Odbudujmy dom. Rozmowy o zdrowym duszpasterstwie

Projekt „Odbudujmy dom. Rozmowy o zdrowym duszpasterstwie” powstał we współpracy redakcji dominikanie.pl i Fundacji Świętego Józefa KEP. Zostanie zainaugurowany 19 marca, a pierwsza z 26 rozmów ukaże się tydzień później, 26 marca. Kolejne odcinki będą publikowane co 2 tygodnie na platformach:
YouTube: www.72.dominikanie.pl
Serwisy podcastowe: https://podcasters.spotify.com/pod/show/dominikaniepl
Strona internetowa projektu: odbudujmyDOM.com (start 19 marca)
 
Cykl obejmuje 26 rozmów prewencyjnych i informacyjnych dla młodych dorosłych będących w kontakcie duszpasterskim z duchownymi, osobami konsekrowanymi i liderami świeckimi. Kontakt duszpasterski oznacza tu nie tylko udział w grupach duszpasterskich i wspólnotach, ale również granice sakramentu pokuty i pojednania, tzw. kierownictwa lub towarzyszenia duchowego, a także sprawowania egzorcyzmów czy praktykę „rozeznania” w grupach charyzmatycznych.
 
Cele projektu
Celem projektu „Odbudujmy dom” jest opisanie rozwojowego i wspierającego modelu kontaktu duszpasterskiego w duchu Ewangelii i przekazanie duchownym i świeckim liderom duszpasterstw pozytywnego wzorca do pracy. Ponieważ punktem wyjścia naszego projektu jest doświadczenie patologicznych zachowań lub mechanizmów w duszpasterstwie, chcemy przekazać naszym odbiorcom narzędzia do tego, by je identyfikować, a w efekcie chronić siebie i swoich bliskich, szukać wsparcia i uzyskać je, a w końcu także zgłosić krzywdę odpowiednim władzom świeckim lub kościelnym. - Wśród specjalistów, z którymi przeprowadziliśmy rozmowy, są eksperci Fundacji Świętego Józefa, dominikanie zaangażowani w system ochrony, świeccy, siostry zakonne, księża, dziennikarze, liderzy różnych środowisk. Wszystkich łączy jedna cecha: profesjonalizm w dziedzinach, które z nimi omawiamy – mówi o. Radosław Więcławek OP, redaktor naczelny portalu dominikanie.pl.
 
Grupa docelowa
Cykl skierowany jest do osób korzystających z kontaktu duszpasterskiego w wieku powyżej 18. roku życia. Tematyka tej serii nie obejmuje młodzieży i dzieci, a także relacji w szkołach i uniwersytetach katolickich oraz zatrudnienia w kościelnych instytucjach. - Potrzebujemy formacji i edukacji, jak budować zdrowe relacje. Bardzo ważne jest pokazywanie mechanizmów psychomanipulacji, łamania sumienia i wykorzystywania władzy, niestety również tej duchowej, które mogą prowadzić też do wykorzystania seksualnego – mówi Marta Titaniec, prezeska Fundacji Świętego Józefa KEP.
– Taka wiedza jest potrzebna obu stronom – osobom w duszpasterstwie oraz duchownym i świeckim liderom – by pomóc im w zrozumieniu, na czym polega manipulacja. Chciałabym, żeby te rozmowy wzmocniły osoby, które będą ich słuchać, rozszerzyły ich świadomość. Duszpasterstwa to są wielkie bogactwa, które same w sobie nie są złą formułą, wspólnoty nie są złe. Warto z nich korzystać, ale trzeba ciągłej edukacji, by zwracać uwagę na wszystko, co nie służy naszemu bezpieczeństwu – dodaje.
 
Tytuł serii       
Tak mówi Pan Zastępów: Wyjdźcie w góry i sprowadźcie drewno, a budujcie ten dom, bym sobie w nim upodobał i doznał czci - mówi Pan. Rozważcie tylko, jak się wam wiedzie! Wyglądaliście wiele, a oto macie mało, a kiedy [i to niewiele] znieśliście do domu, Ja to rozproszyłem. Dlaczego tak się dzieje? - wyrocznia Pana Zastępów: Z powodu mego domu, który leży w gruzach, podczas gdy każdy z was pilnie się troszczy o swój własny dom (Ag 1, 7-9).
Współczesna odpowiedź na wezwanie Aggeusza polega na tym, by poprzez poszukiwanie zdrowego modelu duszpasterstwa i nazywanie patologii odbudować dom spotkania z Bogiem dla wszystkich wierzących skrzywdzonych w Kościele lub wstrząśniętych krzywdą innych. Odbudowany dom oznacza poczucie przynależności, odpowiedzialność za siebie nawzajem i poczucie bezpieczeństwa.
 
