18 maja br. przypadła XX rocznica wydania encykliki Jana Pawła II „Dominum et vivificantem” (O Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata). Z tej okazji na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zorganizowano Ogólnopolskie Sympozjum Interdyscyplinarne pod hasłem „Duch Święty w życiu Kościoła”.
Znajomość Ducha Świętego jest wśród chrześcijan niewielka. Najczęściej umiemy tylko powiedzieć, że jest to trzecia Osoba Trójcy Świętej. Tymczasem, jak uczy Pismo Święte, tradycja patrystyczna i dokumenty Kościoła, Duch Święty jest duszą Kościoła i fundamentem życia.
O tym właśnie miało przypomnieć sympozjum, w którym uczestniczyło wielu teologów, znawców pneumatologii z całej Polski. Ich prelekcje dotyczyły ujęcia Ducha Świętego w tradycji biblijnej, tradycji patrystycznej i w nauczaniu Kościoła, tradycjach eklezjalnych oraz w szeroko pojętej zasadzie „żywotności Kościoła”. Mówiono m.in. o roli Ducha Świętego w parafii. W sympozjum uczestniczyli przedstawiciele Kościołów: zielonoświątkowego, ewangelicko-augsburskiego oraz arcybiskup Jeremiasz z Kościoła prawosławnego.
Duch Święty u Ojców Kościoła
Na temat teologii Ducha Świętego u Ojców Kościoła mówił w swoim referacie ks. prof. dr hab. Bogdan Częsz (UAM). Jego zdaniem odznacza się ona ogromnym bogactwem treści i języka. Jeżeli chodzi o treść, to Ojcowie starają się odpowiedzieć na pytanie, jak działa Duch Święty w Kościele i w pojedynczym człowieku. Uważają, że każdy człowiek, doświadczając działania Ducha Świętego, może zrozumieć, kim On jest. To ujęcie stanowi cechę charakterystyczną Ojców przed soborem nicejskim (325r.).
Jeśli chodzi o język, to od początku Ojcowie wyrażają tajemnicę Ducha Świętgo, posługując się językiem symbolicznym i obrazowym. Wynika to z ich przekonania, że tajemnica Ducha Świętego wyrażana językiem spekulatywnym staje się niezrozumiała i trudna. Opierając się na Biblii, nazywają Ducha Świętego darem, mocą Bożą, miłością i osobą.
Ojcowie Kościoła przedstawiają pneumatologię w kategoriach teologii apofatycznej. Oznacza to, że mamy do czynienia z nieprzeniknioną tajemnicą Ducha Świętego i szacunek do niej jest w myśli Ojców ciągle obecny.
Kościół o Duchu Świętym
Na temat współczesnego nauczania Kościoła o Duchu Świętym mówił ks. dr Krzysztof Krzemiński z Torunia. Przypominając encyklikę Jana Pawła II „Dominum et vivificantem”, podkreślił, że wypełniła ona testament Soboru Watykańskiego II, aby osoba Ducha Świętego była bardziej dostrzegana w życiu chrześcijan. Po soborze obserwujemy pewną wiosnę Ducha w Kościele. Encyklika jest również wypełnieniem postulatu papieża Pawła VI, który proponował, aby po odnowie chrystologii przyszedł czas na odnowę pneumatologii. – Należy wracać do tego niesamowitego bogactwa nauki o Duchu Świętym, które jest dziełem Ojców Kościoła, i z niego czerpać – zauważył ks. Krzemiński.
Parafia żyje Duchem
Jak odnajdywać w swojej parafii Ducha Świętego? Na to pytanie starał się odpowiedzieć ks. dr Jan Sikorski, proboszcz parafii św. Józefa Oblubieńca w Warszawie. – Każdy proboszcz, jak i jego parafianie powinni pamiętać o tym, że Duch Święty tworzy Kościół i nieustannie w nim działa. Trzeba z jednej strony oczekiwać pomocy Ducha, a z drugiej samemu mieć odwagę podejmować nowe wyzwania. Wzorem powinno być słowo Pana Jezusa do Piotra: „odwagi”. W żadnym wypadku nie należy wpadać w „ślepą uliczkę” narzekań. Tylko pozytywne spojrzenie może zrodzić jakiś konkret – mówił ks. Sikorski.
O innej ważnej sprawie związanej z nauczaniem w parafii wspominał ks. dr Tadeusz Raszyk z Kościoła ewangelicko-augsburskiego. Powołując się na Dietricha Bonhoeffera stwierdził, że duchowny, choć jest zwiastunem Słowa Bożego, to jest tylko narzędziem w rękach Boga. – Jego główną rolą jest nieprzeszkadzanie w działaniu Ducha Świętego. Jest On bowiem tylko pośrednikiem słowa Chrystusowego od Boga do człowieka – mówił ks. Raszyk.
Sympozjum zakończyło nabożeństwo ekumeniczne pod przewodnictwem abp. Stanisława Gądeckiego.