Cele małżeństwa

Wczytując się w tekst Kodeksu prawa kanonicznego (kan. 1055 §1), odkrywamy dwa istotne cele wspólnoty małżeńskiej. Są nimi: dobro małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa. Skoro jest ono z natury swej skierowane na to, by służyć budowaniu dobra małżonków, z natury swej także jest powołane do tego, by ubogacać każdego z małżonków, przyczyniać się do ich wzajemnego osobowego udoskonalania, jak również do rozwoju każdego członka rodziny. To naturalne ukierunkowanie małżeństwa ma swój fundament w uzupełnianiu się natury kobiety i mężczyzny oraz w naturze miłości małżeńskiej, a realizuje się poprzez wzajemną pomoc i posługę.
Drugi cel małżeństwa, znajdujący swe zakorzenienie w naturze wspólnoty małżeńskiej, stanowi zrodzenie i wychowanie potomstwa. Sobór Watykański II dodaje, że jest to szczytowe uwieńczenie małżeństwa, ponieważ dzieci są najcenniejszym darem małżeństwa i przyczyniają się do dobra rodziców. Poprzez ten dar Pan Bóg uczynił małżonków uczestnikami swego dzieła stwórczego, podniósł ich do godności swoich współpracowników w tym dziele. Małżonkowie wypełniają istotny cel małżeński nie tylko przez zrodzenie, ale i wychowanie potomstwa. Właśnie oni posiadają nie tylko prawo, ale i obowiązek dbałości o właściwe wychowanie swojego potomstwa. Muszą być uznawani za pierwszych i głównych wychowawców w relacji do swoich dzieci. Ich zadanie wychowywania jest pierwotne i ma pierwszeństwo w stosunku do zadań wychowawczych innych osób, z racji wyjątkowości relacji miłości łączącej rodziców i dzieci. To prawo i ten obowiązek są niezbywalne i w normalnych warunkach wykluczają zastępstwo, stąd nie mogą być przekazane innym ani przez innych zawłaszczone.
Roztropni małżonkowie, mając świadomość obowiązków wychowawczych wobec swojego potomstwa, nie mogą zapomnieć o świadomym planowaniu wielkości swojej rodziny. Z jednej strony, powinni starać się o posiadanie licznego potomstwa, które, właściwie wychowane, wpływałoby w przyszłości pozytywnie na rozwój społeczności, w której będzie funkcjonowało. Z drugiej strony, nie mogą jednak zapominać o swych ograniczonych możliwościach, wynikających m.in. z ograniczoności sił fizycznych i psychicznych limitujących możliwości właściwego oddziaływania wychowawczego.
Kolejnym celem małżeństwa, nie wyakcentowanym bezpośrednio w Kodeksie, ale obecnym w doktrynie Kościoła, jest wynikające z jego natury skierowanie na dobro całego społeczeństwa.
Dobro to realizuje się, ponieważ:
- małżeństwo jako miejsce przekazywania życia przyczynia się do wzrostu liczby rodzaju ludzkiego,
- rodzina jest pierwszą szkołą człowieczeństwa, cnót społecznych i życia społecznego, niezbędnych dla właściwego funkcjonowania wszystkich społeczności,
- rodzina, realizując wszelkie dzieła społeczne, do których jest powołana, ma ogromne znaczenie dla stałości, pokoju i pomyślności całego społeczeństwa ludzkiego.
Myśląc o małżeństwie, nie można nie brać pod uwagę tych trzech istotnych celów małżeńskich. Decydując się na małżeństwo, nie można zatrzymywać się na sobie, licząc na zaspokojenie swoich osobistych, rzeczywistych czy wydumanych potrzeb, ale trzeba patrzeć szerzej. Niezbędne jest nastawienie na poświęcanie siebie dla dobra współmałżonka, dzieci i społeczeństwa. Taka postawa na pewno nas nie zuboży, wprost przeciwnie - ubogaci, sprawi wiele radości w myśl starej zasady, że więcej przyjemności jest w dawaniu niż w braniu. Poza tym, żyjąc dla innych w dojrzałej społeczności, możemy liczyć na ich odpowiedź wobec nas, a więc dobro, jakiego od nas doznają, odwzajemnią swoją postawą.