołanych do istnienia w Polsce. Założył je sługa Boży kard. August Hlond, prymas Polski, na mocy dekretu z 8 września 1932 r. Powstało ono jako odpowiedź na wołanie o duszpasterzy polskich wychodźców, którzy w ciągu wieków zostali zmuszeni przez różnorakie względy polityczne, społeczne i gospodarcze do szukania nowej ojczyzny.
W trosce o migrantów
Założyciel, świadomy, że nasi rodacy potrzebują przede wszystkim otoczenia ich opieką duszpasterską i moralnego wsparcia, postawił chrystusowcom konkretny cel: sprawowanie duchowej opieki nad Polakami, którzy opuścili swoją ojczyznę. Nazwę nowej wspólnoty zakonnej: Societas Christi pro Emigrantibus ustalił osobiście papież Pius XI, co w dzisiejszej polszczyźnie przekłada się na Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej. Prawa papieskie towarzystwo otrzymało w 1950 r. Na organizatora zgromadzenia prymas wybrał ks. Ignacego Posadzego, kapłana archidiecezji poznańskiej. Został on pierwszym nowicjuszem towarzystwa, a następnie jego wieloletnim przełożonym generalnym. Ks. Posadzy założył również Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla dla Polonii Zagranicznej. Doczesne szczątki zmarłego w 1984 r. kapłana, obecnie już sługi Bożego, umieszczone zostały w dolnej kaplicy Domu Głównego zgromadzenia w Poznaniu. Jego proces beatyfikacyjny na etapie diecezjalnym został zamknięty się w 2009 r., a akta zostały przekazane do Rzymu. Do zakończenia procesu potrzebny jest jeszcze cud za wstawiennictwem sługi Bożego.
Dom macierzysty nowego zgromadzenia erygowano w Potulicach, które określane są mianem „kolebki zgromadzenia”. Jako swoiste centrum polonijne w kraju, zgromadzenie prowadziło działalność wydawniczą, wydając m.in.: „Głos Seminarium Zagranicznego”, poświęcony zagadnieniom emigracyjnym, „Mszę świętą” i „Cześć Świętych Polskich”. Drukowano także wiele pozycji dotyczących polskiej emigracji i działalność ta jest kontynuowana do dziś przez Wydawnictwo Hlondianum.
Na całym świecie
Głównym celem zgromadzenia jest uwielbienie Boga i uświęcenie się poprzez naśladowanie Jezusa Chrystusa. Umiłowanie Mszy św. to szczególna cecha pobożności chrystusowca, który jest również żarliwym apostołem nabożeństwa do Najświętszego Serca Pana Jezusa, Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa. Pierwsi chrystusowcy wyjechali do pracy polonijnej jeszcze przed wojną, najpierw do Francji i Estonii. Planowano także utworzenie kolejnych placówek, jednak wybuch II wojny światowej zniweczył te wysiłki i nadzieje. Po wojnie chrystusowcy jako pierwsi podjęli duszpasterstwo na Pomorzu Zachodnim. 6 maja 1945 r., po raz pierwszy w wyzwolonym Szczecinie sprawowana była Msza św., którą odprawił ks. Florian Berlik TChr. Do dziś chrystusowcy posługują w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, gdańskiej, wrocławskiej, poznańskiej oraz diecezji bydgoskiej. Natomiast troska o kształcenie przyszłych kapłanów, którzy swoją pieczą obejmą „owce rozproszone po całym świecie”, zaowocowała w 1950 r. powołaniem do istnienia w Poznaniu Wyższego Seminarium Duchownego.
W 1978 r. z istniejących placówek towarzystwa powstało sześć prowincji zagranicznych. Dzisiaj chrystusowcy pracują na każdym kontynencie, obejmując posługą rodaków mieszkających w USA, Kanadzie, Brazylii, Australii, Nowej Zelandii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Holandii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Islandii, RPA, Grecji, Rumunii, na Białorusi, Ukrainie, Węgrzech i w Kazachstanie. Towarzystwo liczy około 450 członków, która to liczba obejmuje księży, braci zakonnych, kleryków i nowicjuszy.
Misja wciąż aktualna
Centrum zgromadzenia stanowi obecnie Dom Główny – przy którym mieści się również seminarium duchowne – znajdujący się na poznańskim Ostrowie Tumskim. Mieszkający w nim księża i klerycy udzielają się także duszpastersko w archidiecezji poznańskiej, zwłaszcza w okresach Adwentu oraz Wielkiego Postu, prowadząc m.in. spotkania dla dzieci i młodzieży w ramach rekolekcji. Chrystusowcy prowadzą też parafię pw. św. Jadwigi Królowej na poznańskim Umultowie, a kilku kapłanów sprawuje posługę kapelanów w żeńskich klasztorach Poznania i okolic. Z kolei w podpoznańskim Puszczykowie mieści się jeden z większych domów towarzystwa, zamieszkany głównie przez księży emerytów.
Działalność zgromadzenia wspierana jest przez powołany w 1984 r., a mający swoją siedzibę przy Domu Głównym, Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego (IDE). Stanowi on swego rodzaju centrum informacji na temat polonijnego duszpasterstwa sprawowanego na całym świecie. W ramach swojej działalności IDE zgromadził i opracował ogromną, wciąż uaktualnianą bazę informacyjną o duszpasterstwie polonijnym na świecie, dostępną na stronie internetowej. Można tam znaleźć adresy Polskich Misji Katolickich, parafii oraz polskich duszpasterzy w poszczególnych krajach i miastach na wszystkich kontynentach, a także zlokalizować kościoły, w których liturgia sprawowana jest w języku polskim. Na stronie dostępne są również teksty modlitw i obrzędy Mszy św. w 13 językach.
W dobie zjednoczonej Europy, otwartych granic, nasilonego ruchu emigracyjnego, misja Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej jest wciąż żywa i aktualna. Realizujemy ją, jako odpowiedź na naglące słowa naszego założyciela zatroskanego o Polaków żyjących na obczyźnie, który już na przełomie lat 20. i 30. XX w. przestrzegał, że „na wychodźstwie polskie dusze giną!”. Nie ma wątpliwości, że także dzisiaj, kiedy wśród ponad 200 mln migrantów na świecie znaczną część stanowią Polacy, wciąż potrzeba ludzi, którzy pójdą wszędzie tam, „gdzie biją polskie serca”.
Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej (TChr lub SChr)
Zgromadzenie w sieci: www.chrystusowcy.pl
Duszpasterstwo powołań: www.powolania.chrystusowcy.pl
Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego: www.emigracja.chrystusowcy.pl
Dom Główny i seminarium
ul. Panny Marii 4
60–962 Poznań
tel. 61 64 72 100
e-mail: seminarium@chrystusowcy.pl
Nowicjat
Mórkowo 3
64-111 Lipno Nowe
tel. 65 528 65 90
e-mail: nowicjat@chrystusowcy.pl
www.nowicjat.chrystusowcy.pl
Dom zakonny
ul. Ks. Ignacego Posadzego 1
62–040 Puszczykowo