Rozmowa z Księdzem Kardynałem Karlem Lehmannem,
przewodniczącym Konferencji Episkopatu Niemiec
Księże Kardynale, czym w odczuciu Waszej Eminencji jest ,,Wspólna Europa"?
- "Wspólna Europa" to pojęcie wieloznaczne, które najczęściej kojarzy się z integracją na polu politycznym, gospodarczym i ekonomicznym. Nie są to jednak jedyne kategorie, które należy brać pod uwagę. Musimy pamiętać, że "Wspólna Europa" to także różnorodność kultur, które zdecydowały o jej tożsamości i których czynnikiem scalającym było chrześcijaństwo. "Wspólna Europa" to jedność w wielości. Wielki Europejczyk, były prezydent Komisji Europejskiej Jacques Delors, powiedział kiedyś: "Gdybym miał budować Europę od nowa, nie zacząłbym od ekonomii, ale od kultury". Myślę, że to zdanie mówi bardzo wiele na temat tego jak nasz jednoczący się kontynent powinien wyglądać.
Na ile siłą jednoczącą może być tu chrześcijaństwo? Chrześcijaństwo, rozdarte tyloma wewnętrznymi podziałami i samo zdążające do jedności...
- Chrześcijaństwo to fundament europejskiej tożsamości. Nie zmienią tego żadne podziały i różnice. Mogą jednak poważnie osłabić jego siłę jednoczącą. Kościoły czynią wielki wysiłek, by te podziały niwelować. Przykładów ekumenicznej współpracy nie brakuje, zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu. Mamy blisko dwadzieścia pięć wspólnie wypracowanych deklaracji, dotyczących tak istotnych kwestii, jak choćby legalizacja eutanazji. Patrząc na te ostatnie dziesięć lat, mogę powiedzieć, że przeżywamy coś na kształt "wzrastania" Europy - "Wspólnej Europy". Dla wielu to "wzrastanie" jest zaskakujące. Pytają: jak to się stało, że podzielone przez tak długi czas wspólnoty, tak szybko się do siebie zbliżyły. Oczywiście jest jeszcze wiele rzeczy do zrobienia, wiele przeszkód do pokonania. Jestem jednak przekonany, że jeśli będziemy działać wspólnie, znajdziemy właściwe i satysfakcjonujące rozwiązania. Dialog jest tu rzeczą niezbędną. Trzeba go kontynuować jak pisze Ojciec Święty w adhortacji "Ecclesia in Europa" nie ustępując wobec trudności i przeciwieństw.
Księże Kardynale wróćmy do tematu "Wspólnej Europy". W jaki sposób Kościół może włączyć się w proces jej budowania i czy ma w nim jakieś szczególne zadanie do spełnienia?
- Nie należy wymagać od Kościoła spełniania jakiś szczególnych zadań czy spektakularnych misji. Kościół będzie robił na rzecz integracji europejskiej, to, co robił do tej pory, a więc będzie głosił Ewangelię, dążył do pojednanie i przełamywania podziałów, troszczył się o sprawiedliwość i poszanowanie godności każdego człowieka oraz modlił o pokój i solidarność zarówno na Starym Kontynencie, jak i całym świecie. Będzie również umacniał chrześcijańskie wartości oraz wypowiadał się w kluczowych dla wspólnoty europejskiej kwestiach.
Ksiądz Kardynał Karl Lehmann - przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec i jeden z czołowych współczesnych teologów niemieckich. W latach 1974-84 członek Międzynarodowej Komisji Teologicznej w Rzymie. W 1986 roku powołany przez Ojca Świętego Jana Pawła II do Kongregacji Nauki i Wiary, w 1986 roku do Kongregacji Biskupów, a w 1991 roku na stanowisko sekretarza Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Europy w Rzymie. W 1993 roku został współprzewodniczącym Rady Konferencji Biskupów Europy (CCEE). Od tego też roku stoi na czele Konferencji Biskupów Niemieckich. Jest doktorem honoris causa kilku uczelni katolickich, w tym dwóch polskich: Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie Uniwersytet im. Kard. Stefana Wyszyńskiego) oraz Uniwersytetu opolskiego.
Dziękuję za rozmowę