Wzbliżającą się Wigilię Bożego Narodzenia, 24 grudnia, papież Franciszek otworzy Święte Drzwi w bazylice św. Piotra, inaugurując jubileusz pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”. Drzwi Święte, pokryte surowym tynkiem, z widniejącym na nich prostym krzyżem, już budzą zainteresowanie pielgrzymów i turystów. Nie pasują bowiem do pełnego barwnych marmurów wnętrza bazyliki św. Piotra.
Drzwi Święte
Po raz pierwszy Drzwi Święte otwarto w watykańskiej bazylice w roku 1500, za pontyfikatu Aleksandra VI. W 2000 roku otworzył je Jan Paweł II z okazji Wielkiego Jubileuszu 2000 lat chrześcijaństwa, a w 2015 r. Franciszek, który zwołał Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia. Teraz papież przejdzie przez Drzwi Święte symbolizujące przejście ku zbawieniu ponownie, a jego śladami podąży kilkadziesiąt milionów wiernych. Podobne drzwi otwierane będą także w trzech innych głównych bazylikach Rzymu oraz w wyjątkowym miejscu – w jednym z rzymskich więzień, gdzie Franciszek celebrował już Msze św. i obmywał stopy więźniom.
Historia lat jubileuszowych sięga jednak czasów starożytnych, gdy w tradycji żydowskiej co pięćdziesiąt lat ogłaszano czas przebaczenia długów, zwrotu i odpoczynku dla ziemi. W Kościele pierwszym jubileuszem był rok 1300, a od tamtej pory obchodzimy je co 25 lat. Papież Franciszek, na wzór nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia w latach 2015–2016, przypomina, że każdy jubileusz to wezwanie do „prawdziwego, osobistego spotkania z Jezusem, drzwiami naszego zbawienia”. Tegoroczny Rok Jubileuszy będzie jednak wyjątkowy.
Nadzieja jako lekarstwo na lęk
Po pierwsze z powodu hasła. Zwrot „Pielgrzymi nadziei” odwołuje się do słów z Listu do Rzymian: „Nadzieja zawieść nie może” (Rz 5, 5). W swoim dokumencie Spes non confundit papież Franciszek pisze o nadziei jako świetle, które rozprasza mrok współczesnych niepokojów: „W naszych szybkich czasach, przyzwyczajonych do natychmiastowych efektów, cierpliwość jest cnotą trudno uchwytną. Lecz to właśnie ona towarzyszy nadziei, która nie rozczarowuje”.
Jubileusz 2025 ma być więc antidotum na zwątpienie i pesymizm. Swoistym wezwaniem do spojrzenia w przyszłość z odwagą i ufnością. Jak twierdzi papież Franciszek, niektórzy ludzie wydają się zniechęceni, pesymistyczni, jakby nic nie mogło przynieść im szczęścia. „Dla nas wszystkich niech Jubileusz będzie okazją do odnowienia nadziei” – pisze.
Rok jubileuszowy jest szczególnym czasem pielgrzymowania. Do Rzymu, według szacunków, przybędzie aż 35 milionów pielgrzymów – ponad dwa razy więcej niż w 2023 roku. Oprócz tradycyjnych bazylik pielgrzymich otwarte zostaną również drzwi w sanktuarium Miłości Bożej oraz innych 12 kościołach „jubileuszowych”, wyznaczonych na miejsca spotkań.
Nadzieja w działaniu
Jubileusz to nie tylko czas refleksji, ale i wezwanie do działania. Papież wzywa do znaków nadziei: budowania pokoju, otwartości na życie, troski o więźniów, ubogich, chorych, młodych, starszych, migrantów oraz tych, którzy znajdują się w trudnych sytuacjach. Szczególnym aktem solidarności ma być przebaczenie długów najuboższym krajom i przeciwdziałanie „ekologicznemu długowi”, wynikającemu z nierównomiernej eksploatacji zasobów naturalnych.
