Słowniczek pojęć etycznych - Formowanie sumienia

Formowanie dojrzałego sumienia jest niewątpliwie sprawą indywidualną i zróżnicowaną. Wydaje się wszakże, że w ramach tej indywidualizacji środków i metod można podać, idąc za znanym moralistą Alfonsem Auerem, cztery podstawowe etapy kształtowania sumienia.
Pierwszy, to uświadomienie sobie przez człowieka, że istotę moralności stanowi wezwanie skierowane przez osobowego Boga. Odpowiedź człowieka przebiega wówczas w potrójnym odniesieniu: do siebie samego (formacja własnej osobowości), do drugich (formacja charakteru społecznego), do świata i rzeczy (formacja własnej oceny rzeczywistości materialnych).
Drugi etap, to obudzenie w sobie moralnej spontaniczności wypływającej z miłości i wewnętrznego przekonania. Jest to działanie przekraczające minimalistyczne nastawienie wierności nakazom i zakazom.
Po trzecie, należy pamiętać, że formacja sumienia musi ściśle wiązać się ze sferą religijną. Ostatnim czynnikiem jest uświadomienie sobie przez osobę, kim powinienem być według wzoru zamysłu Boga. Dzieło stworzenia oznacza wyznaczenie każdemu człowiekowi pewnego duchowego kształtu. To z kolei zobowiązuje do intensywnej realizacji tej idei, dążenia do zgodności z prawzorem, zawartym w myśli Bożej.
Czynnikami, które formują sumienie, są również: modlitwa, sakrament pojednania, właściwe wybory moralne, posłuszeństwo sumieniu. Inne czynniki oddziaływujące na kształt sumienia to: rodzina, państwo, Kościół. Dzisiaj niewątpliwie ogromnie istotnym czynnikiem są środki społecznego przekazu. Znaczeniu wszystkich tych czynników towarzyszy stopień odpowiedzialności.