Program „Zielone parafie” to inicjatywa Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska – polskiego oddziału międzynarodowego Ruchu Laudato si’ (Laudato si’ Movement), zrzeszającego setki organizacji katolickich i tysiące wiernych na całym świecie. Ruch powstał w czerwcu 2015 r. w odpowiedzi na przesłanie papieskiej encykliki Laudato si’, która stała się dokumentem założycielskim organizacji. Jej członkowie wzywają do troski o stworzenie w obliczu trwającego kryzysu klimatycznego. Program „Zielone parafie” to cykliczne propozycje zaangażowania, które po wyrażeniu zgody przez proboszcza parafii każdy wierny świecki może wprowadzić w swojej wspólnocie. Poszczególne kroki w programie są bardzo przystępne, to działania takie jak: zasianie łąki kwietnej, postawienie zbiornika na deszczówkę, a następnie podlanie nią ogrodu parafialnego, czy wspólna modlitwa przy kapliczce w okresie nabożeństw majowych i czerwcowych. Celem programu jest ożywienie wspólnoty parafialnej oraz przełożenie encykliki Laudato si’ na praktyczne działania.
– Działamy w duchu chrześcijańskiej ekologii integralnej, opierając się na wrażliwości św. Franciszka z Asyżu oraz nauczaniu papieży: św. Jana Pawła II, Benedykta XVI i Franciszka. Pragniemy odpowiedzieć na apel Ojca Świętego, by zadbać o nasz wspólny dom, w szczególności o zamieszkujących go najbardziej potrzebujących i ubogich, a także o przyszłe pokolenia – podkreśla Magdalena Kadziak, członkini zarządu fundacji Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska. Ruch ściśle współpracuje z watykańską Dykasterią ds. Integralnego Rozwoju Człowieka.
Najbliżej jak się da
W odpowiedzi na apel Ojca Świętego w roku 2021 ruch zaproponował wspólnotom parafialnym udział w programie „Zielone parafie”. Zakłada on w sferze edukacyjnej, praktycznej i duchowej konkretne działania zmierzające do zwiększenia świadomości kryzysu ekologicznego oraz wdrożenia rozwiązań przekładających się na ograniczenie zużycia energii, redukcję emisji gazów cieplarnianych, poprawę jakości powietrza czy optymalizację gospodarowania wodą. Chodzi także o rozwijanie zakorzenionej w wierze i nauczaniu Kościoła troski o nasz świat.
– Jako chrześcijanie jesteśmy w sposób szczególny wezwani, by chronić nasz wspólny dom – Ziemię. Chcemy realizować ten apel najbliżej domu, w naszych parafiach – mówi Magdalena Kadziak. – Parafia jest wyjątkową wspólnotą, centrum duchowej i społecznej integracji i aktywności, odwiedzanym każdego tygodnia przez kilka tysięcy osób.
– Nauczanie Kościoła w wielu kwestiach moralnych jest powszechnie znane, natomiast to, czego papieże nauczają w kwestiach środowiskowych, nie przebiło się wciąż do świadomości katoliczek i katolików w Polsce – dodaje Joanna Zatylna, zaangażowana w program ,,Zielone parafie”.
Założenia programu opierają się na ekologii integralnej w duchu encykliki Laudato si’ papieża Franciszka, skierowanej do „wszystkich ludzi dobrej woli”. Ojciec Święty wskazuje na głęboki i palący kryzys ekologiczno-społeczny i apeluje o wzięcie odpowiedzialności za świat, który współtworzymy.
Program jest skierowany zarówno do osób świeckich, jak i duchownych i ma na celu budowanie współpracy i zaangażowania we wspólnocie parafialnej. Obecnie uczestniczy w nim 157 parafii z całej Polski, które wprowadzając w życie praktyczne rozwiązania, stają się bardziej ekologiczne. W ten sposób dokładają swoją cegiełkę do dzieła ochrony stworzenia i dają przykład parafianom, sąsiadom i większym społecznościom, że zmiana jest możliwa.
