„Świeccy winni nabierać coraz głębszego przekonania o tym, jak bardzo istotne jest apostolskie zaangażowanie na terenie własnej parafii. W aktualnych warunkach świeccy mogą i powinni czynić bardzo wiele dla rozwoju autentycznej, kościelnej jedności we własnych parafiach oraz dla rozbudzenia misyjnego zapału w stosunku do niewierzących, jak i tych, którzy zachowując wiarę, porzucają lub zaniedbują praktykę chrześcijańskiego życia”
Jan Paweł II
adhortacja apostolska „Christifideles laici”
Jak wygląda na co dzień apostolska aktywność laikatu? Co robić, by na gruncie lokalnym jeszcze bardziej ją rozwinąć? Jak zachęcić do współpracy tych niezaangażowanych? Na te i wiele innych pytań starają się odpowiedzieć uczestnicy spotkań odbywających się w parafiach w ramach II Kongresu Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Jak się okazuje, pomysłów i gotowych recept nie brakuje.
W parafii pw. Zwiastowania NMP w Inowrocławiu uczestnicy debaty doszli do wniosku, że potrzebna jest większa otwartość i bezpośrednie „wyjście do ludzi”. Stowarzyszenia kościelne – jak przekonywali – nie mogą być hermetycznie zamkniętymi organizacjami, które koncentrują się wyłącznie na swojej działalności. Muszą być otwarte, widoczne i co najważniejsze, na tyle aktywne, by do współpracy zachęcać innych, dotąd niezaangażowanych. Jak tłumaczy współorganizator kongresu w inowrocławskiej parafii, ks. Rafał Białek, nie chodzi tu o źle pojętą, nachalną promocję czy nagabywanie ludzi, ale o to, by do aktywniejszego udziału w życiu parafii zapraszali katolików świeckich nie tylko księża, ale także członkowie działających na jej terenie grup i wspólnot katolickich.
Głos mają świeccy
Kongres w parafii pw. Zwiastowania NMP w Inowrocławiu odbył się 17 czerwca. Uczestniczyło w nim około 50 osób. Formuła została pomyślana tak, by głos zabierali przede wszystkim świeccy. Dyskusje toczyły się równolegle w trzech grupach tematycznych i dotyczyły znaczenia sakramentów, relacji duchowni –≠ świeccy oraz roli kapłanów i wiernych w życiu wspólnoty parafialnej. – Zależało nam na tym, by uczestnicy spotkania brali aktywny udział w debacie – mówi ks. Białek. – By podzielili się z zebranymi swoimi refleksjami, przemyśleniami, uwagami, a także pomysłami. Cel ten chyba osiągnęliśmy, bo dyskusje zaowocowały wieloma konkretnymi propozycjami.
Nie mniej aktywnie było w parafii pw. Świętej Trójcy w Strzelnie, gdzie kongres odbył się 27 maja. Podczas obrad wielokrotnie wskazywano na konieczność aktywizacji apostolskiej wiernych świeckich oraz na zacieśnienie ich współpracy z kapłanami. Rozwiązaniem, które zaproponował proboszcz parafii ks. kan. Otton Szymków, mogłoby być opracowanie rocznego planu pracy parafii, w którym uwzględniono by zaangażowanie poszczególnych wspólnot i organizacji katolickich. Pomysł dobry, bo praca nad programem byłaby okazją do spotkania liderów grup przy wspólnym stole, a to być może zaowocowałoby nowymi, wspólnymi inicjatywami i przedsięwzięciami.
