Wykorzystywanie naszych danych osobowych bez naszej wiedzy i zgody jest zabronione. Ustawa o ochronie danych osobowych umożliwia każdej osobie, której dane osobowe umieszczone zostały w zbiorze danych, kontrolę nad przetwarzaniem tych danych.
Przede wszystkim przetwarzanie danych osobowych, czyli zbieranie ich, utrwalanie, przechowywanie, udostępnianie czy też usuwanie wymaga zgody osoby, której dane dotyczą.
Dlatego też biorąc udział w loteriach, konkursach, ankietach, musimy zwrócić uwagę na to, że podając dane osobowe i podpisując stosowną klauzulę, wyrażamy jednocześnie zgodę na ich przetwarzanie.
Często więc spotykamy na przykład w ankietach, czasopismach następującą formułę:
"Zgadzam się na przetwarzanie w celach (np. marketingowych) przez (tutaj nazwa administratora danych) moich danych osobowych, które przekazuję dobrowolnie, zastrzegając sobie prawo do ich sprawdzania i poprawiania." Pod taką zgodą należy złożyć czytelny podpis.
Umieszczenie naszych danych w zbiorze danych osobowych daje nam prawo do wyczerpującej informacji, o rodzaju zbioru, o nazwie i siedzibie administratora danych, a także o celu, zakresie i sposobie przetwarzania danych zawartych w tym zbiorze.
Każdy może wnieść sprzeciw do administratora danych wobec przetwarzania jego danych osobowych, jeżeli ma zastrzeżenia co do sposobu ich przetwarzania lub ze względu na szczególną sytuację żąda zaprzestania przetwarzania jego danych.
Administrator danych w ciągu 30 dni jest zobowiązany odpowiedzieć na wniosek osoby, której dane dotyczą i szczegółowo poinformować o przysługujących jej prawach.
Ustawa przewiduje także sytuację, w której administrator danych może odstąpić od obowiązku informowania osób o przetwarzaniu ich danych, gdy są one przetwarzane dla celów naukowych, dydaktycznych, historycznych, statystycznych lub archiwalnych.
Każdy administrator danych jest zobowiązany zgłosić zbiór danych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi. Ustawa wymienia również, kto jest zwolniony z tego obowiązku, na przykład przetwarzający dane w zakresie drobnych bieżących spraw życia codziennego.
Należy także wiedzieć, że ten, kto administruje zbiorem danych, ma obowiązek ich ochrony i nie może ich udostępniać innym osobom ani przechowywać ich niezgodnie z celem utworzenia zbioru. Taki administrator ponosi odpowiedzialność karną.