Istniejące od ponad 300 lat Zgromadzenie Ducha Świętego od początku zasłynęło szczególnym nabożeństwem do Niepokalanego Poczęcia NMP, zajmując się jednocześnie kształceniem ubogich kleryków i prowadzeniem misji wśród najuboższych. Dzisiaj przedkłada ono pierwszą ewangelizację nad inne posługi apostolskie. Poza pracą czysto ewangelizacyjną – budowaniem Kościoła tam, gdzie on jeszcze nie istnieje – zgromadzenie oddaje się szkolnictwu, troszczy się o emigrantów, zajmuje duszpasterstwem i pracą rekolekcyjną. Ponadto duchacze podejmują m.in. takie zadania jak praca na rzecz rozwoju krajów zacofanych czy działania na rzecz sprawiedliwości i pokoju.
Połączone zgromadzenia
Początki zgromadzenia sięgają 1703 r. Wówczas to kleryk Klaudiusz Franciszek Poullart des Places zgromadził 12 seminarzystów, których nie stać było na opłacenie kosztów pobytu w seminarium i w uroczystość Zesłania Ducha Świętego zainicjował w Paryżu powstanie Seminarium Świętego Ducha. Pod wpływem swojego szkolnego kolegi jeszcze z kolegium oo. jezuitów w bretońskim Rennes, przyszłego świętego i wielkiego czciciela Matki Bożej ks. Ludwika Marii Grignion de Montfort, poświęcił to nowe dzieło i siebie Najświętszej Maryi Pannie. Tak powstała wspólnota zakonna, którą nazwano Zgromadzeniem Ducha Świętego. Jej założyciel 17 grudnia 1707 r. został wyświęcony na kapłana, czego pragnął już od wczesnej młodości. Jednak po ostrej zimie następnego roku ciężko zachorował. Zmarł w opinii świętości 2 października 1709 r. w Paryżu. Kapłanem był jedynie przez 21 miesięcy, to jednak wystarczyło, by zaszczepić zgromadzeniu, które pozostawił Kościołowi ducha misyjnego.
Rewolucja francuska i związane z nią prześladowania duchownych postawiły pod znakiem zapytania los zakonów w całej Francji. Pod koniec lat 40. XIX w. Zgromadzenie Ducha Świętego, które już sto lat wcześniej prowadziło misje m.in. na Dalekim Wschodzie i w Kanadzie, liczyło zaledwie kilku członków. Uratowała je Maryja, przysyłając mu świątobliwego odnowiciela. W 1848 r. nastąpiło połączenie Seminarium Świętego Ducha ze Stowarzyszeniem Niepokalanego Serca Maryi, które założył 25 września 1841 r. w sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Paryżu nawrócony Żyd, ks. Franciszek Libermann. Połączenie obu zgromadzeń okazało się opatrznościowym wydarzeniem, dzięki któremu ojciec Libermann, który również odznaczał się głęboką duchowością maryjną, poświęcił odnowione dzieło Niepokalanemu Sercu Maryi Panny.
Duchowość Zgromadzenia Ducha Świętego, w myśl założycieli, wyraża się więc duchem prostoty, zawierzenia Bogu i pokornej służby duszom najbardziej opuszczonym. Szybko rozwinęło też ono swoją działalność misyjną, podejmując najbardziej palące wyzwania konkretnych czasów, jak opłakana sytuacja dopiero co wyzwolonych niewolników, dokerów w rozwijających się miastach portowych czy religijnie opuszczonych więźniów. W tych działaniach misyjnych podporą i wzorem dla zakonników była i jest Maryja, najwierniejsza natchnieniom Ducha Świętego.