Inicjatywa przede wszystkim
Koncepcji na ożywienie działalności laikatu nie brakowało także w Murowanej Goślinie, gdzie 22 kwietnia odbył się pierwszy z kongresów parafialnych. Uczestniczyło w nim ponad sto osób zrzeszonych w kilkunastu ruchach i stowarzyszeniach katolickich działających na terenie parafii pw. Najwyższego Arcykapłana Jezusa Chrystusa. Podobnie jak w Inowrocławiu, także tutaj zwrócono szczególną uwagę na potrzebę większej otwartości organizacji katolickich wobec wiernych świeckich, którzy dotąd nie włączali się w ich działalność, a mogliby i chcieli to zrobić. Temat ten podjęto także 13 maja na kongresie w parafii pw. św. Doroty w Rogowie. Debata zaowocowała konkretnymi propozycjami, wśród których wymienić warto choćby organizowanie od września spotkań tematycznych poświęconych m.in. rodzinie i młodzieży. – Chcielibyśmy zaprosić na nie wszystkich parafian – mówi proboszcz parafii, ks. kan. Zenon Starszak. Jego zdaniem, kongres był dobrą okazją do rzeczowej dyskusji o społeczno-duszpasterskiej sytuacji parafii oraz blaskach i cieniach apostolskiej działalności wiernych świeckich. – Teraz od ogółów przejdziemy do szczegółów, czyli realizacji zadań, które wyznaczyliśmy sobie podczas obrad – dodaje.
Plany takie mają także członkowie wspólnot katolickich działających w parafii pw. bł. Michała Kozala BM w Janikowie, gdzie kongres odbył się 6 maja. Tutaj głównym tematem była ich wzajemna współpraca oraz aktywniejsze angażowanie się w życie lokalnej społeczności. Zdaniem proboszcza parafii, ks. Ireneusza Doroszewskiego, kongres pozwolił jego uczestnikom spojrzeć zarówno w przeszłość, jak i w przyszłość oraz pomógł wytyczyć kierunki przyszłej działalności.
Pozytywna autopromocja
Apostolska aktywność laikatu nie jest jednak jedynym tematem podejmowanym podczas kongresowych spotkań. Ważną ich częścią jest także prezentacja poszczególnych organizacji i stowarzyszeń katolickich działających na terenie danej parafii. Ma ona przybliżyć wiernym specyfikę ich aktywności oraz zachęcić „stojących z boku” do większego zaangażowania się w życie wspólnoty parafialnej. Jest to także okazja do zrobienia swoistego „remanentu”, pozwalającego dostrzec zarówno mocne, jak i słabe strony codziennej pracy. Jak mówi ks. Krzysztof Redlak, odpowiedzialny z ramienia Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie za organizację II Kongresu Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich Archidiecezji Gnieźnieńskiej, to również okazja do zrobienia małych podsumowań i zastanowienia się nad wyzwaniami, którym w przyszłości trzeba będzie sprostać. By im podołać, konieczne jest jednak podjęcie konkretnych działań, bez których nie da się wykorzystać drzemiącego w laikacie potencjału.
W archidiecezji gnieźnieńskiej działa ponad 20 organizacji i stowarzyszeń katolickich, które skupiają łącznie zaledwie 3 procent wiernych. Do największych należą:
• Stowarzyszenie Wspierania Powołań Kapłańskich
• Stowarzyszenie Rodzin Katolickich
• Ruch Domowy Kościół
• Rodziny Szensztackie
• Odnowa w Duchu Świętym
• Neokatechumenat
• Akcja Katolicka
• Towarzystwo św. Wojciecha
• Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”
• Klub Inteligencji Katolickiej
• Towarzystwo Czytelni Ludowych
• Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej „Odrodzenie”
• Polski Związek Kobiet Katolickich
• Świętowojciechowa Rodzina Misyjna
• Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
• Ruch Światło-Życie
• Eucharystyczny Ruch Młodych
• Krucjata Eucharystyczna
• Towarzystwo Przyjaciół KUL
• Pomocnicy Matki Kościoła
• Rycerstwo Niepokalanej
• Stowarzyszenie Apostolstwa Dobrej Śmierci
• Parafialne grupy duszpasterstwa charytatywnego
• Stowarzyszenie św. Wincentego à Paulo
• Katolickie Stowarzyszenie Kolejarzy