Logo Przewdonik Katolicki

Słowniczek pojęć etycznych - Cnota roztropności

ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz TCHR
Fot.

Grecka phronesis, łacińska prudentia, czyli roztropność, stanowiła i stanowi podstawę funkcjonowania pozostałych cnót. W swojej genezie jest ona najbardziej zależna od cnót dianoetycznych, dlatego że stanowi harmonijne połączenie poznania teoretycznego z praktycznym i poinformowanie władz pożądawczych. W ten sposób umożliwia trafny proces decyzyjny. Można ją określić jako dyspozycję...

Grecka phronesis, łacińska prudentia, czyli roztropność, stanowiła i stanowi podstawę funkcjonowania pozostałych cnót. W swojej genezie jest ona najbardziej zależna od cnót dianoetycznych, dlatego że stanowi harmonijne połączenie poznania teoretycznego z praktycznym i poinformowanie władz pożądawczych. W ten sposób umożliwia trafny proces decyzyjny.

Można ją określić jako dyspozycję (związaną z trwałym osądem) do trafnego działania w kierunku dla człowieka dobrym i pożytecznego w odniesieniu do należytego sposobu życia. Nietrudno zauważyć, że w swej istocie dotyczy zwłaszcza namysłu jako sedna poznania praktycznego. Polega na dopasowaniu działania do jednostkowej sytuacji i okoliczności. To zaś domaga się samopoznania podmiotu i dopasowania działań do jego indywidualności. Nie jest jednak sprawą jakiejś chwili, jednostkowej decyzji, przeciwnie – rozciąga się na życie. Kiedy mówimy „na całe życie”, znaczy to nie tylko wymiar czasowy, ale i strukturalny. Roztropność dotyczy zatem życia tak rodzinnego, jak i społecznego czy gospodarczego. W przeciwieństwie do poprzednich cnót intelektualnych, roztropność czyni same czynności dobrymi, a także czyni dobrym ich użycie. By tak było, dla swego funkcjonowania domaga się cnót etycznych (one decydują o prawości pożądań). Wiąże też w funkcjonalną całość cnoty dianoetyczne z etycznymi. Można zatem zauważyć, że w świetle funkcjonowania roztropności dobre działanie polega nie tylko na tym, co się czyni (jak w sztuce), ale też w jaki sposób się działa. Wybór zaś łączy się z poznaniem odpowiedniego celu (tu potrzebna jest mądrość) i nakierowaniem nań władz pożądawczych (tu niezbędne są cnoty etyczne).

Komentarze

Zostaw wiadomość

Komentarze - Facebook

Ta strona używa cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki