Oręż wieków minionych

Bernadeta Kruszyk

Fot.

W gnieźnieńskim Muzeum Początków Państwa Polskiego trwa wielka wystawa dawnego uzbrojenia i militariów. Unikatowe, średniowieczne miecze, kompletne rycerskie zbroje, wspaniałe husarskie siodła oraz broń i mundury z okresu insurekcji kościuszkowskiej to tylko część eksponatów, które na co dzień spoczywają w kościelnych i muzealnych skarbcach, i którym do końca sierpnia można się...

Tak obszernej ekspozycji podejmującej problematykę dziejów polskiego rzemiosła wojennego nie było w naszym kraju od kilkudziesięciu lat - mówi Stanisław Pasiciel, dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. - Próby jej zorganizowania podejmowaliśmy już w latach osiemdziesiątych, jednakże wszystkie kończyły się niepowodzeniem głównie z powodu braku zaangażowania ze strony dużych instytucji muzealnych posiadających w swych zbiorach znaczącą kolekcję broni. Sytuacja zmieniła się po nawiązaniu współpracy z warszawskim Muzeum Wojska Polskiego, które zgodziło się pomóc w przygotowaniu przedsięwzięcia i wypożyczyło nam przeszło dwieście obiektów, które stanowią trzon wystawy. Mam nadzieję, że spotka się ona z przychylnym odbiorem zwiedzających, przypomni to, co minione oraz będzie znaczącym wydarzeniem kulturalnym w Wielkopolsce.

Od Mieszka do Napoleona

Prezentująca tysiącletnie dzieje polskiego oręża wystawa podzielona jest na cztery uszeregowane chronologicznie części, które ukazują kolejno uzbrojenie pochodzące z czasów Polski Piastów (X-XIV w.), Polski Jagiellonów (XV-XVI w.), Rzeczypospolitej Szlacheckiej (XVII-XVIII w.) oraz okrojonego i ograniczonego politycznie Księstwa Warszawskiego w epoce napoleońskiej (do pocz. XIX w.). Obok unikatowych, służących wojom Mieszka i Bolesława Chrobrego mieczy, szyszaków i toporów zobaczyć można m.in. kompletne zbroje rycerskie i husarskie, prototypy muszkietów i karabinów, czyli średniowieczne hakownice, bogato zdobione, nowożytne okazy broni palnej i myśliwskiej, wspaniałe siodła i elementy staropolskich rzędów końskich oraz mundury, których używali m.in. żołnierze księcia Józefa Poniatowskiego. Wśród przeszło trzystu eksponatów uważny widz dostrzeże z pewnością także przebity pociskiem z kuszy kirys, czyli fragment zbroi osłaniającej plecy, który należał prawdopodobnie do rycerza Zakonu Krzyżackiego oraz oryginalne miniatury książkowe, pieczęcie rycerskie, płaskorzeźby oraz datowane na okres od XIII do XIX w. grafiki opowiadające o rycerskim i wojennym rzemiośle. Do rarytasów wśród tych ostatnich należy z całą pewnością dekorowany przez Stanisława Samostrzelnika (najwybitniejszego malarza i iluminatora polskiego renesansu) Dyplom z Opatowa z 1519 roku oraz datowane na XIII w. aplikacje, czyli płaskorzeźbione, odlane w metalu, dekoracyjne fragmenty z płyt nagrobnych książąt piastowskich na Śląsku: Bolesława Wysokiego oraz Przemysła Ścinawskiego.

Nie tylko dla znawców

Wystawa czynna będzie do końca sierpnia tego roku. Prócz eksponatów pochodzących ze zbiorów wspomnianych już muzeów Początków Państwa Polskiego i Wojska Polskiego prezentuje także zabytki udostępnione przez muzea w Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu, Malborku i Toruniu oraz kolekcje należące do Fundacji Czartoryskich i zbiorów kościelnych, m.in. Kolegiaty św. Marcina w Opatowie. Wszystkie są godne uwagi i z całą pewnością zainteresują nie tylko hobbystów i znawców tematu - zapewniają kuratorzy wystawy Tomasz Sawicki z Muzeum Początków Państwa Polskiego oraz Witold Gołębiewicz i Bogdan Klejn z Muzeum Wojska Polskiego.

Przewodnik Katolicki 21/2003

Oręż wieków minionych

Komentarze

Komentarze - Facebook

Przewodnik Katolicki 21/2025