Biuro prasowe Stolicy Apostolskiej opublikowało szczegółowy kalendarz uroczystości, którym będzie przewodniczył papież Franciszek. W kuluarach słychać zaś, że w tym roku do Rzymu przyjechać może rekordowa liczba turystów. Dlatego też święta w sercu Kościoła będą obfitować z jednej strony w duchowe przeżycia i symboliczne gesty, podkreślające wagę tego szczególnego okresu, a z drugiej strony nie zabraknie atrakcji turystycznych.
Początek Roku Jubileuszowego
Obchody Bożego Narodzenia rozpoczną się 24 grudnia o godz. 19.00 w bazylice św. Piotra. Papież odprawi wówczas uroczystą Mszę, połączoną z otwarciem Drzwi Świętych – wyjątkowym rytuałem symbolizującym początek Roku Jubileuszowego. Przygotowania i prace remontowe, niezbędne w tym wyjątkowym czasie, już się toczą. To wydarzenie, pełne liturgicznej podniosłości, ma stanowić zaproszenie dla wiernych na całym świecie do duchowego odnowienia i głębszego przeżywania wiary. W tym roku zaś połączone będzie z możliwością przejścia przez Drzwi Święte, których w przeciwieństwie do poprzednich Lat Jubileuszowych, będzie mniej.
W dzień Bożego Narodzenia Franciszek wygłosi tradycyjne orędzie bożonarodzeniowe. Z centralnego balkonu bazyliki św. Piotra, o godz. 12.00, udzieli błogosławieństwa Urbi et Orbi – miastu i światu. Jest to jedno z najbardziej uroczystych wystąpień głowy Kościoła, które co roku przyciąga uwagę milionów wiernych na całym świecie. Właśnie z powodu połączenia obchodów Bożego Narodzenia, otwarcia Drzwi Świętych oraz błogosławieństwa Urbi et Orbi nie tylko przed ekranami, ale i na żywo liczba śledzących ten czas okazać się może wyjątkowa.
Nowy Rok w Watykanie
31 grudnia o godz. 19.00 papież poprowadzi uroczyste nieszpory w bazylice św. Piotra. Liturgia ta, poświęcona uroczystości Najświętszej Maryi Panny, zostanie zwieńczona odśpiewaniem hymnu Te Deum jako wyraz dziękczynienia za miniony rok. To w końcu jedna z najbardziej uroczystych i podniosłych kościelnych pieśni.
1 stycznia 2025 r., w uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi, Franciszek odprawi Mszę w bazylice św. Piotra. Tego samego dnia obchodzony jest także Światowy Dzień Pokoju.
W homilii Franciszek prawdopodobnie nawiąże do kluczowych wyzwań współczesnego świata, apelując o pokój i solidarność między narodami. Od dawna w końcu są to jedne z najważniejszych tematów pojawiających się w papieskim nauczaniu i przekazie. Niezależnie od decyzji politycznych, które mogą być podejmowane w najbliższych dniach, papież niewątpliwie zaapeluje do światowych przywódców o pokój.
Wszystkie te tradycyjne obchody zakończą się 6 stycznia, w uroczystość Objawienia Pańskiego. O godz. 10.00 papież Franciszek będzie przewodniczył Mszy w bazylice św. Piotra. Wydarzenie to, zwane popularnie świętem Trzech Króli, podkreśla uniwersalny wymiar misji Kościoła i jest nawiązaniem do misji głoszenia Ewangelii wszystkim narodom.
Technologia w służbie wiary
Dla osób, które nie mogą osobiście uczestniczyć w watykańskich celebracjach, wszystkie uroczystości będą transmitowane na oficjalnym kanale YouTube Watykanu. To niejedyna nowość, bowiem w związku z Rokiem Jubileuszowym 2025 uruchomione zostały także inne narzędzia mające na celu pomóc „pielgrzymom nadziei”, bo tak mówi się już na pątników 2025 roku, przeżyć cały ten czas.
Kończący się właśnie rok kalendarzowy był dla wielu w sercu Kościoła czasem gwałtownej digitalizacji. Aplikacja Iubilaeum25, serwisy streamingowe, projekty Dykasterii ds. Komunikacji, która ma zamiar włączyć młodych twórców cyfrowych w promowanie i rozpowszechnianie – to kolejne nowinki, mające za zadanie sprawić, by papieski przekaz wokół świąt Bożego Narodzenia, rozpoczęcia Roku Jubileuszowego i końca roku kalendarzowego dotarł jak najdalej.
