Ksiądz odpowiada

(...) Chciałbym zapytać, jaka jest różnica między ewangelikami a protestantami i luteranami. Czym się różni Kościół grekokatolicki od Kościoła rzymskokatolickiego? Czy ten pierwszy ma coś wspólnego z Kościołem prawosławnym? Takie pytania pojawiły się przy okazji jakiejś rodzinnej rozmowy i różnicy zdań. Zastanawialiśmy się, jak ma wyglądać ekumenizm i czy możliwe jest zjednoczenie wszystkich chrześcijan. Prawdę mówiąc, trudno to sobie wyobrazić. Czy to w ogóle możliwe?

Cieszę się, że takie tematy są poruszane przy okazji rodzinnych rozmów. To przecież rodzina jest najmniejszą wspólnotą Kościoła i jako taka powinna być miejscem kształtowania wiary. Nie tylko pobożności, ale też i wiedzy. Przecież powinniśmy wiedzieć, w co wierzymy. Wiedza ma wzmacniać pobożność, a rozwój pobożności ma dopingować do szukania wiedzy.

Założony przez Jezusa Chrystusa Kościół niemal od początku swego działania przeżywał tragedię nieporozumień i podziałów. Do jednego z największych doszło w 1054 r. – na Kościół rzymskokatolicki i Kościół prawosławny. Prawie nie ma między nimi różnic w wyznawanej wierze. Dotyczą one raczej tradycji, obrzędów, struktury Kościoła. Prawosławie nie uznaje prymatu biskupa Rzymu, czyli papieża.

Drugi rozłam zapoczątkował Marcin Luter w 1517 roku. Była to reakcja na brak reform w Kościele katolickim na szereg zaniedbań i nadużyć. Luter dał początek wielkiemu zjawisku, które nazywamy reformacją. Nazwa „protestantyzm” pochodzi od tak zwanej protestacji złożonej przez stany Rzeszy Niemieckiej sprzyjające Lutrowi. Dlatego wszystkie wspólnoty wiary wywodzące się z reformacji i połączone wspólną cechą protestu przeciw Kościołowi katolickiemu nazywamy protestanckimi. Reformacja zwróciła wielką uwagę na powrót do Ewangelii, do jej odczytywania i komentowania częściowo, bez oglądania się na tradycję. Dlatego też Kościoły protestanckie nazywamy również ewangelickimi. Natomiast określenia „luteranie” używamy do tego Kościoła protestanckiego, który wywodzi się bezpośrednio od Marcina Lutra.

Bardzo znaczące wysiłki na rzecz przywrócenia jedności Kościoła podejmowano m.in. w naszym kraju. Niewątpliwie ważną rolę odgrywały tu kwestie polityczne. Chodziło m.in. o uniezależnienie polskich wyznawców prawosławia od patriarchy w Moskwie. W 1596 roku zawarto tzw. unię brzeską i tak powstał Kościół grekokatolicki. Przy zachowaniu zwyczajów i obrzędów wschodnich wyznaje tę samą wiarę co Kościół rzymskokatolicki. Uznaje też władzę papieża.

Przykład Kościoła grekokatolickiego jest chyba najlepszą perspektywą ekumenizmu. Zjednoczenie chrześcijan ma się dokonać nie poprzez zlikwidowanie wszelkich różnic, lecz przez uznanie wspólnego depozytu wiary przy prawie do odmiennych zwyczajów i form kultu.

Nigdy nie myślałem, jak dokładnie miałoby wyglądać zjednoczenie wszystkich uczniów Chrystusa. Wierzę, że Duch Święty tak poprowadzi chrześcijan, by osiągnęli potrzebne kompromisy i znaleźli się w jednym Kościele, z jednym pasterzem. Na pewno musimy się o to gorliwie modlić.