Znak graficzny
Dom, którego dach jest podparty krzyżem, czyli mocą Chrystusa zmartwychwstałego, wymagał odbudowy, która się powiodła. W jego wnętrzu toczy się życie, o czym świadczy rozchodzące się światło widoczne przez otwarte drzwi, które zapraszają do wejścia do środka.
Autor: Tom Swoboda
 
Tematy odcinków:
Lista tematów była szczegółowo omówiona i skonsultowana w gronie osób zajmujących się tematyką przemocy w Kościele, karnistów, psychologów, ludzi mediów. Jednak przy ich opracowaniu najważniejsze okazało się przyjęcie perspektywy osób skrzywdzonych w Kościele. Niektóre z nich wzięły udział w konsultowaniu problematyki podcastów, a każda z rozmów poprzedzona jest świadectwem osób skrzywdzonych.
 

1. Jakie są granice zdrowego duszpasterstwa?

2. Dlaczego mówimy o osobach dorosłych?    

3. Czym są nadużycia? Jakie są rodzaje nadużyć wobec członków duszpasterstw?

4. Jak zgłosić fakt nadużycia?  

5. Jak przebiega dochodzenie po stronie kościelnej/cywilnej?

6. Co to znaczy jest zdrowa duchowość? Kiedy się ona wypacza i staje podatna na wpływ? Kiedy duszpasterstwo staje się sektą?        

7. Jak grupa oddziałuje na swoich członków? W czym może mi pomóc grupa, a w czym nie pomoże? Teoria wspierania milczenia. Jakie cechy ma zdrowa wspólnota?

8. Jak dbać o swoje granice w duszpasterstwie, wobec duszpasterza i innych członków grupy?

9. Jak przebiega proces manipulacji?    

10. Elementy psychopatologii: lider narcyz, lider psychopata. Jak się chronić i co mogę zrobić, żeby uniknąć wpływu? Po czym poznać toksycznego duszpasterza?

11. Jak działa wewnętrzny świat osoby nadużywającej? Jaka jest duchowość sprawcy?       

12. Co robić, kiedy zakocham się w duszpasterzu? Co zrobić, kiedy duszpasterz się zakocha we mnie?      

13. Jak rozpoznać wypaczoną teologię? Jak zmieniła się teologia? Jakie są źródła klerykalizmu? Ewolucja i degradacja teologii.

14. Jakiego języka używać w kontekście krzywd seksualnych i innych w duszpasterstwie?

15. Jaka jest rola i odpowiedzialność świadków krzywdy? Jaka jest rola wspólnoty? Jak można wesprzeć osobę doświadczającą nadużycia? Jak zareagować na to w duszpasterstwie?

16. Rola tajemnicy, dyskrecji: w życiu wspólnoty, w spowiedzi, w towarzyszeniu duchowym. Możliwość nadużyć.

17. Czym się charakteryzuje bezpieczne kierownictwo duchowe? Czym jest posłuszeństwo wobec duszpasterza, kierownika duchowego, spowiednika i jak się ma to do wolnej woli człowieka?

18. Jak się spowiadać? Na co pozwolić i na co nie pozwalać spowiednikowi?

19. Spowiedź generalna: co to, kiedy, w jakiej formie, po co? 

20. Modlitwy uwolnienia, grzechy pokoleniowe, spowiedzi furtkowe.

21. Czy charyzmaty to dowód na świętość?     

22. Egzorcyzmy - perspektywa egzorcysty.

23. Egzorcyzmy – perspektywa psychiatry.

24. Jaki wpływ na wiarę osoby doświadczającej nadużycia ma fakt nadużycia? Jak odnaleźć się na nowo w Kościele po doświadczeniu nadużycia?

25. Na czym polega zadośćuczynienie skrzywdzonym?           

26. Ewolucja norm prawnych. Co jeszcze musi się zmienić?

 
Prowadzący rozmowy
Radosław Więcławek OP (34 l.), dominikanin i redaktor naczelny dominikanie.pl (od 2022). 2020-2022 duszpasterz w Dominikańskim Duszpasterstwie Akademickim w Lublinie; od 2022 duszpasterz Dominikańskiego Duszpasterstwa Postakademickiego w Krakowie, którego jest współzałożycielem. Absolwent podyplomowych Studiów Coachingu i Mentoringu na Uniwersytecie SWPS / Laboratorium Psychoedukacji.
 
Olga Bieniek (35 l.), absolwentka pedagogiki społeczno-opiekuńczej i psychologii stosowanej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Członkini duszpasterstwa postakademickiego w Krakowie, od kilku edycji zaangażowana w funkcjonowanie i organizację jednej z grup Pielgrzymki Dominikańskiej.