W związku z tym w ramach Jubileuszu odbędzie się w Rzymie szereg wydarzeń, z których część będzie miała nawet aspekt globalny. Będą to spotkania dedykowane dziennikarzom, artystom, diakonom, a nawet orkiestrom dętym. Jednym z kluczowych momentów będzie kanonizacja bł. Carlo Acutisa podczas Jubileuszu Młodzieży w kwietniu oraz bł. Pier Giorgia Frassatiego w lipcu 2025 roku. W tymże wspomnianym właśnie roku obchodzona będzie również 1700. rocznica Soboru Nicejskiego, co może stać się inspiracją do kolejnych kroków na drodze ekumenizmu. Spodziewana jest wówczas papieska pielgrzymka do Turcji i spotkanie z patriarchą Bartłomiejem.
Rzym gotowy na nowe oblicze
Zanim pielgrzymi przybędą do Rzymu, miasto odsłoni swoje odnowione oblicze. Restauracja zabytków, takich jak baldachim Berniniego w bazylice św. Piotra czy Anioły na moście św. Anioła, to symboliczne gesty przypominające o duchowym oczyszczeniu, do którego wszyscy jesteśmy wezwani. Renowacja budynków może jednak okazać się prostsza niż sumień.
Rok Święty nie ogranicza się bowiem tylko do Rzymu. Papież Franciszek przypomina, że każdy wierny może przeżywać Jubileusz w swojej wspólnocie parafialnej. W ten sposób pielgrzymowanie, nawet na niewielką skalę, stać się ma dostępne dla wszystkich.
Zwłaszcza parafie mają być miejscami szczególnego działania łaski roku jubileuszowego. Franciszek wzywa wiernych do zaangażowania w dzieła miłosierdzia: organizacji pomocy dla osób w trudnej sytuacji, odwiedzania chorych, wspierania rodzin i edukacji młodzieży. To czas, aby uczynić z Kościoła „dom nadziei” dla lokalnych społeczności i „szpital polowy” dla najbardziej potrzebujacych.
Nadzieja nowego pokolenia
Szczególnym wydarzeniem Jubileuszu 2025 będzie Rok Młodych, zaplanowany na kwiecień. Papież Franciszek podkreśla, że młodzież jest strażnikiem nadziei w świecie, który często wydaje się nią rozczarowany. „Nie pozwólcie, by zgasły wasze marzenia!” – zachęca w swoich orędziach.
W trakcie tego wydarzenia młodzi ludzie z całego świata wezmą udział w warsztatach, konferencjach i pielgrzymkach, dzieląc się doświadczeniem wiary oraz odkrywając swoje powołanie. Kanonizacja Carlo Acutisa, nazywanego „patronem internetu”, ma być szczególnym momentem dla nowego pokolenia, które szuka wiary w cyfrowym świecie.
Rok 2025 przynosi także ważny wymiar ekumeniczny. Franciszek zaprasza liderów innych Kościołów chrześcijańskich do wspólnego świętowania 1700-lecia Soboru Nicejskiego. To w końcu wydarzenie, które w IV wieku ugruntowało podstawy wspólnej wiary chrześcijan. Obchody te będą okazją do podjęcia dialogu nad jednością Kościoła, która pozostaje jednym z głównych celów pontyfikatu Franciszka.
Jubileusz będzie również czasem dialogu międzyreligijnego. Spotkania z przedstawicielami judaizmu, islamu, hinduizmu czy buddyzmu mają przypominać o wspólnej odpowiedzialności za pokój i przyszłość świata.
Rzym: serce Jubileuszu
Rzym jako miejsce centralnych uroczystości przygotowuje się więc na przyjęcie milionów wiernych wielotorowo. Dzięki nowoczesnym technologiom pielgrzymi będą mogli śledzić wydarzenia online, a aplikacje mobilne ułatwią poruszanie się po mieście oraz uczestnictwo w jubileuszowych celebracjach.
Miasto zapowiada również szereg inicjatyw kulturalnych. Koncerty, wystawy, a nawet specjalne iluminacje zabytków będą tworzyć niepowtarzalną atmosferę. Odrestaurowane fontanny i place będą świadkami modlitwy, radości i spotkań ludzi różnych narodowości i języków.