Czy to prawda, że ktoś może być niezdolny do małżeństwa z samej natury?
Monika
Kanonicznych przeszkód do zawarcia małżeństwa jest wiele. Pochodzą one z prawa Bożego naturalnego i pozytywnego oraz z prawa kościelnego. Z samego Bożego prawa naturalnego niemożliwe są małżeństwa osób najbliżej ze sobą spokrewnionych i fizycznie niezdolnych do współżycia. O przeszkodzie pokrewieństwa już pisałem. Dzisiaj zatem kilka słów na temat przeszkody niezdolności małżeńskiej, którą określa się też jako niemoc płciową, impotencję czy niezdolność płciową.
Kodeks Prawa Kanonicznego stanowi: „Niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego uprzednia i trwała, czy to ze strony mężczyzny czy kobiety, czy absolutna czy względna, czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury” (kan. 1084 § 1). Niezdolność uprzednia, tzn. istniejąca już przed małżeństwem; trwała, czyli w zasadzie nieuleczalna; absolutna czy względna – zależna od tego, czy uniemożliwia pożycie małżeńskie z wszystkimi osobami, czy też jedynie z niektórymi.
Aby zrozumieć uzasadnienie wprowadzenia tej przeszkody, trzeba przypomnieć, że małżeństwo z natury swej jest nastawione na zrodzenie i wychowanie potomstwa. Mówiąc zatem o osobach zdolnych do zawarcia małżeństwa, należy mieć na uwadze tych nupturientów, którzy mogą podjąć akty skierowane do przedłużenia życia ludzkiego. Inaczej mówiąc, niezdolne do zawarcia małżeństwa są te osoby, które nie mogą dokonać stosunku małżeńskiego. Niezdolność ta, która jest pojęciem prawnym, a nie medycznym, stanowi przeszkodę małżeńską, jeżeli jest uprzednia i trwała. Polega ona na anomaliach anatomicznych albo też funkcjonalnych, które stosunkowo łatwo dają się stwierdzić przez lekarza.
Zabronić zawarcia małżeństwa można jedynie w wypadku przeszkody pewnej, albowiem każdy człowiek ma naturalne prawo do zawarcia małżeństwa. W wypadku przeszkody wątpliwej Kościół trzyma się zasady, że nie należy przeszkadzać w zawarciu małżeństwa, chociażby istniało przypuszczenie, że niezdolność ta się ujawni i zostanie udowodniona, umożliwiając orzeczenie nieważności zawartego małżeństwa (por. kan. 1084 § 2).
Pytania dotyczące przeszkody niezdolności małżeńskiej stawiane są narzeczonym podczas spisywania protokołu przedślubnego w kancelarii parafialnej. Duszpasterz stawia te pytania każdej ze stron bardzo dyskretnie i ostrożnie, zawsze w nieobecności drugiej strony. Należy odróżnić niezdolność małżeńską od niepłodności. Niepłodność bowiem, o ile istnieje zdolność dokonania stosunku małżeńskiego, nie przeszkadza w zawarciu małżeństwa.