Ekologiczny spór o choinkę
Nie wszystko jednak w związku z przygotowaniami do Bożego Narodzenia i Jubileuszu idzie tak, jak życzyliby sobie tego w Watykanie. Choinka, od 1982 r. nieodłączny element bożonarodzeniowych dekoracji na placu św. Piotra, ponownie bowiem stała się przedmiotem kontrowersji. W tym roku drzewo pochodzi z regionu Trentino, a konkretnie z doliny Val di Ledro, znanej z malowniczych lasów i troski o środowisko. To stuletnia jodła o wysokości 30 metrów, nazywana lokalnie „Zielonym Gigantem”. Dla jednych to honor, że drzewo z ich regionu ozdobi Watykan, dla innych – akt niepotrzebnego niszczenia przyrody. Protesty, które zorganizowano jeszcze przed wycięciem drzewa, zebrały ponad 40 tys. podpisów pod petycją skierowaną do papieża Franciszka. Inicjatorzy odwołują się do encykliki Laudato si’, w której papież apeluje o ochronę środowiska i walkę z nadmiernym konsumpcjonizmem.
Według sygnatariuszy petycji wycinka takiego drzewa jest „anachronicznym skandalem” i wyrazem „czysto konsumpcyjnej praktyki, która służy jedynie reklamie i robieniu selfie”. Krytykują również koszty przedsięwzięcia, szacowane na około 64 tys. dolarów, sugerując, że środki te można było przeznaczyć na pomoc potrzebującym. Mimo to choinka stanęła już na placu św. Piotra, choć włoskie media pełne są najróżniejszych komentarzy w tej sprawie.
Renato Girardi, burmistrz Ledro, stanowczo jednak odpiera zarzuty. Jak podkreśla, „Zielony Gigant” i tak zostałby wycięty w ramach rutynowej pielęgnacji lasów zgodnie z unijnymi wytycznymi. – Gdyby nie Watykan, trafiłby do tartaku – zaznaczył Girardi. Pozostałe drzewa, które ozdobią plac św. Piotra, pochodzą z komercyjnych szkółek, ponieważ Watykan zażyczył sobie gatunku, który nie gubi igieł – praktycznego, ale nieendemicznego dla regionu Trentino.
Mimo kontrowersji związanych z wyborem choinki mieszkańcy włoskiej doliny traktują dostarczenie choinki jako ogromny zaszczyt. W ramach obchodów świątecznych do Watykanu ma przybyć delegacja licząca 600 osób, która weźmie udział w ceremonii zapalenia świateł.
To oczywiście nie pierwsza i zapewne nie ostatnia choinkowa kontrowersja. Historia watykańskich choinek pokazuje bowiem, że nawet świąteczne dekoracje mogą stać się punktem zapalnym. W 1999 r., gdy choinkę podarowała austriacka Karyntia, region rządzony przez skrajnie prawicowego Jörga Haidera, protesty na via della Conciliazione przerodziły się w zamieszki, które musiała stłumić policja.
Obecny konflikt jest więc znacznie mniej dramatyczny, ale wpisuje się w szerszy kontekst globalnej debaty o zrównoważonym rozwoju, którego jednym z głównych adwokatów jest Stolica Apostolska. Watykan, będący orędownikiem ekologii, zmaga się z pytaniem, jak łączyć tradycję z przesłaniem ochrony środowiska, a szerzej – rozwoju. I to zdaje się niezmiennie będzie jednym z głównych tematów celebracji końca tego roku w sferze publicznej.
Boże Narodzenie w Watykanie to czas przede wszystkim głębokiej duchowej refleksji, choć połączonej z dyskusją nad współczesnymi wyzwaniami. Papież Franciszek, otwierając Rok Jubileuszowy, przypomni więc zapewne o potrzebie odnowy nie tylko religijnej, ale i społecznej. Choinka zaś – symbol światła i nadziei: wartości, które łączą ludzi niezależnie od podziałów i szerokości geograficznych – będzie o tym przypominać. Niezależnie od kontrowersji czy krytyki płynącej z różnych części świat. Święta Bożego Narodzenia to dla Kościoła bowiem – przeciwnie niż dla świata – czas nowego początku, a nie końca roku.