„Hildegarda z Bingen. Teologia muzyki”
Natalia Budzyńska
Fot.
Dotarła do nas również wiadomość o pewnym Waszym osobliwym zwyczaju, że mianowicie Wasze dziewice, gdy w dni świąteczne stoją w kościele i śpiewają psalmy, włosy mają rozpuszczone, a za ozdobę służą im białe jedwabne szaty sięgające ziemi. Na głowach noszą złote korony z krzyżami po bokach i z tyłu, z przodu zaś koron pięknie wyryto postać Baranka. Ponadto na palcach...
„Dotarła do nas również wiadomość o pewnym Waszym osobliwym zwyczaju, że mianowicie Wasze dziewice, gdy w dni świąteczne stoją w kościele i śpiewają psalmy, włosy mają rozpuszczone, a za ozdobę służą im białe jedwabne szaty sięgające ziemi. Na głowach noszą złote korony z krzyżami po bokach i z tyłu, z przodu zaś koron pięknie wyryto postać Baranka. Ponadto na palcach noszą złote pierścienie” – tak to wyglądały mniszki z klasztoru, którego opatką była Hildegarda z Bingen (1098-1179). Postać tej świętej jest mi bliska, znam ją od dawna i to dzięki muzyce. Hildegarda pozostawiła po sobie 77 utworów liturgicznych, do których napisała muzykę (choć nie znała nut) i słowa oraz jeden niezwykły dramat liturgiczny „Ordo virtutum”. O jej muzyce można pisać dużo, bo i to, że miała natchniony charakter, albo że cechowała ją nietypowa atonalność, a jeden z melizmatów zawiera aż 83 nuty! Ale nie o tym jest książka o. Błażeja Matusiaka. W sposób niezwykle wnikliwy, staranny i dokładny postanowił on zbadać rolę, jaką odegrała muzyka w wizji świata Hildegardy. Kluczowym wątkiem w pismach tej niemieckiej benedyktynki była nauka o harmonii świata. Wierzyła w harmonię zamierzoną przez Boga, utraconą przez ludzi z powodu grzechu pierwszych rodziców i przywróconą przez Chrystusa. W świecie średniowiecznym muzyka była rozumiana jako harmonia świata stworzonego, o. Matusiak twierdzi więc, że Hildegarda przeżywała świat w kategoriach muzycznych.
Książka jest bogata we fragmenty dzieł mistyczki: jej utworów poetyckich, wizji i listów. Do całości dołączona jest płyta CD z ośmioma pieśniami w wykonaniu najlepszym z możliwych: zespołu Sequentia.