Na podstawie przepisów kodeksu pracy każda kobieta będąca w ciąży ma zapewnioną szczególną ochronę prawną.
Od jakiego momentu pracodawca musi stosować przepisy o szczególnej ochronie pracownic w ciąży?
– Pracodawca, od momentu powzięcia wiadomości o ciąży pracownicy, ma obowiązek stosować wobec niej szczególne regulacje prawne. W praktyce następuje to po przedłożeniu pracodawcy zaświadczenia lekarskiego. Jednak jeżeli kobieta nie przedstawi takiego zaświadczenia pracodawcy, to nie zwalnia go to z jego obowiązku. Dotyczy to pracownic zatrudnionych na umowę o pracę, spółdzielczą umowę o pracę, wybór, mianowanie, umowę o pracę nakładczą.
Czy istnieją konkretne obowiązki, które muszą spełnić pracodawcy względem ciężarnych pracownic?
– Pracodawca powinien przede wszystkim sprawdzić, czy pracownica będąca w ciąży pracuje na stanowisku, które nie jest dla niej zabronione, np. z uwagi na dźwiganie ciężarów albo przy substancjach trujących. Ponadto pracodawca musi zapewnić ciężarnej pracownicy pracę w takim systemie i rozkładzie czasu pracy, który nie jest dla niej zabroniony oraz nie może zatrudniać jej w porze nocnej, nadgodzinach. Kobiety w ciąży nie mogą być zatrudnianie dłużej niż osiem godzin dziennie.
Czy pracodawca może zwolnić ciężarną?
– Kobieta w ciąży zatrudniona na umowę o pracę na czas nieokreślony nie musi się obawiać zwolnienia, gdyż jest ono niedopuszczalne. Jedynie dwie sytuacje zwalniają pracodawcę z tego obowiązku – ogłoszenie upadłości lub likwidacji zakładu pracy oraz rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z przyczyn zawinionych przez pracownicę. Pracownica w ciąży zatrudniona na umowę o pracę na czas określony albo na czas wykonywania określonej pracy lub też na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, której umowa kończyłaby się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, musi mieć przedłużony okres zatrudnienia do dnia porodu.
Wyjątkiem jest umowa na zastępstwo, gdyż bez względu na stan i miesiąc ciąży, kończy się ona wraz z upływem czasu wskazanego w umowie.
Czy pracodawca musi wyrazić zgodę na badania lekarskie kobiety w ciąży w godzinach pracy?
– Ciężarnej przysługuje prawo do wykonywania niezbędnych badań związanych z ciążą.
Jeżeli badanie nie jest możliwe poza normalnymi godzinami pracy pracownicy, wówczas pracodawca musi wyrazić na nie zgodę. Pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia za ten czas.