W rytmie kalendarza
Działania w ramach programu odbywają się w rytmie kalendarza liturgicznego, a kolejne kroki powiązane są z okresami bądź wydarzeniami szczególnie ważnymi dla wiernych. W uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Matki Boskiej Zielnej) i w czasie dożynkowym animatorzy programu zachęcali do zazielenienia parafialnych terenów oraz do akcji „Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?”, czyli tworzenia parafialnych ksiąg wdzięczności: za dar przyrody, plony ziemi, pożywienie i bezpieczną pracę rolników.
„Niedziela św. Franciszka” to kolejne cykliczne wydarzenie. Skupia się ono głównie na modlitwie oraz podjęciu działań wynikających z konkretnych wyzwań, które wymagają „ekologicznego nawrócenia”, jak np. przeciwdziałanie marnowaniu żywności, zanieczyszczeniu powietrza czy marnotrawieniu wody.
W maju ubiegłego roku Ruch zachęcał do zadbania o przydrożne kapliczki, krzyże i figury oraz do wspólnej modlitwy przy nich z lekturą fragmentu encykliki Laudato si’. Na apel odpowiedziało bardzo wiele osób i wspólnot, nadsyłając zdjęcia i opisy świadczące o trosce i przywiązaniu do tych miejsc modlitwy oraz ich naturalnego otoczenia.
Wielki Post ekologicznie
W Wielkim Poście 2022 i 2023 r. wraz z Polskim Alarmem Smogowym Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska przeprowadził kampanię „Bóg daje życie – smog je odbiera”, w ramach której dotarł do wielu parafii z informacjami na temat możliwych dofinansowań na wymianę tzw. kopciuchów na ekologiczne systemy ogrzewania oraz z edukacją na temat zanieczyszczeń powietrza i wynikających z tego konsekwencji dla ludzi i środowiska. Działania te szeroko opisaliśmy w styczniowym numerze „Przewodnika Katolickiego”. W tym roku Ruch zachęca do dołączenia do akcji „Zatrzymaj się i posłuchaj”.
– Wielki Post to wyjątkowy czas poświęcony refleksji i działaniu poprzez modlitwę, post i jałmużnę. W tym roku chcemy przeżyć go jeszcze głębiej, w czym pomoże nam hasło: „Zatrzymaj się i posłuchaj” – mówi Joanna Zatylna. – Zatrzymujemy się i słuchamy, ponieważ wzywa nas do tego pustynny czas Wielkiego Postu. To hasło przywodzi na myśl modlitwę Anioł Pański i biblijną tradycję szabatu. Przede wszystkim jest to sposób na rozpoczęcie lub pogłębienie naszego ekologicznego nawrócenia.
Każdy, kto się zapisze, otrzyma na adres e-mail przygotowany kalendarz wielkopostny i będzie mógł dołączyć do specjalnej grupy na WhatsAppie, gdzie codziennie w południe będzie się pojawiać fragment ze słowa Bożego, z encykliki Laudato si’ bądź adhortacji Laudate Deum, a także świadectwa animatorek i animatorów z zaproszeniem do krótkiej refleksji. Co tydzień rozważania będą koncentrować się na innym temacie, co pozwoli zgłębić wybrane problemy ekologiczne, z którymi mamy do czynienia w Europie.
– Poza tymi działaniami zaprosiliśmy siostry zakonne, duchownych i osoby zaangażowane w życie Kościoła do nagrania wideo i podzielenia się ważnym dla nich fragmentem Laudate Deum. Te nagrania będziemy publikować w drugiej połowie Wielkiego Postu – mówi Magdalena Kadziak.
---
Postanowienie wielkopostne, które na pewno się uda!
Zapoznaj się z lekturą ostatnio wydanej przez papieża adhortacji Laudate Deum i medytuj nad fragmentem, który szczególnie cię zatrzyma.
---
Jeśli chcesz dołączyć do akcji Zatrzymaj się i posłuchaj
i regularnie otrzymywać fragmenty do rozważania, wystarczy wejść na stronę facebookową ,,Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska” lub na stronę internetową www.laudatosilent.org/pl/europe-pl/ i pobrać kalendarz wielkopostny oraz zapisać się do wyzwania. Niech Wielki Post będzie dla nas owocnym czasem przygotowania się do Świąt Wielkanocnych.