Misjonarze w Puszczykowie
Do naszego kraju misjonarze ze Zgromadzenia Ducha Świętego polskiego pochodzenia dotarli w 1921 r. z Francji wraz z armią gen. Józefa Hallera. W 1922 r. w Bydgoszczy powstał ich pierwszy dom i Niższe Seminarium Duchowne. W trzy lata później ustanowiono polską prowincję zgromadzenia. Obecnie duchacze posiadają w Polsce siedem domów zakonnych, gdzie pracuje 50 misjonarzy. Natomiast 31 Polaków działa poza granicami kraju. Oprócz tego na świecie pracę misyjną prowadzi ponad 3 tys. duchaczy różnych narodowości w ponad 60 krajach.
W grudniu 1932 r. Zgromadzenie Ducha Świętego zakupiło działkę w podpoznańskim Puszczykowie. Dostosowali oni znajdujący się na niej dom do potrzeb zakonnych i pierwsi ojcowie zamieszkali w nim już w styczniu. W tym samym roku przeniesiono tu z Bydgoszczy nowicjat braci zakonnych. Kandydaci do kapłaństwa nadal jednak odbywali całą swoją formację seminaryjną w Chevilly pod Paryżem we Francji. We wrześniu 1939 r. dom w Puszczykowie zajęli niemieccy okupanci, przekształcając go w obóz przejściowy dla księży, który istniał do wiosny 1940 r. Następnie działał tu dom dziecka i szpital polowy, który po zakończeniu działań wojennych przejęło PCK. Zgromadzenie Ducha Świętego odzyskało swój dom dopiero w grudniu 1947 r. Powojenny okres stalinowski był dla duchaczy również czasem represji i licznych aresztowań. Jednak odrodzony w Puszczykowie nowicjat przetrwał tę próbę, gdy przez dziewięć miesięcy 1949 r. do pozostawionych samym sobie seminarzystów docierali z posługą duchową bernardyni z Poznania. Przyszli misjonarze dojeżdżali natomiast na wykłady do Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu. Dopiero w 1975 r. utworzono nowicjat duchaczy w Bydgoszczy, a rok później powstało tam Wyższe Seminarium Duchowne Zgromadzenia Ducha Świętego.
W 1960 r. w Puszczykowie został utworzony ośrodek duszpasterski, a w 1981 r., kiedy w końcu uzyskano wymagane zgody, rozpoczęto budowę kościoła pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Został on konsekrowany w 2000 r., a dwa lata wcześniej oficjalnie powstała tu parafia. Jak podkreśla jej proboszcz o. Marek Smyk, wspólnota ta czuje się w szczególnie mocny sposób związana ze św. Janem Pawłem II. – Papież podczas swojej drugiej pielgrzymki do Polski w 1983 r., będąc w Poznaniu na Łęgach Dębińskich, poświęcił kamień węgielny pod nasz kościół parafialny. Z kolei w 1988 r. Watykan odwiedziła pielgrzymka budowniczych kościoła, uzyskując błogosławieństwo Ojca Świętego dla podjętego przez siebie dzieła wznoszenia domu Bożego. Natomiast od 16 października 1994 r. z wieży świątyni rozlega się dźwięk dzwonu im. Jana Pawła II – wymienia proboszcz. Kolejną papieską inicjatywą w parafii jest utworzona w 2012 r. w dolnej części kościoła obszerna Sala im. św. Jana Pawła II wyposażona w instalację multimedialną, scenę i zaplecze sceniczne – wotum wdzięczności całej parafii i miasta za pontyfikat świętego papieża Polaka.
Od 1976 r. misjonarze ze Zgromadzenia Ducha Świętego sprawują również posługę duszpasterską w szpitalu wybudowanym na terenie Puszczykowa, w którym istnieje kaplica szpitalna pw. św. Maksymiliana Kolbego.
Zgromadzenie Ducha Świętego pod opieką Niepokalanego Serca Maryi Panny (CSSp)
Zgromadzenie w sieci: www.duchacze.pl
Dom zakonny i parafia w Puszczykowie
ul. Dworcowa 16
62–040 Puszczykowo
tel. 61 813 31 35
e-mail: cssppuszczyk@wp.pl
www.jozefpuszczykowo.pl